اینجا با عزت‌الله انتظامی هم شوخی می‌کنند
سکوت در تالار سوت می‌کشد. دیوارها پیراهنِ نقاشی‌های مختلفی را به تن کرده‌اند و از هر کنجِ تالار فرهنگستان هنر، قاب‌های مربعی و مستطیلی آویزان شده است. هرچیزی که این‌جاست بی‌صدا پیامی را فریاد می‌زند؛ برای شنیدن صدایش کافی است به آن خیره شوی. یکی از خوش‌نویسان روی تابلویی از قول بیدل تحریر کرده «اگر غنا طلبی، مشقِ خاکساری کن…»، هنرمند دیگری روی بوم سفید با هزار خط و خال، سیمرغ سفیدی را به پرواز درآورده و بعدی از سنگ، نیم‌تنۀ مردی را در ابعاد کوچک تراشیده است.
به گزارش خبرنگار تیتر اول، اینجا پانزدهمین «جشنواره تجسمی فجر» است، اما کمی متفاوت‌تر از دیگر جشنواره‌ها. از آن‌جایی‌که هنر تجسمی از هیاهو به‌دور است، تماشایش دقت و عمق زیادی را می‌طلبد و برای آن‌که مخاطب درک کند با چه روبه‌روست، باید با خودش خلوت کند، اثر را ببیند، خاطراتِ شخصی‌اش را ورق بزند و در ضمیرِ ناخودآگاه پیدا کند که با هر تصویر چه اشتراکاتی دارد و از آن، چه چیزی را دستگیر می‌کند. بدون تمرکز نمی‌توان با هیچ اثر هنری مواجه شد؛ وگرنه فقط عکسِ لحظه‌ای از آن در خاطر مخاطب خواهد ماند.
هنرمندان جوان و مسنِ زیادی آثارشان را به دیوار این نمایشگاه آویخته‌اند. از تالار اول که وارد شویم، در سمت چپ ویدیوآرتی پخش می‌شود که مردی در کوهستانِ برف‌زده با ماشین، تخته‌گاز می‌راند و جز رد لاستیک‌ها اثر دیگری از خود نمی‌گذارد.
در تالار بعدی نقاشی ها و سازه‌های حجیم در هم آمیخته‌اند؛ میانۀ تالار مجسمه‌ها با فاصله از یکدیگر چیده شده و نقاشی‌ها دورشان حلقه زده‌اند. تالار بعدی هم مانند تالار اول است با این تفاوت که چیدمان‌ها تا حدودی به دسته‌بندی‌های آرتیستیک اضافه شده‌اند. نقاشی‌های زیادی که اغلب با تکنیک رنگ و روغن و در ابعاد بزرگی کشیده شده‌اند، روی دیوار خودی نشان می‌دهند. روی یکی از تابلوها، «خورشید» در حال انفجار است؛ همه‌چیز را در خودش ذوب می‌کند و از هُرم خود می‌سوزد. در دیگری، باد شدیدی در حالِ وزیدن است و قصد آن کرده که با تنگ‌نظری، موها و پیراهنِ پیرمردِ نقاشی‌شده را با خود به دوردست‌ها ببرد.
تالار بعدی اما متعلق به تابلوهای خوشنویسی و نگارگری است؛ جایی که خطوط گرد و منحنیِ خطاطی، چشم‌های ما را نوازش می‌دهند و با لب‌های‌مان شعر می‌خوانند. کمی جلوتر در یکی از ورودی‌های این بخش، چند مجسمه همدیگر را تنگ در آغوش گرفته‌اند و دروازه‌ای را به سوی بخش تصویرسازی، کاریکاتور و کارتون باز می‌کنند.
بخش کاریکاتور و کارتون‌های نمایشگاه احساسِ کودکی را در هر مخاطب زنده می‌کنند. اینجا جایی است که کمدی با اقتدار می‌آید و بدون گفتنِ حتی یک کلمه، عرض اندام می‌کند. چشم‌های درشت‌تر از حد معمول، بینی‌های دِفُرمه، صورت‌های کشیده، موهایی که حالت عجیبی دارند و لب‌های بیش از حد باریک و غنچه‌شده، همگی قدرت کاریکاتور را به رخ مخاطب می‌کشند. این عرصه حتی عزت‌الله انتظامی، استاد و اسطورۀ سینما، را هم در امان نگذاشته است و در میانۀ تالارِ کارتون‌ها، کاریکاتوری از او وجود دارد که مخاطب را تا چند لحظه به تماشا و لبخند وامی‌دارد. اما این اوصاف تنها به تعداد کمی از کارها تعلق دارند. اگر بگوییم بیش از ۹۰ درصد کارتون‌ها حولِ محور مسائل روز اجتماعی و سیاسی طراحی شده‌اند، بیراهه نیست.
بخش تصویرسازی و پوسترِ نمایشگاه تجسمی فجر، از مهیّج‌ترین بخش‌های آن است؛ موضوعات روز، غرق‌شده در دریای لایتناهیِ خلاقیت و ترکیب آن با هنر، تصاویری را خلق کرده‌اند که بعضاً تا ساعت‌ها ذهن را به خود مشغول می‌دارد.
علی‌رغم اینکه موضوع جشنواره آزاد اعلام شده است اما کارها تفاوت فاحش موضوعی یا محتوایی با یکدیگر ندارند.
در نمایشگاه تجسمی فجر، تابلوها چند دسته‌اند؛ عکس، نقاشی، پوستر، کاریکاتور، خوشنویسی و نگارگری که در لابه‌لای‌شان سازه‌های حجمی مانند مجسمه و … را هم چیده‌اند. نکتۀ ملموسی که در بازدید از نمایشگاه می‌تواند پرسش‌برانگیز باشد، تعداد افراد حاضر در تالارهای نمایشگاه است؛ هرچند این ویژگی چندان هم برای یک نمایشگاه هنری و خصوصا جشنواره تجسمی غیرمنتظره نیست. در سال‌های گذشته نیز جشنواره تجسمی فجر به دلایل مختلفی، از فضای هیجانی رسانه‌ها و جشنواره‌هایی مانند سینما و موسیقی، دور بوده است.
بخش نمایشگاهی پانزدهمین «جشنواره تجسمی فجر» از هفتم تا ۲۸ بهمن‌ماه ۱۴۰۱ در فرهنگستان هنر در حال برگزاری است. این جشنواره هنری با موضوع آزاد و نمایش آثار منتخب هنرمندان در بخش طوبای زرین (رقابتی)، بخش ویژه با موضوع قله‌ها (رقابتی) و بخش تجسم هنر ویژه‌ی استان‌ها (غیر رقابتی) با ۴۴۰ اثر از ۲۷۴ هنرمند در رشته‌های تصویرسازی، خوشنویسی، عکاسی، کارتون و کاریکاتور، طراحی گرافیک، حجم (مجسمه، سرامیک، چیدمان) نقاشی و نگارگری برپا می‌شود. همچنین در دو بخش «طوبای زرین» و «قله‌ها» مجموعاً در رشته‌های مختلف تصویرسازی، حجم، خوشنویسی، طراحی گرافیک، عکاسی، کارتون و کاریکاتور، نقاشی و نگارگری روی دیوار رفته است. اختتامیۀ این جشنواره روز چهارشنبه سوم اسفندماه ۱۴۰۱ برگزار خواهد شد.
انتهای پیام