قرار جلب به دادرسی یعنی چه؟

قرار جلب به دادرسی چیست و چه زمانی صادر می شود؟

نوشته پیش رو توسط بهترین وکیل خانواده در تهران در خصوص قرار جلب به دادرسی برای آشنایی شما عزیزان تنظیم گردیده است. قرار جلب به دادرسی زمانی صادر می‌شود که اولاً رفتاری که ارتکاب یافته است، جرم بوده و ثانیاً دلایل و مدارک معتبری وجود داشته باشد که این رفتار مجرمانه توسط متهم انجام شده است در اینصورت بازپرس قرار جلب به دادرسی را صادر می‌کند.

صدور قرار جلب به دادرسی از سوی مقام تحقیق ( بازپرس یا دادیار ) در صورتی است که اولا عمل ارتکابی جرم باشد و ثانیا ادله کافی برای انتساب جرم به متهم وجود داشته باشد و به موجب آن، مرحله تحقیقات مقدماتی پایان یافته و پرونده از حوزه مقام تحقیق ( بازپرس یا دادیار ) خارج می گردد. بازپرس پس از صدور قرار جلب به دادرسی باید پرونده را برای دادستان ارسال کند.

دادستان باید ظرف سه روز به بررسی پرونده بپردازد و در صورتی که با نظر بازپرس درباره صدور قرار جلب دادرسی موافق باشد، کیفرخواست صادر می کند. در واقع اظهار نظر در خصوص اتهام منتسب به متهم و دلایل آن و لزوم ارسال پرونده به دادگاه به منظور محاکمه متهم با صدور قرار جلب دادرسی اعلام می شود که آن را یا اظهار نظر نهایی می گویند.

بعد از قرار جلب به دادرسی چه می شود؟

طبق ماده‌ی ۲۶۵ قانون آیین دادرسی کیفری « بازپرس در صورت جرم‌ بودن عمل ارتکابی و وجود ادلّه‌ی کافی برای انتساب جرم به متّهم، قرار جلب به دادرسی و در صورت جرم ‌نبودن عمل ارتکابی و یا فقدان ادلّه‌ی کافی برای انتساب جرم به متّهم، صادر و پرونده را فوری نزد دادستان ارسال می‌کند.

دادستان باید ظرف ۳ روز از تاریخ وصول پرونده، تحقیقات را ملاحظه و نظر خود را به صورت کتبی اعلام کند و پرونده را نزد بازپرس برگرداند. چنانچه مورد از موارد صدور باشد، قرار موقوفی تعقیب صادر و وفق مقررات فوق اقدام می‌شود».

اثر صدور قرار جلب به دادرسی مطابق ماده 276 قانون آیین دادرسی کیفری” در صورت نقض قرار منع تعقيب و صدور قرار جلب به دادرسي توسط دادگاه، بازپرس مکلف است متهم را احضار و موضوع اتهام را به او تفهيم کند و با اخذ آخرين دفاع و تأمين مناسب از وی، پرونده را به دادگاه ارسال نمايد “. بنابراین اثر قرار جلب دادرس احضار متهم و تفهیم اتهام به اوست و در این مرحله متهم می تواند از خودش دفاع کند.

قرار جلب دادرسی در دادگاه

در صورتی که در دادسرا مقام تحقیق به علت جرم نبودن عمل ارتکابی یا فقدان ادله کافی برای انتساب جرم به متهم، قرار منع تعقیب صادر نماید و یا در صورت وجود یکی از موارد مذکور در ماده ی 13 ق آ د ک قرار موقوفی تعقیب صادر نماید و در صورت موافقت دادستان با قرارهای مذکور، شاکی حق دارد ظرف مهلت مقرر در قانون به قرار منع تعقیب و موقوفی تعقیب اعتراض نماید.

اعتراض شاکی به دادگاه ارسال می گردد و دادگاه در صورتی که اعتراض شاکی را موجه بداند آن قرارها را نقص و قرار جلب دادرسی صادر مینماید. پس از نقص قرار منع تعقیب و صدور قرار جلب به دادرسی توسط دادگاه، بازپرس مکلف است متهم را احضار و موضوع اتهام را به او تفهیم کند و با اخذ آخرین دفاع و تامین مناسب پرونده را به دادگاه ارسال نماید.

چه کسی می‌تواند قرار جلب دادرسی را صادر کند؟

اصل بر این است که بازپرس صلاحیت صدور قرار جلب به دادرسی را دارد. با این ‌حال، طبق ماده‌ ۹۲ قانون آیین دادرسی کیفری در غیر جرائم مستوجب مجازات‌هایی از قبیل سلب حیات، حبس ابد و قطع عضو در صورت کمبود بازپرس، دادستان نیز دارای تمام وظایف و اختیاراتی است که برای بازپرس در نظر گرفته شده است.

در این حالت، چنانچه دادستان انجام تحقیقات مقدماتی را به دادیار ارجاع دهد، قرار‌های نهایی دادیار و هم‌ چنین قرار تأمین منتهی به بازداشت متّهم، باید در همان روزِ صدور به نظر دادستان برسد و دادستان نیز مکلّف است حداکثر ظرف ۲۴ ساعت در این باره اظهار نظر کند. بنابراین، در برخی جرایم فقط بازپرس حق صدور قرار جلب به دادرسی را دارد، ولی در برخی دیگر از جرایم، دادستان نیز با شرایطی می‌تواند این کا را انجام دهد. در این موارد، دادستان می‌تواند این اختیار را به دادیار تفویض نماید.

اعتراض به قرار جلب به دادرسی

این قرار از سوی متهم قابل اعتراض نیست و با صدور این قرار و موافقت دادستان پرونده از حوزه دادسرا خارج و به دادگاه صالح سپرده می‌شود.

موافقت و عدم موافقت دادستان با قرار جلب دادرسی

در صورتی که بازپرس قرار جلب به دادرسی صادر کند، مکلف است آن را فورا به نظر دادستان یا دادیار اظهار نظر برساند و دادستان نیز مکلف است حداکثر ظرف سه روز در خصوص آن اظهار نظر کند. اظهار نظر دادستان دو حالت دارد :

1 – دادستان با قرار جلب به دادرسی صادره از سوی بازپرس یا دادیار ( مقام تحقیق ) مخالف است که در این صورت حل اختلاف بین بازپرس و دادستان در خصوص قرار جلب به دادرسی با دادگاه است.

2 – دادستان با قرار جلب به دادرسی صادره از سوی بازپرس یا دادیار ( مقام تحقیق ) موافق است که در این صورت مکلف است ظرف دو روز کیفرخواست صادر کرده و از طریق شعبه بازپرسی به دادگاه ارسال کند.

نکته : کیفرخواست زمانی صادر می گردد که دادستان با قرار جلب دادرسی بازپرس موافق باشد.

نکته : حل اختلاف بین بازپرس و دادستان در خصوص قرار جلب به دادرسی در جلسه فوق العاده دادگاه صورت می گیرد و تصمیمقرار جلب به دادرسی، از انواع قرارهای صادره از سوی دادسرا بوده و به معنای این است که اتهام، متوجه متهم است. اثر این قرار، صدور کیفر خواست توسط دادستان و ارسال پرونده، جهت رسیدگی و صدور حکم مجازات، به دادگاه کیفری می باشد. قرار جلب به دادرسی، جزو قرار های غیر قابل اعتراض است و اعتراض به آن، ممکن نیست.

وقتی جرمی اعلام می شود، بازپرس یا دادیار پرونده، رسیدگی به جرم را آغاز می کند. یعنی بررسی می کند که جرم، چگونه و توسط چه کسی رخ داده و چه اسباب و ادواتی در آن استفاده شده است؛ به این رویه در حقوق، انجام تحقیقات مقدماتی می گویند. در واقع، از وظایف بازپرس یا دادیار، این است که متهم پرونده را پیدا کند.

 وقتی بازپرس، توانست، این مراحل را طی کند، به یک جمع بندی می رسد و نظرش را اعلام می کند. نظر دادرس، از دو حالت خارج نیست؛ یا از نظر او متهم، مجرم است و یا نیست. بسته به اینکه در تحقیقات مقدماتی دادسرا، فرد متهم، مجرم شناخته شود یا خیر، یکی از انواع قرارهای دادسرا، نظیر، منع تعقیب، موقوفی تعقیب، جلب دادرس و سایر موارد مندرج در قانون، صادر می گردد که هر کدام، آثار حقوقی متفاوتی به دنبال دارند.

در این مقاله، قصد داریم، این موضوع را بررسی کنیم که قرار جلب به دادرسی چیست؟ و سپس، در خصوص اثر این قرار و نحوه اعتراض به آن توضیح دهیم و بگوییم که بعد از قرار جلب به دادرسی چه می شود. چنانچه، پیرامون موضوع قرار جلب دادرس و اعتراض به آن، سوالاتی دارید، با ما همراه باشید.

قرار جلب دادرس چیست ؟

هنگامی که جرمی اتفاق می افتد، پس از اعلام جرم، توسط ضابطین قضایی یا شکایت شاکی خصوصی، در اکثر موارد، پرونده، جهت انجام تحقیقات مقدماتی، به دادسرا فرستاده می شود. در دادسرا، بازپرس یا دادیار پرونده، اقدام به بررسی ادله و مدارک موجود در پرونده نموده و پس از انجام تحقیقات کامل، با توجه به ادله و بسته به اینکه فرد متهم، مجرم شناخته شود یا خیر، اقدام به صدور انواع قرار دادسرا می نماید.

منع تعقیب، موقوفی تعقیب و جلب دادرس، از انواع قرار دادسرا می باشند که هر کدام، آثار و تبعات حقوقی مخصوص به خود را دارند. منع تعقیب، به معنای فقدان ادله کافی، جهت انتساب جرم به متهم پرونده است و موقوفی تعقیب، در صورت وجود مواردی، نظیر فوت متهم پرونده، شمول عفو و سایر شرایط قانونی مندرج در ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری، صادر می گردد.

با توجه به مقدمات بالا، در پاسخ به این پرسش که قرار جلب دادرس چیست؟ و بعد از قرار جلب دادرسی چه می شود؟ باید گفت: قرار جلب دادرس، از انواع قرار نهایی دادسرا بوده و در صورتی صادر می گردد که بازپرس یا دادیار، تشخیص دهد، اتهام، متوجه متهم پرونده است. پس از صدور قرار جلب دادرس، بازپرس باید، این قرار را برای ارسال کند. دادستان، سه روز فرصت دارد، به بررسی پرونده بپردازد و در صورتی که با نظر بازپرس، درباره صدور قرار جلب دادرس موافق بود، اقدام به صدور کیفرخواست نماید.

اثر قرار جلب دادرس

در قسمت قبل، توضیح دادیم که قرار جلب دارس چیست و شرایط صدور آن چگونه است. پس از پاسخ به این پرسش که قرار جلب دادرس چیست، قصد داریم در خصوص اثر صدور قرار جلب به دادرسی، صحبت کنیم و بگوییم، بعد از صدور قرار جلب به دادرسی چه می شود. اثر صدور قرار جلب به دادرسی، در ماده 276 قانون آیین دادرسی کیفری مشخص شده است.

بر اساس این ماده:” در صورت نقض قرار منع تعقيب و صدور قرار جلب به دادرسي توسط دادگاه، بازپرس، مکلف است، متهم را احضار و موضوع اتهام را به او تفهيم کند و با اخذ آخرين دفاع و تامين مناسب از وی، پرونده را به دادگاه ارسال نمايد ” . بنابراین، اثر قرار جلب به دادرسی، احضار متهم،  به او و ارسال پرونده، به دادگاه کیفری می باشد.