«یدالله رویایی» در «شعر حجم» تنها بود

این شاعر پس از درگذشت یدالله رویایی در گفت وگو با تیتر اول درباره تاثیر خود بر شعر نو گفت: رجوع به هر شعر و شاعری بدون در نظر گرفتن شرایط تاریخی اشاره ناقصی است. از این منظر ابتدا باید به شعر و ادبیات دهه 30 و 40 نگاه کرد و سپس به یدالله رویایی نگاه کرد.

در دهه 30 به شعری به شدت سیاسی یا بهتر بگوییم سیاسی شده برمی خوریم که حاصل کودتای 28 مرداد و شکست جریان روشنفکری آن سال هاست. این وضعیت باعث شد شعری به نام شعر شکست به رهبری شاعر بزرگی چون اخوان ثالث خلق شود.

وی ادامه داد: دسته دیگری از اشعار سروده شده در این دهه نیز حاصل همین یأس و سرخوردگی است اما از زاویه دیگری به ماجرا نگاه می کنند. این گروه شعر را به فضایی سیاه و تاریک و گناه آلود می برد. ما در این فضای پر از سیاست به چهل سالگی خود می رسیم. دهه ای که زندگی ایرانیان در حال تغییر است، وضعیت اقتصادی کشور رو به بهبود است و درآمد سرانه در حال افزایش است. درگیری های سیاسی و اجتماعی دهه 30 نیز کاهش یافته است که در نتیجه ادبیات و شعر که از این فضای سیاسی و اجتماعی شعارگونه به تنگ آمده، مسیر دیگری را در پیش می گیرد.

شکارسری ادامه داد: شعر دهه 40 صرف نظر از موضوعی که داشته باشد، محتوای سیاسی یا اجتماعی داشته باشد یا نداشته باشد، هر چه تعهد شعر داشته باشد، بیشتر به فرم و زبان شعری می پردازد، گویی در این شعر نو. تعهد اصلی شاعر به خودش است، شعر و زبان و فرم است. در این شرایط می توانید حرکت شاعرانی مانند احمدرضا احمدی و یدالله رویایی را بررسی کنید. شاعرانی که از جریان های قوی شعر سیاسی و اجتماعی دور شده اند و ویژگی کارشان زبان است.

وی بیان کرد: در شعر یدالله رویایی زبان و قالب کل شعر را تشکیل می دهد. در اشعار او دال و مدلول به قدری از هم فاصله دارند که می توان آنها را سرآغاز سخت نویسی در شعر فارسی نامید، زیرا محتوای آشنای این نوع شعر کنار می رود و محتوا در این فضا برای مخاطب درک می شود. . ، که به معنای رویایی «حجمی» است. آن تولید می شود. در واقع اشعار رویایی سرآغاز حرکتی است که تأثیر آن را می توان در حرکات سخت و دشوار نوشتاری بعدی مانند «شعر ناب» مشاهده کرد.

این منتقد ادبی با بیان اینکه می توان به رؤیا هویت جریان ساز داد، تاکید کرد: اگرچه شعر بزرگی چون جدوله رؤیا را نیافت، اما این گونه شعر پیشنهادهایی از شکل و نحوه استفاده از زبان دارد. به گفته وی خاستگاه نهرها است.اشعار فارسی فراوان است.

وی درباره اشعار رویایی بعد از انقلاب اسلامی با توجه به اینکه او دیگر در ایران زندگی نمی کند، گفت: ما از سیاست صحبت نمی کنیم، کاری که یدالله رویایی کرد و گفت سیاسی. این چیزها روی ما تاثیری ندارد، هر فردی آزاد است هر طور که می خواهد زندگی کند و نظر خودش را داشته باشد. می خواهیم در مورد شعر او صحبت کنیم. به نظر من شعر آقای روژایی هر چه به زمانه خود نزدیک می شویم از این فرم ناب، فرم مطلق و از فضای ذهنی انتزاعی فوق العاده پیچیده شعر حجمی فاصله می گیرد و محتوا واضح تر می شود. مثلاً «امضا گذشته» و «هفتاد سنگ قبر» اگرچه از نظر زبان و فرم همچنان شعرهای حجمی هستند و در آن تردیدی نیست، اما محتوای این مجموعه ها برجسته تر و گسترده تر است. مخاطب، این شعر آسان‌تر خوانده می‌شود، با آن مواجه می‌شود و تفسیر و خواندن آن آسان‌تر می‌شود.

شکرسری سپس بیان کرد: در واقع می توانم بگویم شعر در حجم در طول چند دهه به بلوغ رسیده است. نه اینکه توجه خود را از زبان و فرم به محتوا معطوف کرد، بلکه رویایی در آخرین کتاب های خود به نوعی تعادل اندیشید و تا حدی از افراط در شکل و زبان آفرینی و بیان پیچیده در شعر عقب نشینی کرد. می توانم بگویم به نوعی به شعر «ملوان ها» بازگشته بود. نمی خواهم بگویم این اتفاق برای همیشه افتاده است، اما به نظر می رسد تعادل بین فرم و محتوا آگاهانه یا ناخودآگاه به دست آمده است.

وی تاکید کرد: من به شخصه شعر حجمی را که یدالله رویایی گردآوری کرده، می دانم اما به هیچ وجه نمی توان تاثیر او را در شعر مدرن انکار کرد. «شعر جلد» را «یدالله رویایی» می‌فهمد، شاید بتوانیم بگوییم «م.مید» و یکی دو کلمه دیگر باید در کنار او قرار گیرد، اما یدالله رویایی در شعر جلد تنها ایستاده است و او به‌تنهایی به نوعی به او دست یافته است. تعادل بین فرم و محتوا

این شاعر درباره رویداد دعوت رویایی به هشتمین جشنواره شعر فجر که با حاشیه هایی همراه بود، توضیح داد: در آن زمان تصمیم بر این شد که خود شعر مهم باشد نه محتوای آن و می خواستیم به هر چیزی که شاعرانه است احترام بگذاریم. . روندها و رویدادهای این جشنواره خب در آن جشنواره این اتفاق افتاد. اتاق فکری تشکیل شد که در آن افرادی از جریان های مختلف شعری حضور داشتند و برخلاف تصور، بسیار آرام صحبت کردیم، هرچند اختلاف و اختلاف داشتیم. اما به این نتیجه رسیدیم که اهمیت جشنواره فجر شعر است نه جنبه ایدئولوژیک آن. در همین راستا جلسات شعری تشکیل دادیم، شاعرانی که با جریان شعر انقلاب ارتباط نداشتند حضور پیدا کردند و شعر خواندند. گام مثبتی بود و اگر در سال های بعد ادامه می یافت مثبت تر بود اما نشد.

حمیدرضا شکارسری ادامه داد: یکی از دلایلی که این روال ادامه پیدا نکرد، بحثی بود که بر سر دعوت به رویا به وجود آمد. این دعوت فقط در حد یک حرف و پیشنهاد بود اما متاسفانه رسانه ای شد و جریان های هیجانی مثل همیشه باز هم اتفاقی نیفتاد سر و صدا و جنجال به پا کردند و چیزی که فقط یک حرف بود تبدیل به جریان ادبیات شد. و فرهنگ و متأسفانه از آنچه برای جشنواره و اتاق فکر بود، اما رفت. بنابراین به طور کلی این ایده بود، و دشوار است و به نظر من، بعید است که اجرا شود. اما باز هم هیچ اتفاقی نیفتاد، آن شورش ها شروع شد و عواقب آن سال ها جشنواره را درگیر کرد و جشنواره از جایگاهی که همه جریان های ادبی دارند دور شد.

انتهای پیام