ارتودنسی چیست؟ (راهنمای کامل ارتودنسی دندان)
ارتودنسی دندان چیست؟ (همه چیز درباره ارتودنسی + فیلم و عکس)
زمانی که دندان‌ها نامرتب هستند یا فک بالا و پایین (نسبت به هم) در موقعیت نادرستی قرار دارند نیاز به درمان ارتودنسی دندان وجود دارد. دکتر مبینا ملایی متخصص ارتودنسی (orthodontics)، با کمک انواع تکنیک ها و وسایل مختلف، نامرتبی دندان و ناهماهنگی های بین فکی را اصلاح می کند . او با اینکار نه تنها زیبایی بهتری به لبخند می بخشد، بلکه به بهبود عملکرد دهان و دندان نیز کمک می کند. این مقاله را بخوانید تا همه چیز درباره این تخصص دندانپزشکی را بدانید و ببینید یک ارتودنتیست چطور دندان های شما را مرتب می کند.
ارتودنسی چیست؟
ارتودنسی (orthodontics) شاخه‌ای از دندانپزشکی است که به تشخیص، پیشگیری، و اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی می‌پردازد. این روش درمانی برای افرادی که دندان‌های کج، فاصله‌دار، یا فک‌هایی با قرارگیری نامناسب دارند، مناسب است. ارتودنسی به افراد کمک می‌کند تا علاوه بر داشتن لبخند زیباتر، عملکرد بهتری در جویدن و صحبت کردن داشته باشند و بهداشت دهان و دندان خود را بهبود بخشند.
اصلاح این ناهنجاری‌ها اغلب با استفاده از وسایل ارتودنسی انجام می‌شود که می‌توانند ثابت (مانند براکت‌ها و سیم‌ها) یا متحرک (مانند پلاک‌های ارتودنسی) باشند. این وسایل فشار ملایمی را بر دندان‌ها وارد می‌کنند تا به تدریج در موقعیت صحیح قرار گیرند. فرآیند ارتودنسی می‌تواند چند ماه تا چند سال طول بکشد، بسته به پیچیدگی مشکل و واکنش فرد به درمان. هدف از ارتودنسی بهبود زیبایی لبخند و افزایش کارایی عملکردی دهان و فک است، که نهایتاً منجر به بهبود کیفیت زندگی فرد می‌شود.
دقیقا چه افرادی به انواع درمان ارتودنسی دندان نیاز دارند؟
به طور کلی اگر شما یا فرزند دلبندتان یکی از مشکلات زیر را دارید، می‌توانید برای معاینه و درمان به دکتر علیرضا خدیوی مراجعه کنید:
- وجود فاصله بین دندان ها
- کج بودن دندان ها
- بیرون زدن دندان‌ها
- داخل رفتگی دندانی
- شلوغی و ازدحام دندان‌ها یا کراودینگ
- جلو بودن بیش از حد دندان های فک بالا یا اوربایت
- جلو بودن بیش از حد دندان های پایین در جلو یا آندربایت
- فاصله بین دندان های فک بالا و پایین در جلو یا اپن بایت
- انحراف فک
- قرار گرفتن دندان های یک فک پشت دندان های فک دیگر یا کراس بایت
- و…
ارتودنسی دندان چقدر طول میکشد؟
مدت زمان درمان ارتودنسی دندان به عوامل مختلفی بستگی زیر بستگی دارد:
- نوع و شدت ناهنجاری دندان‌ها و فک‌ها
- سن و سال بیمار
- روش درمانی و وسایل بکار رفته برای درمان
- تجربه و مهارت متخصص
- میزان همکاری بیمار
- استفاده از روش های تسریع کننده درمان
به طور معمول، مدت زمان درمان ارتودنسی برای بیشتر بیماران بین یک تا دو سال است. اما برای برخی افراد با ناهنجاری‌های شدید و پیچیده مانند جابجایی بیش از حد دندان‌ها یا نوک دندان‌هایی که به شدت به داخل یا خارج از لثه فرو می‌روند، ممکن است مدت زمان درمان بیشتر از دو سال باشد.
فواید و مزایای ارتودنسی
- بهبود زیبایی و ظاهر لبخند: ارتودنسی دندان‌های کج و نامنظم را صاف کرده و به افراد کمک می‌کند تا لبخندی زیباتر و جذاب‌تر داشته باشند.
- افزایش کارایی جویدن: اصلاح قرارگیری دندان‌ها و فک به بهبود عملکرد جویدن و کاهش فشار بر دندان‌های خاص کمک می‌کند.
- پیشگیری از مشکلات دندانی و لثه: دندان‌های مرتب بهتر تمیز می‌شوند، که این امر خطر پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه را کاهش می‌دهد.
- کاهش سایش غیرطبیعی دندان‌ها: ارتودنسی می‌تواند از سایش بیش از حد دندان‌ها که به دلیل قرارگیری نادرست ایجاد می‌شود، جلوگیری کند.
- بهبود تلفظ و صحبت کردن: اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی می‌تواند به بهبود تلفظ و وضوح کلام کمک کند.
- کاهش درد فک و مشکلات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ): ارتودنسی می‌تواند در اصلاح مشکلات مربوط به فک و کاهش درد ناشی از آنها موثر باشد.
- افزایش اعتماد به نفس: بهبود زیبایی لبخند می‌تواند تاثیر مثبتی بر اعتماد به نفس و تصویر ذهنی فرد از خود داشته باشد.
- پیشگیری از آسیب دندانی: دندان‌هایی که به درستی مرتب شده‌اند، کمتر در معرض آسیب‌های فیزیکی قرار دارند.
- ارتقای بهداشت دهان و دندان: درمان موفقیت‌آمیز توسط متخصص ارتودنسی، به شما اجازه می‌دهد ساده‌تر و بهتر دندان‌ها و لثه‌هایتان را تمیز کنید. علاوه بر راحت‌تر مسواک زدن، با مرتب شدن دندان‌ها شانس کمتری برای تجمع ذرات غذا وجود دارد و خطر بیماری‌های لثه، ایجاد پلاک و حفره (پوسیدگی دندان) به شدت کاهش می‌یابد.
- مزایای فیزیکی ارتودنسی: در سطح فیزیکی، اثرات این درمان به شانه‌ها و گردن بیمار هم می‌رسد. درد استخوان فک (ناشی از ناهنجاری‌های دندانی) می‌تواند به گردن و شانه‌ها هم منتقل شود؛ چون این استخوان با گردن و شانه فاصله کمی دارد. به این ترتیب، کاهش درد در ناحیه گردن و شانه‌ها هم از مزایای درمان موفق مشکلات دندانی خواهد بود.
- جلوگیری از سایر مشکلات سلامتی : در کنار مزایای سلامت جسمی و روانی ارتودنسی، اینکار به شکل‌های دیگری هم سلامت را ارتقا می‌دهد. اجازه دهید بیشتر توضیح دهیم. وقتی سلامت دهان و دندان مشکل داشته باشد، احتمال دارد باکتری‌ها به جریان خون شما راه پیدا کنند. این اتفاق کارایی سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌دهد و خطر ابتلا به بیماری‌ها را افزایش دهد. دیابت و بیماری قلبی نمونه‌هایی از این مشکلات هستند. ارتودنسی دندان‌ها از این موضوع جلوگیری می‌کند، چنین ریسک‌هایی را کاهش می‌دهد و حتی می‌تواند به کاهش عوارض بارداری کمک کند.
- ارتقای کیفیت خواب : پس از پایان درمان، کیفیت خواب بیمار هم بهتر می‌شود. اگر هنگام خواب دندان قروچه می‌کنید یا منطبق نبودن فک‌ها شما را آزار می‌دهد، ارتودنسی می‌تواند تغییر بسیار مثبتی را استراحت شبانه‌تان ایجاد کند.
بهبود سلامت روانی : مزایای این درمان به اثرات فیزیکی محدود نمی‌شود. دندان‌های کج و نامرتب می‌تواند به اعتماد به نفس شما ضربه بزند. تا حدی که هنگام صحبت کردن و لبخند زدن از نشان دادن دندانهایتان احساس ناراحتی کنید. اتفاقی که درمان‌های orthodontics به خوبی آنها رابرطرف می‌کند.
معایب مرتب کردن دندان ها چیست؟
مرتب بودن دندان ها جز اینکه به بهبود طرح لبخند و عملکرد دندان ها و در کل ساختارهای داخل دهان کمک می کند هیچ عیب و ایرادی ندارد. زمانی که دندان ها مرتب باشند وضعیت سلامت ما بیشتر خواهد بود اما با نامرتبی دندان ها مشکلات زیادی گریبانمان را خواهند گرفت. بنابراین قطعا مرتب کردن دندان ها هیچ عارضه ای ندارد.
اگر هم یک زمانی در در خصوص نکات منفی و معایب ارتودنسی چیزی به گوشتان خورد منظور این موارد جزئی هستند که البته برای همه افراد نیز پیش نمی آیند:
- زمانبر بودن تمیز کردن دندان ها در برخی از روش ها
- درد جزئی و یا احساس ناراحتی خفیف چند روز بعد از نصب و یا تنظیم وسایل روی دندان ها
- محدودیت غذایی (طبیعی است که یک سری چیزها را نمی شود در طول درمان مصرف کرد. مثلا غذاهای فت و سخت یا چسپنده و …)
- به طور کلی طولانی بودن پروسه درمان
- در چشم بودن وسایل در برخی از روش ها
- احتمال آسیب به بافت های نرم در صورت شکسته شدن سیم و براکت (در درمان های ثابت)
- و چند مورد نکات منفی اما جزئی دیگر
هزینه ارتودنسی دندان چقدر است؟
بسته به عوامل زیر هزینه ارتودنسی و قیمت مرتب سازی دندان ها متغییر خواهد بود:
- سن بیمار
- نوع مشکل بیمار
- شدت مشکل
- روش درمان (چون ما انواع مختلفی روش ارتودنسی داریم)
- تجربه و مهارت متخصص
- شهر و یا محل زندگی شما
- مدت زمان درمان
- و ….
به این ترتیب، متخصص ارتودنسی کیست؟
طبق تعریف ارتودنسی، دکتر ارتودنسی در زمینه پیشگیری، تشخیص و درمان ناهنجاری‌های دندانی و فک و صورت آموزش دیده‌اند، و روی تمام گزینه‌ها و فناوری‌های درمانی برای صاف کردن دندان‌ها و تراز کردن فک‌ها تسلط دارند. این متخصصانِ دندانپزشکی در درجه اول برای مرتب کردن دندان‌ها شناخته می‌شوند، اما می‌توانند به رفع بایت‌های دردناک و نامرتب، حرکت دندان ناشی از عادات بد مانند مکیدن انگشت شست و حتی برخی از اشکال آپنه خواب هم کمک کنند.
آنها چنین مهارت‌هایی را پس از دوره پنج‌ساله دندانپزشکی عمومی، در طول ۵۰۰۰ ساعت آموزش تخصصی (معادل سه سال مطالعه تمام‌وقت) در زمینه ارتودنسی دندان کسب می‌کنند. دندانپزشک‌ها مدرک عمومی این رشته را دارند. آنها می‌توانند مشکلات و بیماری‌های رایج دندان، دهان و لثه را تشخیص دهند و درمان کند و حتی عمل‌های زیبایی روی دندان‌ها انجام دهند، اما هنگام نیاز بیماران‌شان را به یک ارتودنتیست ارجاع می‌دهند.