پروژه جاده سازی دیگری در نزدیکی اسفرین شبکه گسترده ای از تونل های زیرزمینی را نشان داد. باستان شناسان بر این باورند که این تونل های زیرزمینی به قصری به نام شهر بلقیس که در نزدیکی آن قرار دارد متصل می شود. شهر بلقیس با مساحتی بالغ بر 51 هزار متر مربع، دومین قلعه خشتی ایران (پس از ارگ بما) محسوب می شود.
تونل های زیرزمینی شهر بالکیس به طور تصادفی کشف شد
کاوش های انجام شده در کوه ها و مناطق اطراف آن نشان می دهد که قدمت شهر بلقیس حداقل 6000 سال است. باستان شناسان معتقدند که این منطقه در اواخر دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی تا قرن هفتم میلادی در اوج خود بوده است. حتی در زمان نادرشاه افشار در قرن هجدهم این قلعه فعال بوده است.
البته بیشتر توسعه این صنعت مدیون علاقه شاهان ساسانی است. تاکنون کاوش های زیادی در شهر بالکیس انجام شده که در نتیجه آن خانه ها، کانال های آبیاری، آب انبار و ایوان ستون دار کشف شده است. حالا نوبت به تونل های زیرزمینی این منطقه مهم رسیده است.
باستان شناسان از سال گذشته از وجود یک تونل زیرزمینی در این منطقه اطلاع داشتند. اما سازمان میراث فرهنگی به دلایل حفاظتی تمامی دسترسی به آن را مسدود کرده بود. اکنون راه سازان از نقطه ای دیگر به این گنجینه ارزشمند تاریخی رسیده اند. طول تونل های زیرزمینی شهر بلقیس به 18 کیلومتر می رسد و جالب است که در آنها سرویس بهداشتی و آسیاب وجود دارد.
همچنین در این تونل‌ها سرامیک‌هایی از دوره‌های سلوکی، ایلخانی و پیشین یافت شد. با این وجود، بسیاری از اسرار این منطقه دست نخورده باقی مانده و نیازمند تحقیقات گسترده است. البته ساخت بناهای زیرزمینی در ایران بی سابقه نیست. اصفهان شهری زیرزمینی به نام نوش آباد است که در عمق 4 تا 18 متری قرار دارد.
قدمت کل شهر زیرزمینی به دوره ساسانیان می رسد و باستان شناسان معتقدند که برای فرار از گرمای تابستان یا برای محافظت از زنان، کودکان و سالمندان در زمان جنگ ساخته شده است. شباهت تونل های زیرزمینی شهر بالکیس به نوش آباد حاکی از کاربرد مشابه آنهاست. در حال حاضر تحقیقات بیشتر در این زمینه تا دریافت مجوز دولت متوقف شده است.
227227