مالیات بر گردش حساب چیست؟ و نحوه محاسبه مالیات تراکنش بانکی چگونه است؟
مالیات بر گردش حساب چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟ مالیات تراکنش‌های بانکی چگونه است؟ کدام تراکنش‌ها مشمول مالیات می‌شوند و کدام‌ها معاف از مالیات هستند؟ اصطلاح تراکنش مشکوک به چه نوع از تراکنش‌هایی اطلاق می‌شود؟ این‌ها تنها چند نمونه از ده‌ها سوالی است که در رابطه با مالیات بر گردش حساب ذهن بسیاری از افراد را به خود مشغول کرده است و در مشاوره مالیاتی پرسیده می شود.
ما در این مقاله قصد داریم به زبانی ساده و واضح مالیات بر گردش حساب و مالیات تراکنش‌های مختلف بانکی را برای‌تان توضیح دهیم تا یک‌بار و برای همیشه با این مفاهیم آشنایی لازم و کافی را پیدا کنید. یکی از مالیات‌هایی که دولت از شهروندان خود می‌گیرد و در چند وقت گذشته سروصدای زیادی را در حوزه رسانه‌ای برپا کرده است، مالیات بر گردش حساب و مالیات بر حساب‌ها و مالیات تراکنش های بانکی است. بنابراین باید با مفاهیم مرتبط با مالیات بر گردش حساب آشنایی داشته باشیم.
مالیات تراکنش بانکی چیست؟
در سال‌های اخیر محدودیت‌های متعددی برای اخذ مالیات تراکنش‌های بانکی وجود داشته است. یکی از اهداف مقامات مالیاتی یک کشور اخذ مالیات بر فروش یا تراکنش‌های بانکی است. بر این اساس، مؤدی مالیات بر ارزش افزوده باید اظهارنامه مالیاتی تهیه و در زمان توافق شده به سازمان امور مالیاتی کشور تسلیم کند.
اگر تراکنش‌های بانکی شما مشکوک ثبت شود و سابقه مالیاتی نداشته باشید، حساب بانکی شما معمولاً توسط مقامات مالیاتی کشور حسابرسی می‌شود. بر این اساس بخشنامه‌ای در خصوص افشای ضوابط و شرایط اصلی این مالیات و راستی آزمایی عملیات بانکی صادر می‌شود. بنابراین باید ارتباط دو طرفه بین بانک و سازمان مالیاتی کشور وجود داشته باشد.
درگاه‌های بانکی و دستگاه‌های پوز نیز رصد شده و تمامی‌تراکنش‌ها ثبت می‌شوند. در هر تراکنشی که بر روی حساب بانکی شما انجام می‌شود، اعم از واریز وجه، برداشت وجه، اعلام موجودی، گردش حساب و پرداخت قبوض و استفاده از خدمات بانکی، مقداری از وجه مورد معامله توسط بانک و سازمان امور مالیاتی کشور به عنوان مالیات و در ازای ارائه خدمات بانکی از حساب شما کسر می‌شود.
این نوع مالیات، مالیات بر گردش حساب و مالیات تراکنش بانکی نام دارد و مقدار آن با توجه به مقدار گردش حساب و میزان وجه مورد معامله در همان تراکنش، از حساب بانکی شهروندان کسر می‌شود. مالیات‌ها به‌منظور ارائه خدمات از سوی نهادهای حکومتی به شهروندان از حساب آن‌ها (اعم از حقیقی و حقوقی) کسر می‌شود.
برای مثال، فرض کنید یک فروشگاه اینترنتی دارید و در ازای خدمات و محصولات خود، از مشتریان هزینه‌ای دریافت می‌کنید. برای دریافت هزینه محصولات خود از مشتریان به یک درگاه بانکی نیاز دارید. در این حالت، در تراکنش‌های بانکی برای پرداخت هزینه محصولات شما، مالیات‌ها از حساب شما کسر می‌شوند.
تراکنش بانکی مشکوک چیست؟
میزان دارایی‌هایی که شما در حساب‌های بانکی خود دارید برای سازمان امور مالیاتی کشور مهم نیست و مورد توجه قرار نمی‌گیرد؛ اما زمانی که تراکنشی را از آن حساب انجام می‌دهید، به عنوان مثال مبلغی را وارد حساب کرده یا از آن خارج می‌کنید، سازمان امور مالیاتی کشور وارد عمل شده و مالیات تراکنش بانکی را از حساب شما کسر می‌کند.
در این تراکنش‌های بانکی که مشکوک به‌نظر می‌رسند نیز توسط این سازمان بررسی می‌شوند تا مشخص شود که آیا تراکنش مشمول مالیات است یا خیر. زیرا در قانون مالیات بر گردش حساب برخی از تراکنش‌ها معاف از مالیات هستند و برخی دیگر خیر. برای درک بهتر تراکنش‌های مشکوک از نظر سازمان امور مالیاتی، بهتر است ابتدا با تراکنش‌های سالم و بدون مشکل آشنا شویم. یک تراکنش بی‌مشکل در یکی از دسته‌های زیر قرار می‌گیرد:
- گردش حساب بانکی برای دریافت وام و تسهیلات
- تراکنش بانکی و گردش حساب بانکی حاصل از امور کشاورزی
- تراکنش بانکی که ناشی از درآمدهای معاف از مالیات هستند
- گردش مالی حاصل از امور ارث، نذر، حبس و وقف
- گردش بانکی حاصل از منابع درآمدی، حقوق، دستمزد و اجاره
بررسی تراکنش‌های بانکی یکی از روش‌هایی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور برای اطمینان از صحت اظهارنامه‌های مالیاتی استفاده می‌شود. علاوه بر این، به طور کلی پذیرفته شده است که سازمان مالیاتی کشور قدرت بررسی تراکنش‌های بانکی را برای هرگونه فعالیت مشکوک دارد.
تراکنش‌های بانکی افراد فاقد پرونده مالیاتی نیز در این زمینه به عنوان یکی از کارهایی که انجام می‌شود، مورد بررسی قرار می‌گیرد. بانک‌ها موظف‌اند تراکنش‌های مشکوک روی حساب‌های بانکی را مورد بررسی قرار داده و به سازمان امور مالیاتی کشور تسلیم کنند. حق اعتراض به مالیات نیز برای افراد در نظر گرفته شده است.
تراکنش های بانکی معاف از مالیات کدامند؟
هر چند تراکنش‌های بانکی مشمول مالیات شده و صاحب حساب باید نسبت به پرداخت مالیات بر درآمد طبق آموزش اظهارنامه مالیاتی خود اقدام کند اما باید توجه شود که تمامی تراکنش‌های بانکی مشمول مالیات نیست؛ تراکنش‌های بانکی معاف از مالیات شامل تراکنش‌های زیر می‌باشد:
- تراکنش‌های بانکی با ماهیت درآمدی که در محاسبه مالیات در سال مربوطه محسبه شده است.
- تراکنش‌های با ماهیت درآمدی با نرخ صفر و یا معاف از مالیات از جمله درآمد حاصل از کشاورزی، وقف، نذورات، ارثیه
- تراکنش‌های با ماهیت غیردرآمدی
نحوه محاسبه مالیات تراکنش بانکی
افرادی که دارای تراکنش بانکی بوده و مشمول مالیات تراکنش بانکی می‌شوند، برای محاسبه مالیات تراکنش بانکی باید طبق دستور سازمان امور مالیاتی و براساس ماده 131 قانون مالیات های مستقیم اقدام کند؛ فرمول محاسبه مالیات تراکنش بانکی 1402 به شرح زیر می‌باشد:
فروش یا درآمد= جمع تراکنش‌های بی اثر یا معاف – جمع واریزی به همه حساب‌های بانکی
مالیات تراکنش بانکی چقدر است؟
با شناسایی حساب‌های بانکی و تراکنش‌های مشمول مالیات سوالی که پیش می‌آید این است که نحوه محاسبه مالیات تراکنش بانکی چگونه بوده و نرخ آن چقدر است؟ در خصوص نحوه محاسبه و فرمول آن در مطالب قبل توضیحات لازم ارائه شد، اما نرخ مالیات مربوط به تراکنش‌های بانکی بر اساس ماده 131 مالیات‌های مستقیم تعیین می‌شود.
مالیات حساب بانکی
اشخاص برای جلوگیری از حمل و نقل پول نقد و کاهش احتمال مربوط به خطرات پول نقد، اقدام به افتتاح حساب در بانک می‌کنند، طبق قوانین جدید مالیاتی با توجه به این که برخی از این حساب‌ها به عنوان حساب تجاری اشخاص شناخته می‌شوند، مشمول مالیات می‌شوند.
مالیات حساب بانکی و معافیت های مربوطه نیز در قانون مشخص شده است؛ اما باید توجه کرد که تمامی حساب های بانکی مشمول مالیات نیستند، فقط حساب‌هایی که طبق قانون مشخص و دارای گردش حساب مشخصی هستند مشمول پرداخت مالیات می‌گردند.
دستورالعمل و مالیات گردش حساب بالای 500 میلیون در سال
در میان تراکنش های بانکی انجام شده در صورتی که حسابی دارای مبلغ بیش از 500,000,000 تومان گردش حساب در سال داشته باشد، بانک مرتبط با ارسال پیامک و تماس تلفنی درخواست ارائه مدارک و مستندات می‌کند؛ در این صورت شخص باید با مراجعه به بانک مدارک و مستندات مربوطه را تحویل دهد.
در صورتی که شخص با مدارک و مستندات ارائه داده شده اثبات کند که حساب مذکور تجاری نیست و یا این که مالیات درآمد مربوط به گردش حساب را پرداخت کرده دیگر نیازی به پرداخت مالیات نخواهد بود؛ اما اگر نتواند موارد مذکور را به اثبات برساند طبق ماده 131 قانون مالیات‌های مستقیم باید اقدام به پرداخت مالیات نماید.