روف گاردن یا پشت بام سبز چیست؟
روف گاردن یا پشت بام سبز فضایی است، که امکان اجرای طراحی منحصر به فرد فضای سبز و کاشت گل و گیاه به همراه عناصر محوطه‌سازی در بستر سقف خانه فراهم می‌کند. امروزه با افزایش قیمت زمین، ایجاد فضای سبز بر روی سقف و تراس ساختمان‌ها با کاربری‌های متفاوت، به عنوان راه حلی مناسب برای طراحی شهری به شمار می‌آید. برای اجرای فضاسازی روف گاردن متناسب با علایق شما، بهتر است با انواع روف گاردن؛ طرح‌های بام سبز و معایب و مزایای اجرای آن آشنا شوید.
طراحی روف گاردن یا بام سبز
طرح‌های متنوعی برای اجرای انواع روف گاردن وجود دارد. با انتخاب طرح روف گاردن متناسب با علایق شما، به همراه عناصر مختلف مانند، گل و گیاهان طبیعی،ها، آلاچیق و و بسیاری از مواد دیگر می‌توانید، فضایی جذاب با دید و منظره زیبا طراحی کنید. در واقع با فضاسازی پشت بام خانه، باعث افزایش کیفیت و کارایی ساختمان می‌شوید. نمای ساختمان یکی از مواردیست؛ که طراحی روف گاردن در جلوه آن تاثیر بسزایی دارد. در برای ایجاد زیبایی و جذابیت، از طراحی تراس سبز و یا روف گاردن استفاده می‌شود.
روف گاردن، فضایی زیبا و جذاب برای گذراندن اوقات فراغت و یا تفریحات روزانه را برای شما فراهم می‌کند. روف گاردن با کاربری و سبک‌های متفاوت طراحی می‌شود. طراحی پشت بام سبز برای کاشت سبزیجات نسبت به طراحی بام سبز همراه با و چوبی با کاربری تفریحی و استراحت کاملا متفاوت است. ما در ادامه مطالب شما را با کاربرد انواع روف گاردن آشنا می‌کنیم.
انواع طراحی بام باغ
بام سبز کلاس A
در این مدل، کف پشت بام سبز با متریال‌های متفاوت از جمله سنگ و موزائیک طراحی می‌شود. گلدان‌ها و پوشش گیاهان طبیعی مانند شمشاد، برای اطراف پشت بام و چمن در قسمت مرکز روف گاردن، برای فضاسازی به کار می‌روند. متناسب با شیوه اجرای طرح بام سبز، باید عایق‌کاری و زهکشی در نظر گرفته شود. چیدمان مبلمان با متریال ترموود همراه با نورپردازی مناسب پرگولا و در مدل A، جلوه زیبایی به فضا می‌دهد.
بام سبز کلاس B
در این مدل، برای پوشش کف بام سبز معمولا از متریال ترموود استفاده می‌شود. پوشش گیاهان طبیعی مانند کاج، برای فضاهای اطراف روف گاردن و گلدان‌ها و فلاورباکس‌هایی از متریالبرای فضاسازی مرکز پشت بام سبز به کار می‌روند. در مدل B، شما می‌توانید در کنار یا تاشو و از مبلمان‌هایی با متریال چرم و حصیر استفاده کنید. نورپردازی مناسب محوطه، به جذابیت فضا کمک می‌کند.
بام سبز کلاس C
در این مدل، به کمک متریال ترموود از ایجاد اختلاف سطح به مقدار 18 سانتی‌متر در کف، برای طراحی فضا استفاده می‌کنند. متریال ترموود، به عنوان متریال اصلی برای طراحی مبلمان و به کار می‌رود. پوشش گیاهان طبیعی و نورپردازی مخفی در فضای سبز پشت بام جذابیت فضا را دوچندان می‌کند.
روف گاردن گسترده
در طراحی روف گاردن گسترده از گیاهان طبیعی رونده، با رشد و عمق کم استفاده می‌شود. شرایط نگهداری و رسیدگی بام سبز گسترده، نسبت به نمونه‌های مشابه، بسیار آسان‌تر است. به دلیل وجود پوشش گیاهان سطحی در بام سبز گسترده، ضخامت خاک موجود در سقف حداکثر 20 سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود، درواقع هزینه اجرا و طراحی آن نسبت به موارد دیگر مناسب‌تر است.
روف گاردن فشرده یا متمرکز
در طراحی پشت بام فشرده یا متمرکز، فضاسازی کاملا برخلاف طرح گسترده اجرا می‌شود. به گونه‌ای که، گیاهانی با رشد و عمق زیاد به عنوان پوشش گیاهی استفاده می‌شوند. در انتخاب گیاهان طبیعی، هیچ محدودیتی وجود ندارد و این موضوع به طراحی فضا کمک می‌کند. همچنین، پرورش سبزیجات در این طرح‌ها بسیار پرکاربرد است. در طراحی روف گاردن متمرکز، به دلیل کاشت گیاهان با عمق بیشتر، معمولا ضخامت 30 سانتی‌متر را برای خاک در نظر می‌گیرند.
پشت بام نیمه متمرکز
در این نوع طراحی پشت بام، کاشت گیاهان حجیم و انبوه با ریشه‌های عمیق برای فضاسازی در نظر گرفته می‌شوند. به دلیل وجود عمق زیاد برای رشد گیاهان، ضخامت بیشتر از 30 سانتی‌متر برای خاک بستر گیاهان فضاسازی می‌شود. روف گاردن نیمه متمرکز، زمینه را برای کاشت گیاهان دارویی و درختچه‌های پر محصول فراهم می‌کند. هزینه کاشت و برداشت محصولات در این طرح‌ها بیشتر از نمونه‌های مشابه است. البته در کنار فضای سبز، شما می‌توانید، فضایی برای استراحت و تفریح در نظر داشته باشید.
روف گاردن مدرن
شما می‌توانید به کمک طراح، با در نظر گرفتن عناصر اصلی طراحی و فضاسازی، روف گاردن مدرن و شیک طراحی کنید. در طراحی روف گاردن به سبک مدرن، باید به این موضوع توجه داشته باشید، که بیشتر عناصر اصلی روف گاردن مانند، فضای سبز، کف‌سازی، یا سایبان، آب نما و مبلمان ساده‌ای را مد نظر قرار دهید. متریال‌های چوب، فلز و شیشه به عنوان متریال‌های اصلی طراحی به سبک مدرن به شمار می‌آیند.
برای استفاده از چوب، ترموود انتخاب بسیار مناسبی است. سعی کنید، از فرم‌های ساده در طراحی بخش‌های مختلف پشت بام استفاده کنید. نورپردازی مخفی در طراحی روف گاردن مدرن، به جلوه فضا کمک شایانی می‌کند. طراحی روف گاردن به سبک مدرن، نسبت به نمونه‌های دیگر، هزینه کمتری در طراحی به دنبال دارد.
روف گاردن کوچک
بام سبز کوچک در اغلب آپارتمان‌های مسکونی کاربرد دارد، زیرا با اشغال سطح کمتری از فضا در آپارتمان‌های کوچک، فضایی مفید جهت گذراندن اوقات فراغت ایجاد می‌کند. کمتر شدن سطح اشغال روف گاردن در نتیجه هزینه کمتری به دنبال دارد. برای طراحی این فضاها، بیشترین کارایی در نظر گرفته می‌شود. محدودیت فضاسازی با طراحی مناسب، نهایت کارایی را به ما می‌دهد. فضای تراس‌های کوچک در آپارتمان‌هایی با متراژ کم، می‌توانند با کاربری روف گاردن کوچک طراحی شوند. در طراحی مفید چنین فضاهایی، مشورت با طراح برای انتخاب عناصر فضاسازی، به شما کمک شایانی می‌کند.
طراحی پشت بام همراه با آلاچیق و پرگولا
آلاچیق و پرگولا به عنوان عناصر اصلی فضاسازی پشت بام سبز در کنار فلاورباکس‌های چوبی و گیاهان طبیعی و آب نما، منظره زیبا و جذابی را برای شما ایجاد می‌کنند. انتخاب طرح مناسب آلاچیق و پرگولا برای فضای بام سبز همراه با مبلمان‌ها و نورپردازی مناسب، بسیار تاثیرگذار است. بهتر است در انتخاب متریال‌های آلاچیق و پرگولا با طراح مشورت کنید. هماهنگی در استفاده از متریال باکس‌های گیاهان و سایبان‌ها باعث جذابیت فضا می‌شود. چوب پلاست و ترموود، به عنوان متریال‌های بادوام محیط خارجی در آلاچیق، پرگولا و باکس‌های متحرک گیاهان استفاده می‌شود.
طراحی بام سبز به همراه مبلمان و فضای سبز
در نظر گرفتن فضاهایی در روف گاردن برای استراحت و گذراندن اوقات فراغت مانند؛ آلاچیق و پرگولا، زمینه را برای استفاده از مبلمان فضای باز فراهم می‌کنند. برای انتخاب مبلمان‌های مناسب در فضای باز بهتر است، متریال چوب پلاست و ترموود را در نظر داشته باشید. زیرا؛ مقاومت و دوام این نوع متریال‌ها در فضای باز خارجی، بیشتر از متریال‌های دیگر است. به عنوان مبلمان برای طراحی دکوراسیون فضای روف گاردن بسیار مناسب هستند. انتخاب طرح‌ها و ایده‌های ساده در فضاسازی بام سبز باعث می‌شوند، فضاسازی شیک و جذاب جلوه دهد.
جزئیات ساخت روف گاردن
با توجه به انواع طراحی روف گاردن، شما باید متناسب با طرح مورد نظر و المانهای فضاسازی، بام سبز خانه خود را طراحی کنید. برای اجرای طرح روف گاردن، شما می‌توانید با طراح بام سبز مشورت کنید. پس از انتخاب طرح مورد نظر برای اجرای پشت بام، ابتدا باید اجزای تشکیل دهنده فضای بام سبز را بشناسید. اجزای اصلی شامل؛ نوع سازه سقف، عایق‌بندی، لایه محافظ کف ( مانند؛ موزائیک، ترموود، سیمان، بتن و…)، ایزولاسیون، فیلتراسیون، عملیات زهکشی، انواع گیاهان و المانهای تزئینی می‌باشند. همه این موارد برای ایجاد یک طرح روف گاردن درجه یک به شما کمک می‌کنند. ما در ادامه شما را با مراحل اجرای بام سبز آشنا می‌کنیم، تا شما به راحتی با در نظر گرفتن این موارد، فضایی متناسب با استانداردهای طراحی، ایجاد کنید.
اجرای عملیات ایزولاسیون و فیلترینگ پشت بام ( طراحی بام معکوس )
در ابتدا شما باید سازه سقف خانه خود را بشناسید، عملیات ایزولاسیون و فیلترینگ متناسب با سازه سقف باید اجرا شود. عملیات ایزولاسیون در اجرای طرح روف گاردن، بسیار پراهمیت است. زیرا، با اجرای ایزولاسیون و فیلترینگ در واقع شما مانعی برای عبور آب از سقف تعیین می‌کنید. از مباحث بسیار مهم در طراحی روف گاردن و تراس گاردن، نوع آب‌بندی این فضاها می‌باشد. ایزولاسیون به روش‌های مختلفی انجام می‌شود، اجرای ایزوگام یا روش متداول قیر و گونی می‌تواند در این مرحله به شما کمک کند.
وجود یک لایه زهکشی بین لایه کاشت گیاهان و لایه محافظ آب‌بندی الزامی است. در واقع لایه زهکشی در زیر لایه فیلتر آب در نظر گرفته می‌شود و فیلترینگ از انتقال املاح آب به لایه‌های پایینی خاک جلوگیری می‌کند. زهکشی به خروج آب‌های ذخیره شده و یا به نوعی آب اضافی کمک می‌کند و یکی از مواردیست، که می‌توان اشاره کرد. موارد دیگری مانند؛ ناودانی‌ها، آبراه‌ها از موارد مشابه کاربردی زهکشی به شمار می‌آیند. در تعبیه لایه زهکشی باید کانال خروج آب را در نظر داشته باشید.
انتخاب عایق رطوبتی مناسب روف گاردن
از موارد بسیار مهم در طراحی روف گاردن، توجه در انتخاب عایق رطوبتی است. عایق‌های رطوبتی متنوعی برای طراحی پشت بام سبز وجود دارد، که نمونه متداول آن می‌توان، به ورق‌های PVC اشاره نمود. مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی، پایداری در برابر برش و سایش، شکل‌گیری آسان، پایدار در برابر نفوذپذیری، مواردیست که می‌توان از مزایای ورق ممبران PVC اشاره نمود.
ویژگی‌های خاک مناسب بام باغ
از موارد بسیار مهم در اجرای بام سبز، انتخاب خاک مناسب برای پشت بام است. از ویژگی‌های اصلی خاک مورد استفاده در بام سبز، جذب آب بالا و وزن کم آن است. در این زمینه باید با توجه به طرح روف گاردن، عمق خاک فضای مورد نظر را در نظر داشته باشید. برای استفاده از خاک با قدرت جذب بالای آب، باید خاک سبک با دانه‌بندی متخلخل را انتخاب کنید. قدرت نگهداری مواد و املاح آب در این نوع خاک باید به گونه‌ای باشد، که هر سال مجبور به تغییر خاک برای کاشت گیاهان نشوید.
توجه به وزن مبلمان فضاسازی پشت بام
با توجه به طرح مورد نظر در طراحی بام سبز، شما باید وزن المانهای مورد استفاده در فضا را در نظر داشته باشید. فضای مورد نیاز برای ساخت باغچه پشت بام و وزن خاک مورد استفاده، از موارد بسیار مهم در طراحی بام سبز به شمار می‌آید. وزن زیاد مبلمان‌ها، آلاچیق و پرگولا و و و بسیاری از المانهای دیگر می‌توانند، باعث ایجاد خسارات جبران ناپذیری شوند.
انتخاب گل و گیاه مناسب برای طراحی باغچه در پشت بام
طراحی فضای سبز یکی از اهداف اصلی اجرای بام سبز است. بخش بسیاری از هزینه‌های اجرای باغچه در پشت بام، انتخاب گل و گیاه را شامل می‌شود. با توجه به طرح مورد نظر در اجرای روف گاردن، ضخامت خاک مورد استفاده برای کاشت گیاهان، از مواردیست که باید به آن توجه شود. گیاهان رونده، سبک با ماندگاری زیاد، مناسب‌ترین انتخاب محسوب می‌شوند. عمق و میزان رشد ریشه گیاهان با توجه به ضخامت خاک تعیین می‌شود. استفاده از انواع گیاهان و نوع کاشت آن‌ها در جهت قرارگیری باغچه پشت بام برای دریافت نور خورشید از مواردیست، که باید به آن توجه شود. استفاده از گیاهان متنوع در روف گاردن و از آیتم‌های اصلی طراحی این فضاها محسوب می‌شود.
نحوه آبیاری باغچه در پشت بام
با توجه به اینکه، باید گیاهان روف گاردن متناسب با شرایط آب و هوایی محیط انتخاب شوند، نوع آن‌ها به شرایط فصلی هر اقلیم بستگی دارد. مثلا اقلیم مرطوب، به دلیل شرایط آب وهوایی خوب رشد گیاهان نسبت به گیاهان اقلیم سرد و کوهستانی بسیارمناسب تر است. در هر اقلیمی بهتر است، از گیاهان مقاوم در برابر شرایط آب و هوایی در طراحی فضای بام سبز استفاده شود. آبیاری به روش اتوماتیک، بیشترین کاربرد را در نگهداری از گل و گیاه بام سبز دارد. در صورتی که بام سبز خانه شما از پوشش گیاهی کمتری برخوردار باشد، می‌توانید از آبیاری دستی استفاده کنید.
نورپردازی متناسب با سبک طراحی روف گاردن، به جذابیت و زیبایی فضا کمک می‌کند. نورپردازی‌های متمرکز و گسترده در طراحی روف گاردن، علاوه بر اینکه باعث سهولت در کاربرد فضا می‌شوند، فضای مناسبی را برای دورهمی‌های خانوادگی در شب ایجاد می‌کنند. نورپردازی اصولی با توجه به مسیرهای دسترسی و فضاهای استراحت مانند؛ آلاچیق و مبلمان انجام می‌شود. در طراحی فضای باز مانند؛ بام سبز سعی کنید، از نورهای مخفی برای جانمایی میز و صندلی‌ها استفاده کنید. نورهای مخفی فضا را زیباتر جلوه میدهند.
تجهیزات جانبی مورد نیاز فضاسازی بام سبز
شما می‌توانید در کنار المانهای اصلی طراحی بام سبز از عناصر دیگری مانند؛ استخر، فضای بازی کودک، باربیکیو، چمن، دیوارپوش و… استفاده کنید. برای قرارگیری تجهیزات جانبی، بهتر است طرح کلی روف گاردن را قبل از اجرا به کمک عناصر اصلی جانمایی کنید. توجه داشته باشید، که در انتخاب و چمن از مواد و متریال مقاوم و با دوام استفاده کنید. طراحی و لبه پشت بام، به عنوان تجهیزات جانبی در زیبایی نمای ساختمان بسیار تاثیرگذارند.