جایی که پول کم می‌آید

این شاعر و مترجم در گفت وگو با تیتر اول، درباره جایگاه تبلیغ کتاب و کتابخوانی در رسانه ها و تبلیغات شهری گفت: کتاب کالایی است که تبلیغات آن با سایر کالاهای فرهنگی متفاوت است. یعنی ما توقع نداریم که شهر شاهد تبلیغات بیرونی برای کتاب ها باشد جز انتشار موضوع کتابخوانی. البته این امکان پذیر است، اما معمولاً به صرفه نیست.

وی در عین حال گفت: «معمولاً نه در ایران و نه در هیچ کشور دیگری نمی‌بینیم که کسی کتابی را در رسانه‌های داغ تبلیغ کند، دقیقاً به این دلیل که صرفه اقتصادی ندارد. مگر در مواردی مانند «هری پاتر» که از نظر تجاری به نقطه قابل قبولی رسیده است. بنابراین باید گفت که تنها راه صحیح و منطقی برای تبلیغ کتاب، تقویت سازوکارهای معرفی کتاب به خوانندگان آن است که متاسفانه در سال های اخیر تغییر کرده است.

علیرضا بهنما درباره روش تبلیغ کتاب به طور مفصل توضیح داد: دو راه وجود دارد. یکی از آنها ناشران باسابقه، قوی، با سابقه و با سنت ها و سیاست های روشن است که توانسته اند دهه ها در عرصه کتابخوانی و مخاطبان ادبی جا بیفتند. اما متأسفانه چنین نهادهایی در کشور ما اصلاً نباید وجود داشته باشد. بسیاری از نشریاتی که سعی در ایجاد سنت خاصی دارند و با مخاطبان خود ارتباط برقرار می کنند، برای مدتی بسته خواهند شد. گاه به مسائل حسابرسی و مشکلات آن با رگولاتورها مربوط می شود و گاهی به دلایل اقتصادی که به دلیل عملکرد ضعیف سایر بخش های انتشاراتی، از نظر اقتصادی در مضیقه هستند.

وی افزود: از سوی دیگر باید نشریات و جوایز دیرینه ای در زمره کتاب داشته باشیم که بخشی از ادبیات مکتوب فرهنگی و فضای مکتوب ما باشد تا بتواند مخاطب و خوانندگان ما را پایدار و تقویت کند. البته به همان دو دلیل قبلی (قانونی و اقتصادی) از بین می روند. بنابراین در این شرایط با حجم عظیمی از انتشار کتاب مواجه هستیم و این تولیدات قابل کارگردانی و رسیدن به مخاطب واقعی ما نیستند. این وضعیتی است که ما شاهد آن هستیم و واقعاً چیزی به نام تبلیغ کتاب به این معنا که قابل انتظار باشد وجود ندارد.

بهنام در ادامه به کتاب های بازاری اشاره کرد و گفت: تعدادی کتاب خاص وجود دارد که می تواند برخی از نیازهای فوری مخاطب را برطرف کند. مثل راهنماها راهنماي صد روزه چگونگي انجام كار و روانشناساني كه در علم روانشناسي دخالتي ندارند و بدخلق ترين توصيه ها را به مخاطب مي دهند و معمولاً مشكل زيادي را حل نمي كنند ولي به مخاطب دروغ مي دهند. احساس کنید که مشکل حل شده است همچنین کتاب های درسی که تولید آنها در سال های اخیر با شکوفایی لیبرال دموکراسی در جهان و کشور ما افزایش یافته است. استفاده از این کتاب‌ها کاربردی‌تر است، اگرچه اگر از من بپرسید، من نه از روش‌ها و نه از نتایج آن پشتیبانی نمی‌کنم. زیرا برتری یک نفر بر دیگران و استثمار است. البته نظر من زیاد مهم نیست و این کتاب ها تولید شده و خواننده دارد.

این شاعر سپس با توجه به اینکه رصد باید محدود شود، گفت: در این شرایط به نظر من اولین قدمی که باید برای ارتقای تبلیغ کتاب برداشته شود، محدود کردن موضوع مشاهده به برخی موارد قانونی و راه های اجتناب از آن است. نظارت سلیقه ای بر تولید کتاب البته اگر از من بپرسند، می گویم که تولید کتاب اصلا نیاز به نظارت ندارد، هر ایده ای باید توسعه یابد، مخاطب خودش به آن بپردازد و باید ایده های مخالفی وجود داشته باشد. قاضی، اما به دلایلی در کشور ما اما اکنون که بر بنیاد نظارت شده است، نظارت محدود به موارد بسیار خاصی است که قابل اجتناب نیست و در قانون تعریف شده است.

علیرضا بهنما همچنین گفت: تا حد امکان یارانه به تولیدکنندگان کتاب عادلانه و بدون توجه به همجواری و دوری با مدیران مربوطه اعطا شود تا از نظر اقتصادی دوام بیاورند و از هم نپاشند. این همه یارانه در نقاط مختلف کشور خرج می شود، اما وقتی پای کتاب به میان می آید، انگار کمبود پول داریم! فکر می کنم اگر این دو اتفاق بیفتد، احتمال ایجاد رابط در این صنعت نشر کمی بیشتر می شود و آن وقت می توان به ایجاد فضای تبلیغاتی کتاب امیدوار بود.

انتهای پیام/