گشاد دادن:
وقتی شما مهره ای را به صورت تک در خانه ای قرار میدهید و حریف قادر است ان را بزند .
پیشخوان یا بار :
به قسمت بلند میان زمین بازی که زمین را به دو نیم تقسیم میکتد پیشخوان گویند . معمولا مهره های کشته ی بازی را در
این قسمت قرار میدهند
ششدر کردن :
بستن شش خانه ی متوالی که در هر خانه نیز 2 مهره قرار گرفته باشد. چنانکه شما بتوانید این عمل را انجام دهید، حریف با
بزرگترین تاس (6) هم قادر به گذشتن از مهره های شما نیست و به اصطلاح ششدر شده .
در تصویر زیر سیاه موفق شده یک سد ۶ خانه ای را مقابل دومهره ی سفید درست کند
حتما تجربه این رو داشتید که با دوستان نشستید نرد بازی میکنید و یکی از دوستان که تخته بلد نیست نشسته پشت دست
شما و مشغول نگاه کردن بازی هست
افشار و گرفتم – تاس نگیر – ششدر شدی
شخصی که بازی نرد رو انجام نداده حتما کلمات بالا برایش عجیب و شاید خنده دار باشد .و از شما میپرسد ششدر یعنی
چی؟ افشار چیه دیگه ؟
در اینجا سعی میکنم کلمات و اصطلاحات تخته نرد رایج در ایران رو ذکر کنم تا دوستانی که کمتر با این کلمات برخورد کرده اند بیشتر آشنا شوند.
چیدن : قرار دادن مهره در زمین برای شروع یازی
افشار : به خانه شماره 5 زمین خود وحریف خان افشار میگویند
افشار گیری :گرفتن خانه 5 خود و یا حریف
اسیر : دو مهره ای که در زمین حریف و در خانه 24 هستند
فرار : برداشتن مهره در تیررس حریف و بردن بر روی دیگر مهره های خودی ، مخصوصا مهره ای اسیر در زمین حریف
جفت : وقتی دو تاس مانند هم به زمین میشینند مثلا 22 – 33 11 و….
دو کور: تاس جفت یک 11
درب خانه : خانه شماره هفت هر بازیکن
خال خان : خانه شماره یک در زمین خودی
دو شش : جفت شش
کوه خانه : خانه ای بیشتر از 5 مهره در ان قرار گرفته باشد
پل : به مهره های خانه شماره 13 که نقش پل را برای فرار دو اسیر ایفا میکنند
تاس ریز : استوانه هایی مانند لیوان که تاس را در ان قرار میدهند و به روی صحفه میریزند
نراد : کسی که نرد بازی میکند
نرد : به معنی جنگ و منظور بازی تخت نرد است
گشاد : مهره که به صورت تنها در یک خانه قرار گرفته باشد و امکان کشته شدندش توسط حریف باشد
قات کردن : فرار کردن – بردن مهره به روی مهره های خودی مثله 65 از 18/24
خانه مرشد : خانه شماره 3 زمین خودی
ته خانه : خانه های اخر زمین خودی ( خانه 1 و 2 )
مایه : مهره ای که به صورت یدکی بر روی دومهره خود یا تک باشد و با تاس بعدی اماده گرفتن خانه های ازاد باشد
دش : مخفف دو شش
مارس : هنگامی که شما تمام مهره های خود را از بازی خارج کردید و حریف هنوز هیچ مهره ای برنداشته
سگ مارس : هنگامی که شما همه مهره ها را خارج کردید و حریف هنوز در زمین شما مهره دارد
ماره : همان سگ مارس
زدن : کشته شدن مهره تک که باید برگردد و از زمین حریف بازی رو اغاز کند
گشایش : حرکت اول بازی
خانه آزاد : خانه هایی که مهره ای در انها قرار نگرفته
داو ( دو ) : دو برابر کردن نتیجه بازی
دوبرگرد : برگرداندن داو (دو یا دبل ) حریف به خودش
بازی به دو : بازی که داو یا دبل ردو بدل شده و امتیاز برد آن بازی 2 شده است
نشستن : قرار گرفتن مهره کشته شده از روی پیشخوان به روی زمین
کعبتین : تاس
تاس گرفتن : حیله و نیرنگ به منظور نشستن تاس روی عدد خاص
تاس موافق : تاس مورد علاقه و خواسته شده
تاس مخالف : تاسی که مورد نیاز بازیکن نیست
تاس ریختن : پرتاب تاس از درون تاس ریز به روی زمین
تاس بالا : تاسهای که عدد بزرگتری دارند مثل چهار و پنج شش
تاس پایین : تاسهای که اعداد کمتری دارند مثه یک و دو وسه
حکم تاس : بازی که به اجبار و برای بازی کردن هر دو تاس باشد
دست به مهره: طبق قوانین ایرانی دست شما هر مهره ای را لمس کرد باید همان ار بازی کند
خوردن مهره : برداشتن مهره ها در انتهای بازی از زمین و خارج کردن انها از بازی
گشاد بازی : بازی ای که به دلیل احتمال باخت زیاد همه مهره ها رو تک بدهید و ریسک بازی را بالا ببرید
بازی تاخیری: بازی که در قسمت بیرونی زمین حریف مانند خانه های 7 -8 -9 -10 خانه گرفتید و منتظر گشاد دادن حریف هستید
رجز خوانی : جنگ لفظی دو بازیکن که در بازی دوستانه باعث شیرینتر شدن بازی میشود
تاس آینه : تاسی که به روی لبه زمین بازی یا مهره قرار بگیرد و عدد آن مشخص نباشد
وینشیر : نام قدیمی بازی تخته نرد
نردشیر : نام قدیمی بازی تخته نرد
لنگر پایین : گرفتن خانه های یک – دو – سه حریف با دو مهره و بیشتر
لنگر بالا :گرفتن خانه های چهار- پنج – شش حریف با دو مهره و بیشتر
خان : منظور هر یک از 24 خانه بازی تخته نرد است
پیشخوان : به قسمت برجسته وسط که زمین بازی را دو نصف میکند و مهره های کشته در بالای ان قرار میگیرند
بستن : گرفتن یک خانه با دو مهره
سد : بستن راه حریف
ششدر : گرفتن شش خانه جلوی حریف با دو مهره به طوری که حریف قادر به گذشتن از انها نیست
حمله برق اسا: بازی هجومی وگرفتن کشته از حریف در زمین خودی که با بستن خانه ها همراه است
پوشش : بستن یک مهره تک با مهره ی دیگر
شستن بازی : وقتی دو حریف با توافق بازی رو مساوی تمام میکنند
تعطیل است : مهره کشته شده در زمین حریف ننشیند
شش بش : تاس شش پنج
باز کردن خانه : برداشتن یک مهره و ازاد ساختن خانه ای برای نشستن یا زدن حریف
مفت بر : کسی که بازی ای را به راحتی میبرد
مفت باز : کسی که به راحتی بازی واگذار میکند
شکستن : نصف کردن مهرهای موجود در یک خانه و قرار دادن انها در خانه یا خانه های دیگر
ازمیز تخته نرد در موارد متعددی استفاده می شود. امروزه از این نوع میز ها بیشتر برای دکوراسیون خانه ها و منازل مسکونی و واحد های تجاری استفاده می شود. علت این امر نیز این است که این میز ها بسیار زیبا و چشم نواز هستند. بعلاوه می توان از آن ها برای بازی کردن نیز استفاده کرد.
منبع: pinterest.com