نمونه درخواست رفع اثر از تامین خواسته
نمونه درخواست رفع اثر از تامین خواسته
درخواست رفع اثر از تامین خواسته، لایحه ای قانونی است که از سوی خوانده دعوا یا قائم مقام قانونی وی به مرجع قضایی تقدیم می شود تا قرار تامین خواسته صادره و اقدامات اجرایی متعاقب آن، از قبیل توقیف اموال، لغو و منتفی شود. این اقدام، حق قانونی خوانده است تا در شرایط مشخص شده در قانون، از توقیف بی مورد یا طولانی مدت اموال خود جلوگیری کند. تامین خواسته به خودی خود اقدامی موقت و حمایتی است که هدف آن تضمین اجرای خواسته خواهان در آینده است؛ اما شرایطی وجود دارد که این حمایت قانونی دیگر موجه نیست و باید از آن رفع اثر شود تا حقوق و منافع خوانده نیز حفظ گردد.
تامین خواسته، به عنوان یکی از مهمترین تدابیر ارفاقی و حمایتی در نظام حقوقی ایران، به خواهان امکان می دهد تا پیش از صدور حکم قطعی و حتی پیش از اقامه دعوای اصلی، اموال منقول یا غیرمنقول خوانده را به میزان خواسته خود توقیف کند. هدف از این اقدام، جلوگیری از تضییع یا تفریط اموال خوانده است تا در صورت صدور حکم نهایی به نفع خواهان، امکان اجرای حکم و استیفای حق وی فراهم باشد. این قرار، موقتی و تبعی است و ماهیت دعوایی ندارد؛ بلکه به منظور تضمین حقوق خواهان در دعوای اصلی صادر می شود. با این حال، ماهیت موقت و تبعی آن، مستلزم آن است که در صورت زوال دلایل صدور، مرتفع گردد.
مبانی قانونی جامع رفع اثر از تامین خواسته: تحلیل دقیق مواد قانونی
رفع اثر از تامین خواسته، مستند به مواد قانونی مشخصی در قانون آیین دادرسی مدنی است که مهمترین آن ها مواد ۱۱۲ و ۱۱۸ این قانون هستند. هر یک از این مواد، شرایط و مصادیق خاصی را برای لغو قرار تامین خواسته پیش بینی کرده اند که در ادامه به تفصیل بررسی می شوند.
ماده ۱۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی: عدم اقامه دعوای اصلی در مهلت مقرر
ماده ۱۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی بیان می دارد: در صورتی که خواهان ظرف ده روز از تاریخ صدور قرار تامین، دعوای اصلی خود را اقامه نکرده باشد، خوانده می تواند درخواست رفع اثر از تامین را از دادگاه بنماید. این ماده، یکی از رایج ترین و مهم ترین دلایل برای درخواست رفع اثر از تامین خواسته است. در ادامه به شرح دقیق الزامات و تبعات حقوقی آن می پردازیم.
شرح دقیق ماده و الزامات آن (مهلت ۱۰ روزه)
مطابق این ماده، خواهان که با درخواست او قرار تامین خواسته صادر شده است، موظف است ظرف یک مهلت ده روزه از تاریخ صدور قرار، دادخواست دعوای اصلی خود را به دادگاه تقدیم کند. این مهلت، یک مهلت قانونی و آمره است که رعایت آن برای خواهان الزامی است. هدف از تعیین این مهلت، جلوگیری از سوءاستفاده احتمالی از قرار تامین خواسته و توقیف بی دلیل اموال خوانده است. تاریخ صدور قرار مبنای محاسبه این مهلت است، نه تاریخ ابلاغ یا اجرای آن.
تبعات حقوقی عدم اقامه دعوا و حق خوانده برای درخواست رفع اثر
چنانچه خواهان در مهلت ۱۰ روزه مقرر در ماده ۱۱۲، دعوای اصلی خود را اقامه نکند، حق خوانده برای درخواست رفع اثر از تامین خواسته محقق می شود. در این حالت، خوانده می تواند با مراجعه به دادگاه صادرکننده قرار تامین، تقاضای لغو آن را مطرح کند. لازم به ذکر است که حتی اگر خواهان پس از انقضای مهلت ۱۰ روزه اقدام به اقامه دعوای اصلی کند، این اقدام مانع از حق خوانده برای درخواست لغو قرار تامین بر اساس ماده ۱۱۲ نخواهد بود؛ زیرا عدم اقامه دعوا در مهلت قانونی، خود به خود موجب ایجاد حق رفع اثر برای خوانده می شود.
نکته مهم این است که دادگاه به صرف انقضای مهلت ۱۰ روزه، خودبه خود قرار تامین را لغو نمی کند؛ بلکه این لغو مستلزم درخواست خوانده است. خوانده باید با تقدیم لایحه ای به دادگاه، ضمن اشاره به کلاسه پرونده و قرار تامین صادره، عدم اقامه دعوای اصلی توسط خواهان در مهلت قانونی را به دادگاه اعلام و تقاضای رفع اثر نماید. دادگاه پس از احراز عدم اقامه دعوا در مهلت مقرر، دستور رفع اثر از تامین خواسته را صادر خواهد کرد.
بررسی رویه های قضایی مرتبط
رویه های قضایی نیز بر اهمیت رعایت مهلت ده روزه و حق خوانده برای درخواست رفع اثر از تامین در صورت عدم رعایت آن توسط خواهان تاکید دارند. این رویه، به منظور حفظ توازن حقوقی بین طرفین دعوا و جلوگیری از ورود ضرر ناروا به خوانده شکل گرفته است. بسیاری از شعب دادگاه ها، با دریافت گواهی از دفتر خدمات قضایی مبنی بر عدم ثبت دادخواست اصلی در مهلت مقرر، به سرعت نسبت به صدور قرار رفع اثر اقدام می کنند. این سرعت عمل، به جهت حمایت از حقوق مالکیت خوانده و جلوگیری از تبعات اقتصادی و اجتماعی ناشی از توقیف بی دلیل اموال است.
ماده ۱۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی: مرتفع شدن موجب تامین
ماده ۱۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی مقرر می دارد: در صورتی که موجب تامین مرتفع شود، دادگاه قرار رفع تامین را صادر خواهد کرد. این ماده برخلاف ماده ۱۱۲ که به یک زمان بندی خاص اشاره دارد، به ماهیت و علت وجودی قرار تامین می پردازد. هرگاه دلیلی که بر اساس آن قرار تامین صادر شده، از بین برود یا تغییر کند، خوانده حق دارد درخواست رفع اثر از تامین را مطرح کند.
شرح کامل ماده و تفسیر آن
مرتفع شدن موجب تامین به این معناست که دیگر نیازی به تداوم توقیف اموال خوانده برای تضمین خواسته خواهان وجود ندارد. این شرایط می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد که برخی از آن ها در ادامه بیان می شوند. تفسیر این ماده ایجاب می کند که دادگاه با بررسی وضعیت موجود، تشخیص دهد آیا هدف اولیه از صدور قرار تامین هنوز محقق نشده یا اینکه شرایط به گونه ای تغییر کرده که ادامه توقیف اموال غیرضروری یا حتی ناعادلانه است. این ماده در واقع دریچه ای برای تعدیل و بازبینی قرارهای تامین است تا در طول زمان، منطبق با واقعیت های پرونده و تحولات آن باشد.
مصادیق و مثال های عینی مرتفع شدن موجب تامین
مصادیق متعددی برای مرتفع شدن موجب تامین وجود دارد که برخی از مهمترین آن ها عبارتند از:
- صدور حکم قطعی بر بی حقی خواهان: یکی از بارزترین موارد مرتفع شدن موجب تامین، زمانی است که دادگاه پس از رسیدگی ماهوی، حکم قطعی بر بی حقی خواهان صادر کند. در این صورت، با توجه به اینکه حقانیت خواهان در دعوای اصلی اثبات نشده، دیگر دلیلی برای توقیف اموال خوانده وجود ندارد و تامین خودبه خود منتفی تلقی می شود. در چنین حالتی، خوانده می تواند با ارائه کپی مصدق حکم قطعی، درخواست رفع اثر نماید.
- استرداد دعوا یا دادخواست توسط خواهان: اگر خواهان، دعوای اصلی یا حتی دادخواست خود را مسترد کند، به این معنی است که او دیگر تمایلی به پیگیری خواسته خود ندارد. در نتیجه، دلیلی برای بقای قرار تامین خواسته باقی نمی ماند و خوانده می تواند درخواست رفع اثر کند.
- اثبات کافی بودن تضمینات دیگر: ممکن است خواهان در ابتدا به دلیل عدم وجود تضمین کافی، درخواست تامین خواسته کرده باشد. اما در طول رسیدگی، خوانده بتواند تضمین دیگری (مانند وثیقه نقدی، ضمانت نامه بانکی معتبر یا رهن اموال غیرمنقول) را به دادگاه ارائه دهد که برای تامین خواسته کفایت می کند. در این صورت، هدف تامین خواسته محقق شده و می توان از توقیف اولیه رفع اثر کرد.
- زوال خطر تضییع یا تفریط: قرار تامین خواسته اغلب به دلیل وجود خطر تضییع یا تفریط اموال خوانده صادر می شود. اگر خوانده بتواند به هر طریقی (مثلاً با ارائه سند رسمی انتقال مال به شخص ثالث امین با نظارت دادگاه، یا اثبات عدم وجود قصد فرار از دین) ثابت کند که دیگر خطری اموال را تهدید نمی کند، موجب تامین مرتفع شده و می توان درخواست رفع اثر نمود.
- صلح و سازش یا رضایت خواهان: در صورتی که طرفین دعوا به صلح و سازش برسند و توافق کنند که قرار تامین لغو شود، یا اگر خواهان به هر دلیلی رضایت خود را مبنی بر رفع توقیف از اموال خوانده اعلام کند، موجب تامین مرتفع شده تلقی می شود.
این مصادیق نشان می دهند که قانونگذار به پویایی وضعیت پرونده ها توجه داشته و راهکارهایی برای تعدیل قرارهای حمایتی مانند تامین خواسته پیش بینی کرده است تا از تحمیل بارهای حقوقی و اقتصادی بی دلیل به اشخاص جلوگیری شود.
سایر مواد قانونی و اصول حقوقی مرتبط
علاوه بر مواد ۱۱۲ و ۱۱۸، برخی اصول و مواد دیگر قانون آیین دادرسی مدنی نیز به طور غیرمستقیم در بحث رفع اثر از تامین خواسته دخیل هستند. به عنوان مثال، امکان تبدیل تامین از دیگر مواردی است که می تواند به رفع اثر از توقیف اولیه منجر شود. ماده ۱۲۳ قانون آیین دادرسی مدنی اجازه می دهد که خوانده به جای مالی که توقیف شده، مالی دیگر یا تضمین کافی به دادگاه بسپارد. در این صورت، پس از پذیرش و احراز کفایت تامین جدید توسط دادگاه، از تامین قبلی رفع اثر می شود. این مکانیسم انعطاف پذیری لازم را برای خوانده فراهم می آورد تا بتواند با ارائه وثیقه ای جایگزین، از اموال توقیف شده خود رفع توقیف نماید، به ویژه در مواردی که اموال توقیفی برای وی جنبه حیاتی یا اقتصادی دارد.
همچنین، اصل تناسب در حقوق و لزوم حداقل مداخله در حقوق افراد نیز می تواند مبنایی برای تفسیر موسع ماده ۱۱۸ باشد. هرگاه توقیف اموال بیش از حد نیاز و خواسته باشد، دادگاه می تواند با درخواست خوانده، دستور کاهش میزان توقیف یا تبدیل آن به تضمینی کمتر را صادر کند که عملاً نوعی رفع اثر جزئی محسوب می شود. این موارد نشان می دهد که موضوع رفع اثر از تامین خواسته، از ابعاد گوناگونی قابل بررسی و پیگیری است و تنها محدود به مصادیق صریح قانونی نمی شود، بلکه تفسیر و اعمال اصول کلی حقوقی نیز در آن نقش دارد.
تامین خواسته، اگرچه ابزاری قدرتمند برای خواهان است، اما ابزاری نیست که بتوان از آن به طور نامحدود استفاده کرد؛ قانون با وضع مواد ۱۱۲ و ۱۱۸، توازن میان حقوق خواهان و خوانده را برقرار ساخته است تا از توقیف بی مورد و طولانی مدت اموال اشخاص جلوگیری شود و عدالت قضایی به نحو احسن اجرا گردد.
موارد و شرایط تفصیلی درخواست رفع اثر از تامین خواسته: تقسیم بندی کاربردی
درخواست رفع اثر از تامین خواسته، همانطور که اشاره شد، در شرایط مختلفی قابل طرح است. درک دقیق این شرایط برای تنظیم یک درخواست موثر و موفقیت در پیگیری آن، حیاتی است. در ادامه به تقسیم بندی کاربردی این موارد و شرح تفصیلی هر یک می پردازیم.
الف. عدم اقامه دعوای اصلی
این مورد، همانطور که در شرح ماده ۱۱۲ ق.آ.د.م بیان شد، زمانی رخ می دهد که خواهان پس از صدور قرار تامین خواسته، در مهلت ۱۰ روزه قانونی، دادخواست دعوای اصلی خود را اقامه نکرده باشد. در این حالت، خوانده می تواند با ارائه دلایل کافی مبنی بر عدم ثبت دادخواست اصلی در مهلت مقرر، از دادگاه صادرکننده قرار تامین، درخواست رفع اثر نماید. مهم است که خوانده گواهی عدم ثبت دادخواست را از مرجع ذی ربط (مانند دفتر خدمات قضایی یا دفتر شعبه دادگاه) اخذ و ضمیمه درخواست خود کند.
ب. صدور حکم قطعی علیه خواهان
چنانچه در رسیدگی به دعوای اصلی، دادگاه حکم به بی حقی خواهان یا بطلان دعوای وی صادر کند و این حکم قطعیت یابد (یعنی مهلت تجدیدنظرخواهی یا فرجام خواهی منقضی شده باشد یا حکم از ابتدا قطعی صادر شده باشد)، موجب تامین مرتفع شده است. در این شرایط، خوانده با ارائه تصویر مصدق دادنامه قطعی صادره به نفع خود، می تواند از دادگاه درخواست رفع اثر از تامین خواسته را مطرح کند. حکم قطعی به نفع خوانده، به وضوح نشان می دهد که دلیلی برای ادامه توقیف اموال وی وجود ندارد.
ج. استرداد دعوا یا دادخواست
خواهان می تواند در هر مرحله ای از دادرسی، دعوا یا دادخواست خود را مسترد کند. استرداد دعوا به معنی انصراف خواهان از پیگیری دعوای مطروحه است. در این صورت، هدف از صدور قرار تامین خواسته که تضمین اجرای حکم احتمالی به نفع خواهان بوده، از بین می رود و خوانده حق دارد با ارائه سندی که مثبت استرداد دعوا یا دادخواست توسط خواهان است، از دادگاه درخواست رفع اثر از تامین خواسته را بنماید. این سند معمولاً یک لایحه ثبت شده در پرونده یا صورت جلسه دادگاه است.
د. تبدیل تامین
خوانده ممکن است برای رفع توقیف از اموال خاصی که به آن نیاز مبرم دارد، تامین مناسب دیگری را به دادگاه ارائه دهد. این تامین می تواند به صورت وجه نقد، ضمانت نامه بانکی معتبر، وثیقه ملکی یا هر نوع تضمین دیگری باشد که به تشخیص دادگاه برای تضمین خواسته خواهان کفایت می کند. پس از تودیع تامین جایگزین و پذیرش آن توسط دادگاه، خوانده می تواند درخواست رفع اثر از تامین اولیه (مثلاً توقیف حساب بانکی یا خودرو) را مطرح کند. دادگاه در این حالت، پس از احراز کفایت تامین جدید، دستور رفع توقیف از مال قبلی را صادر خواهد کرد.
ه. زوال موجبات تامین
این مورد که ذیل ماده ۱۱۸ ق.آ.د.م قرار می گیرد، به معنای از بین رفتن شرایط و دلایلی است که در ابتدا موجب صدور قرار تامین خواسته شده اند. به عنوان مثال:
- اثبات عدم خطر تضییع مال: اگر خواهان در ابتدا به استناد بند (ب) ماده ۱۰۸ ق.آ.د.م (وجود خطر تضییع یا تفریط) درخواست تامین کرده باشد و خوانده بتواند ثابت کند که این خطر دیگر وجود ندارد (مثلاً با ارائه سند رسمی مبنی بر عدم امکان انتقال مال توقیفی توسط وی، یا اثبات پایداری مالی خود)، موجبات تامین مرتفع شده تلقی می شود.
- توقیف اموال دیگر به اندازه کافی: ممکن است در ادامه رسیدگی، خواهان از اموال دیگری از خوانده به اندازه کافی توقیف کرده باشد که مجموع توقیفات بیش از خواسته وی باشد. در این حالت، خوانده می تواند درخواست کاهش میزان توقیف یا رفع توقیف از بخشی از اموال توقیف شده را مطرح کند، به گونه ای که تنها به میزان خواسته خواهان توقیف باقی بماند.
و. صلح و سازش یا رضایت خواهان
در بسیاری از پرونده ها، طرفین دعوا در طول رسیدگی یا حتی پس از آن، به صلح و سازش می رسند و یا خواهان به هر دلیلی (مثلاً پرداخت بخشی از خواسته، یا توافق بر نحوه پرداخت) از ادامه توقیف اموال خوانده منصرف می شود و رضایت خود را اعلام می کند. در این حالت، با ارائه صورت جلسه صلح و سازش یا لایحه کتبی رضایت خواهان به دادگاه، خوانده می تواند درخواست رفع اثر از تامین خواسته را مطرح نماید. این ساده ترین و سریع ترین راه برای رفع اثر است، مشروط بر آنکه خواهان همکاری لازم را داشته باشد.
فرآیند گام به گام عملی درخواست رفع اثر از تامین خواسته
درخواست رفع اثر از تامین خواسته، یک فرآیند حقوقی مشخص دارد که برای موفقیت آمیز بودن آن، باید تمامی مراحل با دقت طی شود. این فرآیند شامل جمع آوری مستندات، تنظیم لایحه، ثبت درخواست و پیگیری است.
الف. جمع آوری مستندات
اولین گام، جمع آوری کلیه مدارک و مستنداتی است که برای اثبات حقانیت شما در درخواست رفع اثر ضروری هستند. این مستندات شامل موارد زیر است:
- کپی شناسنامه و کارت ملی متقاضی (خوانده): برای احراز هویت درخواست کننده.
- تصویر قرار تامین خواسته: سند اصلی که نشان دهنده صدور قرار تامین و مشخصات آن است.
- شماره پرونده و شعبه رسیدگی کننده: برای ارجاع صحیح درخواست به پرونده و دادگاه مربوطه.
-
مستند اثبات یکی از موارد رفع اثر: این مهمترین بخش است و بسته به نوع درخواست رفع اثر، متفاوت خواهد بود:
- گواهی عدم ثبت دادخواست در مهلت: در صورتی که خواهان در مهلت ۱۰ روزه دعوای اصلی را اقامه نکرده باشد. این گواهی را می توانید از دفتر خدمات قضایی یا دفتر شعبه دادگاه اخذ کنید.
- کپی دادنامه قطعی: در صورت صدور حکم قطعی به نفع شما.
- لایحه استرداد دعوا: در صورتی که خواهان دعوای خود را مسترد کرده باشد.
- مدارک تودیع وجه یا ضمانت نامه: در صورت تبدیل تامین. (شامل فیش واریزی، کپی ضمانت نامه بانکی یا سند رسمی وثیقه)
- هرگونه مدرک مثبته زوال خطر تضییع یا تفریط: در صورت زوال موجبات تامین (مانند سند اثبات انتقال مال به شخص امین، یا مدارک مالی که نشان دهنده توانایی پرداخت هستند).
ب. تنظیم لایحه درخواست
پس از جمع آوری مستندات، باید یک لایحه حقوقی دقیق و مستدل برای درخواست رفع اثر از تامین خواسته تنظیم کنید. این لایحه باید شامل موارد زیر باشد:
- سربرگ رسمی: شامل نام دادگاه صادرکننده قرار تامین و مشخصات پرونده (کلاسه پرونده، شماره بایگانی).
- مشخصات کامل متقاضی (خوانده): نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، آدرس و شماره تماس.
- خواسته: درخواست رفع اثر از قرار تامین خواسته به شماره … مورخ ….
- دلایل و مستندات قانونی: در این بخش باید به طور واضح و مستدل، دلیل خود را برای رفع اثر بیان کنید و به ماده قانونی مربوطه (مثلاً ماده ۱۱۲ یا ۱۱۸ ق.آ.د.م) و مدارک پیوست اشاره نمایید.
- نتیجه گیری و امضاء: درخواست نهایی از دادگاه برای صدور دستور رفع اثر و امضای متقاضی.
در بخش بعدی (نمونه های کاربردی)، مثال های کاملی از این لوایح ارائه خواهد شد.
ج. ثبت درخواست
پس از تنظیم لایحه و تکمیل مستندات، باید درخواست خود را از طریق دفاتر خدمات قضایی الکترونیک ثبت کنید. مراحل ثبت به شرح زیر است:
- مراجعه به دفتر خدمات قضایی: با در دست داشتن اصل و کپی مدارک شناسایی و مستندات.
- اسکن مدارک: مدارک شما توسط کارمند دفتر خدمات قضایی اسکن و در سیستم بارگذاری می شود.
- ثبت لایحه: لایحه درخواست شما به عنوان یک لایحه قضایی در پرونده مربوطه ثبت می شود.
- پرداخت هزینه دادرسی: معمولاً برای درخواست های رفع اثر، هزینه دادرسی طبق تعرفه قانونی دریافت می شود. این هزینه اغلب اندک است اما ضروری است پرداخت شود.
- دریافت رسید: پس از ثبت، یک کد رهگیری و رسید حاوی اطلاعات درخواست به شما داده می شود که برای پیگیری های بعدی لازم است.
د. پیگیری
پس از ثبت درخواست، لازم است پیگیری های لازم را انجام دهید. می توانید با استفاده از سامانه ثنا یا مراجعه حضوری به دفتر شعبه، از وضعیت پرونده و روند رسیدگی به درخواست خود مطلع شوید. پس از بررسی درخواست توسط دادگاه و در صورت احراز صحت ادعای شما، دستور رفع توقیف صادر و به مراجع مربوطه (مانند اداره ثبت، بانک، پلیس راهور و …) ابلاغ می شود. معمولاً یک نسخه از دستور رفع توقیف نیز به متقاضی تحویل داده می شود تا در صورت نیاز به مراجع ذی ربط ارائه کند.
نمونه های کاربردی و قابل ویرایش لایحه / درخواست رفع اثر از تامین خواسته
تنظیم صحیح و مستدل لایحه درخواست رفع اثر از تامین خواسته، از اهمیت بالایی برخوردار است. در این بخش، چند نمونه کاربردی از این لوایح برای سناریوهای مختلف ارائه می شود. هر نمونه شامل سربرگ رسمی، مشخصات کامل طرفین، شرح خواسته، دلایل و مستندات قانونی و امضا خواهد بود.
الف. نمونه ۱: درخواست رفع اثر بر اساس ماده ۱۱۲ ق.آ.د.م (عدم اقامه دعوای اصلی در مهلت مقرر)
بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی/حقوقی [نام شهرستان]
با سلام و احترام،
موضوع: درخواست رفع اثر از قرار تامین خواسته به کلاسه پرونده [شماره کلاسه پرونده]
احتراماً، به استحضار عالی می رساند:
در خصوص پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] که طی آن، به موجب قرار تامین خواسته شماره [شماره قرار تامین] مورخ [تاریخ صدور قرار]، از اموال اینجانب [نام و نام خانوادگی خوانده] به شرح ذیل توقیف به عمل آمده است:
[شرح مال یا اموال توقیف شده، به عنوان مثال: توقیف حساب بانکی به شماره شبا ... نزد بانک ...، توقیف پلاک ثبتی ... واقع در ...]
نظر به اینکه خواهان محترم پرونده، جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خواهان]، ظرف مهلت قانونی ده روزه از تاریخ صدور قرار تامین خواسته (یعنی تا تاریخ [تاریخ انقضای مهلت ۱۰ روزه]) نسبت به اقامه دعوای اصلی خود اقدام ننموده و دادخواست مربوطه را ثبت نکرده است، لذا موجبات استمرار و بقاء قرار تامین خواسته منتفی گردیده است.
با استناد به ماده ۱۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی، که مقرر می دارد: در صورتی که خواهان ظرف ده روز از تاریخ صدور قرار تامین، دعوای اصلی خود را اقامه نکرده باشد، خوانده می تواند درخواست رفع اثر از تامین را از دادگاه بنماید.، و با عنایت به عدم اقامه دعوای اصلی توسط خواهان در فرجه قانونی، مراتب جهت صدور دستور مقتضی مبنی بر رفع اثر از قرار تامین خواسته فوق الذکر و آزادسازی اموال توقیف شده، تقدیم حضور می گردد.
مستندات پیوست:
۱. تصویر مصدق قرار تامین خواسته شماره [شماره قرار تامین]
۲. گواهی عدم ثبت دادخواست اصلی توسط خواهان (پیوست شماره ۱)
۳. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی اینجانب
لذا، از محضر محترم دادگاه، صدور دستور شایسته مبنی بر رفع اثر از قرار تامین خواسته صدرالذکر و متعاقباً دستور رفع توقیف از اموال اینجانب مورد استدعاست.
با تشکر و احترام فراوان
نام و نام خانوادگی خوانده
امضاء
تاریخ
ب. نمونه ۲: درخواست رفع اثر بر اساس صدور حکم قطعی بر بی حقی خواهان
بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی/حقوقی [نام شهرستان]
با سلام و احترام،
موضوع: درخواست رفع اثر از قرار تامین خواسته به کلاسه پرونده [شماره کلاسه پرونده] به دلیل صدور حکم قطعی بر بی حقی خواهان
احتراماً، به استحضار عالی می رساند:
در خصوص پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] که طی آن، به موجب قرار تامین خواسته شماره [شماره قرار تامین] مورخ [تاریخ صدور قرار]، از اموال اینجانب [نام و نام خانوادگی خوانده] به شرح ذیل توقیف به عمل آمده است:
[شرح مال یا اموال توقیف شده]
با عنایت به اینکه در پی رسیدگی به دعوای اصلی مطروحه از سوی خواهان، جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خواهان]، دادگاه محترم طی دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ صدور دادنامه]، حکم بر بی حقی خواهان در دعوای اصلی صادر نموده و این حکم به مرحله قطعیت رسیده است. (یا: و این حکم توسط شعبه [شماره شعبه] دادگاه تجدیدنظر استان [نام استان] طی دادنامه شماره [شماره دادنامه تجدیدنظر] مورخ [تاریخ دادنامه تجدیدنظر] تأیید و قطعی شده است.)
با استناد به ماده ۱۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی، که مقرر می دارد: در صورتی که موجب تامین مرتفع شود، دادگاه قرار رفع تامین را صادر خواهد کرد. و با توجه به صدور حکم قطعی بر بی حقی خواهان، موجبات استمرار و بقاء قرار تامین خواسته منتفی گردیده و دیگر دلیلی برای توقیف اموال اینجانب وجود ندارد.
مستندات پیوست:
۱. تصویر مصدق قرار تامین خواسته شماره [شماره قرار تامین]
۲. کپی مصدق دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه قطعی] صادره از [نام مرجع صادرکننده دادنامه قطعی]
۳. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی اینجانب
لذا، از محضر محترم دادگاه، صدور دستور شایسته مبنی بر رفع اثر از قرار تامین خواسته صدرالذکر و متعاقباً دستور رفع توقیف از اموال اینجانب مورد استدعاست.
با تشکر و احترام فراوان
نام و نام خانوادگی خوانده
امضاء
تاریخ
ج. نمونه ۳: درخواست رفع اثر بر اساس استرداد دعوا یا دادخواست توسط خواهان
بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی/حقوقی [نام شهرستان]
با سلام و احترام،
موضوع: درخواست رفع اثر از قرار تامین خواسته به کلاسه پرونده [شماره کلاسه پرونده] به دلیل استرداد دعوا توسط خواهان
احتراماً، به استحضار عالی می رساند:
در خصوص پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] که طی آن، به موجب قرار تامین خواسته شماره [شماره قرار تامین] مورخ [تاریخ صدور قرار]، از اموال اینجانب [نام و نام خانوادگی خوانده] به شرح ذیل توقیف به عمل آمده است:
[شرح مال یا اموال توقیف شده]
با توجه به اینکه خواهان محترم پرونده، جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خواهان]، طی لایحه ای به شماره ثبت [شماره ثبت لایحه] مورخ [تاریخ ثبت لایحه] (یا: در جلسه دادرسی مورخ [تاریخ جلسه دادرسی] طی صورت جلسه دادگاه)، دعوای اصلی خود را مسترد نموده و انصراف خود را از پیگیری دعوا اعلام داشته است، لذا موجبات استمرار و بقاء قرار تامین خواسته منتفی گردیده است.
با استناد به ماده ۱۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی و با عنایت به استرداد دعوا توسط خواهان، که به منزله زوال موجبات تامین است، دیگر دلیلی برای ادامه توقیف اموال اینجانب وجود ندارد.
مستندات پیوست:
۱. تصویر مصدق قرار تامین خواسته شماره [شماره قرار تامین]
۲. کپی مصدق لایحه استرداد دعوا/دادخواست (یا: کپی مصدق صورت جلسه دادگاه مورخ [تاریخ جلسه] که حاوی استرداد دعوا است.)
۳. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی اینجانب
لذا، از محضر محترم دادگاه، صدور دستور شایسته مبنی بر رفع اثر از قرار تامین خواسته صدرالذکر و متعاقباً دستور رفع توقیف از اموال اینجانب مورد استدعاست.
با تشکر و احترام فراوان
نام و نام خانوادگی خوانده
امضاء
تاریخ
د. نمونه ۴: درخواست رفع اثر بر اساس تبدیل تامین (ارائه وثیقه یا تضمین جایگزین)
بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی/حقوقی [نام شهرستان]
با سلام و احترام،
موضوع: درخواست رفع اثر از قرار تامین خواسته به کلاسه پرونده [شماره کلاسه پرونده] به دلیل تبدیل تامین
احتراماً، به استحضار عالی می رساند:
در خصوص پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] که طی آن، به موجب قرار تامین خواسته شماره [شماره قرار تامین] مورخ [تاریخ صدور قرار]، از اموال اینجانب [نام و نام خانوادگی خوانده] به شرح ذیل توقیف به عمل آمده است:
[شرح مال یا اموال توقیف شده، به عنوان مثال: توقیف وجه نقد به مبلغ [مبلغ] در حساب بانکی ...]
با توجه به نیاز مبرم اینجانب به مال توقیف شده و به منظور حفظ حقوق خواهان محترم و همچنین تسهیل در امور اقتصادی/معیشتی خویش، اینجانب مبلغ [مبلغ تامین جایگزین به عدد] ریال (معادل [مبلغ تامین جایگزین به حروف] ریال) را به عنوان تامین جایگزین خواسته در حساب سپرده دادگستری/بانک [نام بانک] به شماره حساب [شماره حساب] واریز (یا: یک فقره ضمانت نامه بانکی شماره [شماره ضمانت نامه] مورخ [تاریخ ضمانت نامه] صادره از بانک [نام بانک] به مبلغ [مبلغ ضمانت نامه] ریال را تودیع) نموده ام که به پیوست تقدیم می گردد. این تامین جایگزین به تشخیص اینجانب برای پوشش خواسته خواهان کافی و وافی است.
با استناد به ماده ۱۲۳ قانون آیین دادرسی مدنی، که مقرر می دارد: در مواردی که تعیین میزان خواسته بهای معینی ندارد و یا معلوم نباشد، دادگاه مبلغی به طور موقت برای تامین خواسته معین می کند. خوانده می تواند به جای مالی که توقیف شده، مال دیگر یا تضمین کافی به دادگاه بسپارد. در این صورت، از مال اول رفع توقیف می شود. و با عنایت به تودیع تامین کافی و مناسب، موجبات استمرار و بقاء توقیف مال اولیه منتفی گردیده است.
مستندات پیوست:
۱. تصویر مصدق قرار تامین خواسته شماره [شماره قرار تامین]
۲. اصل فیش واریزی مبلغ [مبلغ] ریال به حساب سپرده دادگستری/کپی مصدق ضمانت نامه بانکی
۳. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی اینجانب
لذا، از محضر محترم دادگاه، صدور دستور شایسته مبنی بر رفع اثر از قرار تامین خواسته صدرالذکر و متعاقباً دستور رفع توقیف از مال اولیه اینجانب مورد استدعاست.
با تشکر و احترام فراوان
نام و نام خانوادگی خوانده
امضاء
تاریخ
ه. نمونه ۵: درخواست رفع اثر بر اساس زوال جهات و دلایل اولیه صدور قرار تامین (ماده ۱۱۸)
بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی/حقوقی [نام شهرستان]
با سلام و احترام،
موضوع: درخواست رفع اثر از قرار تامین خواسته به کلاسه پرونده [شماره کلاسه پرونده] به دلیل زوال جهات تامین
احتراماً، به استحضار عالی می رساند:
در خصوص پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] که طی آن، به موجب قرار تامین خواسته شماره [شماره قرار تامین] مورخ [تاریخ صدور قرار]، از اموال اینجانب [نام و نام خانوادگی خوانده] به شرح ذیل توقیف به عمل آمده است:
[شرح مال یا اموال توقیف شده]
با عنایت به اینکه قرار تامین خواسته فوق الذکر، بر اساس [دلیل اولیه صدور قرار، به عنوان مثال: ادعای خواهان مبنی بر وجود خطر تضییع یا تفریط مال / ادعای خواهان مبنی بر عدم توانایی مالی اینجانب] صادر گردیده بود، اینجانب به استحضار می رساند که جهات و دلایل اولیه صدور این قرار کاملاً مرتفع شده است.
به عنوان مثال:
[در این قسمت باید شرح دقیقی از زوال جهات تامین ارائه شود. مثال: اینجانب طی مبایعه نامه رسمی شماره [شماره مبایعه نامه] مورخ [تاریخ مبایعه نامه]، پلاک ثبتی [شماره پلاک ثبتی] واقع در [آدرس ملک] را به شخص ثالثی به نام [نام شخص ثالث] با نظارت و اطلاع وکیل حقوقی خویش (یا: با رضایت رسمی خواهان) منتقل نموده و بدین ترتیب، خطر تضییع یا تفریط ادعایی از بین رفته است. همچنین، توانایی مالی اینجانب نیز با ارائه گواهی های بانکی مربوط به حساب های دیگر (پیوست شماره ۱) به وضوح نشان می دهد که هیچ گونه خطر ورشکستگی یا عدم توانایی در پرداخت محکوم به احتمالی وجود ندارد و توقیف این مال به صورت غیرضروری ادامه یافته است.]
با استناد به ماده ۱۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی، که مقرر می دارد: در صورتی که موجب تامین مرتفع شود، دادگاه قرار رفع تامین را صادر خواهد کرد. و با توجه به زوال کلیه جهات و دلایل اولیه صدور قرار تامین خواسته، دیگر دلیلی برای ادامه توقیف اموال اینجانب وجود ندارد.
مستندات پیوست:
۱. تصویر مصدق قرار تامین خواسته شماره [شماره قرار تامین]
۲. مدارک مثبته زوال جهات تامین (مثال: کپی مصدق مبایعه نامه رسمی، گواهی بانکی،...)
۳. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی اینجانب
لذا، از محضر محترم دادگاه، صدور دستور شایسته مبنی بر رفع اثر از قرار تامین خواسته صدرالذکر و متعاقباً دستور رفع توقیف از اموال اینجانب مورد استدعاست.
با تشکر و احترام فراوان
نام و نام خانوادگی خوانده
امضاء
تاریخ
آثار و نتایج حقوقی رفع اثر از تامین خواسته
صدور قرار رفع اثر از تامین خواسته، دارای آثار و نتایج حقوقی مهمی برای طرفین دعوا، به ویژه برای خوانده، است. این آثار به طور مستقیم بر وضعیت اموال توقیف شده و حقوق اشخاص ذی نفع تاثیر می گذارد.
الف. رفع توقیف از اموال منقول و غیرمنقول
مهمترین و اصلی ترین اثر صدور قرار رفع اثر از تامین خواسته، آزادسازی و رفع توقیف از اموالی است که پیش تر به موجب قرار تامین توقیف شده بودند. این اموال می تواند شامل:
- حساب های بانکی: وجوه توقیف شده در حساب های بانکی آزاد شده و خوانده می تواند به آن ها دسترسی داشته باشد.
- اموال منقول: خودرو، سهام، اوراق بهادار و سایر اموال منقول از حالت توقیف خارج می شوند و خوانده می تواند نسبت به نقل و انتقال یا استفاده از آن ها اقدام کند.
- اموال غیرمنقول: پلاک های ثبتی توقیف شده (خانه، زمین، آپارتمان) از قید توقیف رها شده و محدودیت های مربوط به نقل و انتقال و انجام معاملات بر روی آن ها برداشته می شود.
با رفع توقیف، خوانده مجدداً کنترل کامل بر اموال خود را به دست می آورد و می تواند بدون هیچگونه مانع قانونی، هرگونه اقدام مقتضی را نسبت به آن ها انجام دهد.
ب. اتمام مسئولیت شخص ثالث در نگهداری اموال توقیفی
در برخی موارد، اموال خوانده در نزد شخص ثالثی (مانند بانک، اداره ثبت، پلیس راهور، یا حتی یک شخص حقیقی) توقیف می شود. با صدور قرار رفع اثر، مسئولیت شخص ثالث در نگهداری و عدم دخل و تصرف در اموال توقیفی به پایان می رسد. این شخص ثالث مکلف است پس از ابلاغ دستور رفع توقیف، بلافاصله اقدامات لازم برای آزادسازی اموال را انجام داده و هرگونه محدودیتی را بردارد. عدم اقدام به موقع از سوی شخص ثالث می تواند موجب مسئولیت وی شود.
ج. حق مطالبه خسارت از خواهان (در صورت اثبات سوء نیت یا بی حقی خواهان در دعوای اصلی)
یکی دیگر از آثار مهم رفع اثر از تامین خواسته، ایجاد حق مطالبه خسارت برای خوانده است. مطابق ماده ۱۲۸ قانون آیین دادرسی مدنی، اگر خواهان در دعوای اصلی خود محکوم به بی حقی شود و یا قرار تامین خواسته به هر دلیلی (مانند عدم اقامه دعوا در مهلت مقرر) لغو گردد، و در نتیجه توقیف اموال، خساراتی به خوانده وارد شده باشد، خوانده می تواند این خسارات را از خواهان مطالبه کند. این خسارات می تواند شامل سود از دست رفته، کاهش ارزش مال، هزینه های نگهداری، یا سایر ضررهای مادی باشد. اثبات سوء نیت خواهان برای مطالبه خسارت لازم نیست، بلکه صرف اثبات بی حقی وی در دعوای اصلی یا عدم رعایت مقررات تامین خواسته کافی است. البته، مطالبه خسارت مستلزم طرح دعوای مستقل است.
د. نحوه ابلاغ و اجرای قرار رفع اثر
پس از صدور قرار رفع اثر از تامین خواسته توسط دادگاه، این قرار به طرفین و همچنین به مراجع ذی ربط که دستور توقیف به آن ها ابلاغ شده بود (مانند اداره ثبت اسناد، بانک مرکزی، پلیس راهور، بورس اوراق بهادار و…) ابلاغ می شود. مراجع مذکور موظفند بلافاصله پس از دریافت دستور، اقدامات لازم را برای رفع توقیف انجام دهند و از ادامه هرگونه محدودیت بر اموال خوانده جلوگیری کنند. در برخی موارد، خوانده ممکن است نیاز داشته باشد که خود با در دست داشتن یک نسخه از قرار رفع اثر، به مراجع مربوطه مراجعه کرده و پیگیری لازم را برای تسریع در روند آزادسازی اموال انجام دهد.
به طور کلی، رفع اثر از تامین خواسته، گامی اساسی در بازگرداندن وضعیت به حالت پیش از توقیف اموال است و به خوانده اجازه می دهد تا از حقوق مالکیت خود به طور کامل بهره مند شود. این فرآیند، نشان دهنده احترام نظام قضایی به حقوق افراد و تلاش برای جلوگیری از تضییع بی مورد حقوق و منافع آن هاست.
حقوق دانان همواره تاکید کرده اند که هدف از تدابیر تامینی، صرفاً حفظ وضع موجود تا زمان احراز حقیقت است، نه اعمال مجازات پیش از صدور حکم یا تحمیل فشار ناروا به طرفین دعوا. لذا، هرگاه موجبات این تدابیر زایل شود، رفع اثر از آن ها ضروری است.
نتیجه گیری و توصیه پایانی
درخواست رفع اثر از تامین خواسته، ابزاری حیاتی برای خواندگان دعوایی است که اموالشان به موجب قرار تامین توقیف شده است. این فرآیند، نه تنها حقوق مالکیت خوانده را تضمین می کند، بلکه از سوءاستفاده های احتمالی از اختیارات قانونی تامین خواسته نیز جلوگیری به عمل می آورد. فهم عمیق مبانی قانونی، شرایط تفصیلی، و فرآیند گام به گام تنظیم و پیگیری درخواست، برای هر فردی که با چنین وضعیتی مواجه است، ضروری خواهد بود. از عدم اقامه دعوای اصلی در مهلت قانونی گرفته تا صدور حکم قطعی بر بی حقی خواهان، هر یک می توانند موجبات رفع اثر از تامین را فراهم آورند.
توصیه می شود که در تمامی مراحل، از جمع آوری مستندات تا تنظیم لایحه و پیگیری های بعدی، نهایت دقت و وسواس به کار گرفته شود. تنظیم دقیق و مستدل لایحه، با ارجاع صحیح به مواد قانونی و ارائه مستندات محکم، شانس موفقیت درخواست را به نحو چشمگیری افزایش می دهد. در بسیاری از موارد پیچیده یا در شرایطی که ابهامات حقوقی وجود دارد، مشورت و بهره مندی از خدمات وکیل متخصص در امور حقوقی و آیین دادرسی مدنی، می تواند راهگشا باشد و از اتلاف وقت و تضییع حقوق جلوگیری کند. یک وکیل مجرب می تواند با دانش و تجربه خود، بهترین راهکار را برای رفع توقیف از اموال ارائه دهد و فرآیند را به صورت کارآمد و صحیح به انجام رساند.