دیسک و صفحه یکی از قطعاتی است که خودروی شما را وادار به حرکت می کند. این قطعه که داخل گیربکس قرار گرفته همراه با دیفرانسیل یکی از اجزای اصلی انتقال قدرت در ماشین به شمار می آید. بنابراین، اگر به علائم خرابی دیسک و صفحه توجه نکنید، سرعت و قدرت ماشین تان به اندازه قبل نخواهد بود و در رانندگی دچار مشکل می شوید.
دیسک و صفحه کلاچ در اثر استفاده طولانی مدت ساییده شده و عمر آن به پایان می رسد، اما از آنجاییکه این قطعه در داخل گیربکس قرار دارد تا زمانیکه گیربکس را باز نکنید نمی توانید متوجه تمام شدن آن شوید. از طرفی اگر دیر متوجه به پایان رسیدن عمر کیت کلاچ شوید، خسارت های بیشتری به خودرو وارد شده و باید علاوه بر پرداخت هزینه برای کلاچ ماشین، هزینه تعمیرات دیگری را نیز پرداخت کنید.
خوشبختانه این مشکل راه حل ساده ای دارد که همان توجه به علائم خرابی دیسک و صفحه می باشد. بهتر است بدانید امداد خودرو ارومیه تعمیرات تخصصی دیسک و صفحه را برای انواع خودرو انجام میدهد. در ادامه مقاله این نشانه ها را با هم مرور می کنیم تا اگر عمر کیت کلاچ شما رو به اتمام است، سریعتر تشخیص داده و اقدام به تعویض آن نمایید.
صفحه کلاچ چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
همه خودروهایی که از گیربکس دستی استفاده می‌کنند قطعه‌ای به نام صفحه کلاچ یا دارند که امکان تعویض دنده توسط راننده و حرکت کردن خودرو را فراهم می‌کند. این قطعه درواقع بخشی از مجموعه کلاچ خودرو است. کلاچ در گیربکس دستی به‌عنوان اتصال بین موتور و گیربکس عمل می‌کند. این سیستم حرکت چرخشی را از یک شفت به شفت دیگر منتقل و انتقال نیرو را قطع یا وصل می‌کند. مجموعه کلاچ از دیسک کلاچ (شامل دو بخش کاور و صفحه فشاری)، صفحه کلاچ و بلبرینگ کلاچ تشکیل شده است. یک سمت کلاچ به پیشرانه متصل است و از آن نیرو می‌گیرد و سمت دیگر به گیربکس متصل است تا نیروی موتور را به آن تحویل دهد.
به عبارت ساده‌تر، سیستم کلاچ را باید دو دیسک در دو طرف یک میله در نظر گرفت. هنگامی‌که یکی از این دیسک‌ها و شفت مربوطه شروع به چرخش می‌کند، سیستم کلاچ خودرو اجازه خواهد داد که این دو دیسک در هم قفل شده و با سرعت یکسان شروع به چرخش کنند. زمانی که نیاز به چرخش یکی از آن دو دیسک نباشد، کلاچ خودرو می‌تواند انتقال نیرو را متوقف نموده و درنتیجه دیسک دیگر از حرکت بازایستد.
زمانی که گیربکس در حالت خلاص قرار دارد، درحالی‌که پیشرانه روشن است و به کار خود ادامه میدهد، نیرویی به گیربکس و چرخ‌ها منتقل نمی‌شود و خودرو ثابت می‌ماند. این یکی از وظایف سیستم کلاچ است. همچنین هنگام تعویض دنده‌ها لازم است انتقال نیروی موتور به گیربکس متوقف شود تا عمل تعویض دنده قابلیت انجام داشته باشد؛ بنابراین با فشردن پدال کلاچ، اتصال میان گیربکس و موتور قطع شده و تعویض دنده امکان‌پذیر خواهد شد.
نکته بسیار مهم دراین‌بین، وجود اصطکاک کافی بین سطوح انتقال‌دهنده نیروست که باید به میزان لازم و کافی وجود داشته باشد وگرنه این مکانیزم کارایی خود را از دست خواهد داد. درواقع اساس کار کلاچ خودرو بر وجود نیروی اصطکاک بین سطوح انتقال نیرو استوار است.
از جمله علائم خرابی دیسک و صفحه می توان به موارد ذیل اشاره نمود.
کاهش قدرت و سرعت ماشین
قدرت و سرعت ماشین با فشردن پدال گاز افزایش پیدا نمی کند. اگر کیت کلاچ شما رو به پایان باشد، مطمئنا این وضعیت را تجربه خواهید کرد که هرچه پدال گاز را فشار می دهید، ماشین تان مثل قبل سرعت و شتاب نمی گیرد. علت آنهم ساده است، انتقال قدرت به علت ساییدگی دیسک و صفحه به درستی در خودروی شما انجام نمی گیرد.
جا نرفتن دنده و سخت شدن تعویض دنده
اگر هر بار که می‌خواهید دنده‌ها را عوض کنید به خصوص هنگام تعویض دنده ۱ و ۲، دنده ها به خوبی جا نروند و چندین بار مجبور شوید دنده را تغییر دهید تا بالاخره جا بیفتد، به احتمال زیاد کیت کلاچ شما نیاز به تعویض دارد.
بکس و باد کردن در سربالایی
یکی دیگر از نشانه های خرابی دیسک و صفحه خودرو، بوکس و باد کردن ماشین در سربالایی است در این شرایط هرچقدر روی پدال گاز فشار وارد می کنید، ماشین شتاب نمی گیرد و مجبورید برای افزایش قدرت حرکت خودرو، دنده معکوس بکشید مثلا از دنده ۳ به ۲ بیایید تا خودرو بتواند از سربالایی بالا برود.
سفتی پدال کلاچ
زمانیکه کیت کلاچ خورده شود، حالت ارتجاعی خود را از دست می دهد و موجب می شود کلاچ سفت شود. این نشانه را می توان از علائم خرابی دیسک و صفحه در نظر گرفت. اگر سفتی کلاچ خودرو پراید شما را آزار می دهد می توانید بهترین مارک را از پژمان پارت خریداری نمایید.
سر و صدای زیاد هنگام تعویض دنده
اگر دیسک و صفحه ماشین تمام شده باشد هنگام تعویض دنده، صدای بسیار زیادی ایجاد می شود که کاملا محسوس است و نسبت به قبل بلندتر شده است.
عدم تناسب دور موتور و سرعت خودرو
با ضعیف شدن صفحه کلاچ زمانیکه خودرو در حال حرکت است دور موتور افزایش پیدا می کند اما سرعت ماشین متناسب با دور موتور نیست. بنابراین، از دیگر علائم خرابی دیسک و صفحه کلاچ خودرو، عدم افزایش سرعت در دور موتور بالا است.
تست دیسک و صفحه خودرو
تعمیرکاران حرفه ای برای اینکه بدون باز کردن گیربکس، مطمئن شوند که کیت کلاچ شما خورده شده است یا خیر چند تست ساده انجام می دهند که آنها را به شما آموزش می دهیم:
تست خاموش نشدن ماشین با حرکت در دنده ۲
مکانیک ها ابتدا ماشین را در حالت توقف در دنده ۲ قرار می دهند، سپس پایشان را آرام آرام از روی کلاچ بر میدارند، اگر ماشین خاموش نشود بلافاصله توصیه می کنند که باید دیسک و صفحه خودروی شما عوض شود.
تست لرزش ماشین با حرکت در دنده ۱
برای انجام این تست، ماشین در حال توقف را در دنده ۱ می گذارند سپس شروع به حرکت می کنند اگر لرزش ماشین بسیار زیاد بود، احتمال می دهند که کیت کلاچ شما تمام شده و نیاز به تعویض دارد.
چه عواملی موجب کاهش عمر دیسک و صفحه ماشین می شوند؟
سیستم کلاچ وظیفه بسیار مهمی را انجام می دهد که برقراری ارتباط موتور با است. با پدال کلاچ این ارتباط توسط ما قطع یا وصل می شود. زمانیکه با فشار دادن پدال کلاچ، ماشین را در دنده می گذاریم، نیرو را از گیربکس به موتور منتقل می کنیم تا ماشین حرکت کند. هرچقدر دنده ها را بالاتر ببریم، نیروی بیشتری برای حرکت به موتور داده می شود و می توان سرعت و شتاب را افزایش داد.
در برخی مواقع نیز ما نیازی به حرکت کردن ماشین نداریم مثل پشت چراغ قرمز یا زمان توقف در پارک که منتظر کسی هستیم . در این شرایط می توانیم با گرفتن کلاچ و قرار دادن دنده در حالت خلاص، ارتباط بین گیربکس و موتور را قطع کنیم البته بازهم می توانیم با ترمز دستی یا پدال ترمز حرکت ماشین را در سربالایی یا سرپایینی کنترل نماییم. بنابراین، می توان گفت عادات بد رانندگی ما در استفاده از پدال کلاچ موجب کاهش عمر دیسک و صفحه و بروز علائم خرابی آن سریعتر از شرایط استاندارد می شوند.
عادات بد رانندگی که منجر به خرابی دیسک و صفحه می شود
برخی از این عادات بد که بسیار هم رایج است و بهتر است سعی کنیم، آنها را از رانندگی خود حذف کنیم، عبارتند از:
شتاب زیاد
حرکت با شتاب زیاد، سرعت تمام شدن دیسک و صفحه را افزایش می دهد.
عدم استفاده از دنده مناسب در حرکت در سربالایی و سرپایینی
فشاری که در سربالایی و سرپایینی به ماشین وارد می شود، موجب خوردگی بیشتر دیسک و صفحه می شود و بسیار مهم است که از دنده مناسب در شیب استفاده کنید تا عمر کیت کلاچ افزایش یابد.
قرار دادن مداوم پا روی کلاچ
اگر می خواهید دیرتر علائم خرابی دیسک و صفحه کلاچ ماشین را مشاهده کنید، توصیه می کنیم دنده را که عوض کردید به سرعت پای خود را از روی کلاچ بردارید زیرا همین سایش های جزئی اما دائمی که با نگه داشتن بیش از حد پا روی کلاچ پس از تعویض دنده ایجاد می شود به سرعت موجب خوردگی کیت کلاچ شما می شود. نیم کلاچ کردن یا برداشتن سریع پا از روی کلاچ نیز می تواند موجب شود علائم خرابی دیسک و صفحه خودرو سریعتر خود را نشان دهند. از عوامل دیگری که موجب کاهش عمر دیسک و صفحه انواع خودرو می شود، تعداد سرنشین و شرایط آب و هوایی است.
اگر نیاز به تعویض دیسک و صفحه خودرو داشتیم، چه کنیم؟
زمانیکه دیسک و صفحه تمام می شود و به مکانیک متخصص برای تعویض آن مراجعه می کنید، پیشنهادهای مختلفی برای خرید کیت کلاچ می شنوید. در حال حاضر برندهای بسیار مختلفی از کره ای و چینی گرفته تا ایتالیایی و حتی مارک های داخلی در بازار موجود است که می توانید با توجه به بودجه خود آنها را خریداری کنید. اما از آنجاییکه برند کیت کلاچ روی دوام و طول عمر تاثیر قابل توجهی دارد، باید سعی کنید مارک های دیسک و صفحه ای را سفارش دهید که دوام بیشتری داشته باشند و علائم خرابی دیرتر در آن ظاهر شود.
نکات مهم برای خرید دیسک و صفحه
برای خرید دیسک و صفحه نو حتما به نکات زیر دقت کنید:
فنری که در داخل دیسک و صفحه کار می شود انواع مختلفی دارد که با نام های چهار فنره، چهارفنره دوبل و غیره شناخته می شود. اگر تعداد فنرهای کوچک داخل فنرهای بزرگ زیاد باشد، دیسک و صفحه از نوع پری دمپر است که بهترین نوع کیت کلاچ می باشد.
نکته مهم دیگر در خصوص سه هزار خاری دیسک و صفحه است که در برخی برندها ثابت و در برخی دیگر کمی شل شده و در جای خود لق می زند. اگر می خواهید علائم خرابی دیسک و صفحه خودرو دیرتر خود را نشان دهد، حتما کیت کلاچی بخرید که سه هزار خاری آن کاملا ثابت باشد و در جای خود حرکت نکند. یک لایه لنت بین دو دیسک قرار گرفته که هنگام خرید باید حتما به ضخامت آن توجه کنید. اگر ضخامت لنت کم باشد، هنگام رانندگی لرزش زیادی احساس می کنید و دیسک و صفحه خودرو نیز سریعتر نیاز به تعویض پیدا می کند.