به نقل از متخصص درمان ناباروری مردان در اصفهان؛ جراحی برداشتن پروستات (پروستاتکتومی) به روش‌های مختلف برای برداشتن بخشی از غده پروستات یا تمام آن انجام می‌شود. غده پروستات در لگن مردان، زیر مثانه قرار دارد. پروستات میزراه را در میان گرفته است که ادرار را از مثانه به آلت تناسلی منتقل میکند.
پزشک ممکن است یک روش درمانی را متناسب با نوع سرطان یا عوامل خطرآفرین دیگر به شما توصیه کند. پروستاتکتومی رادیکال غالباً در زمانی انجام می‌شود که سرطان هنوز به سمت غده پروستات گسترش نیافته باشد. عوامل مؤثر در انتخاب نوع عمل به سن و وضعیت پزشکی بیمار بستگی دارد. این عمل جراحی غالباً روی مردان سالمی که انتظار می‌رود 10 سال یا بیشتر از عمر آنها باقی مانده باشد انجام می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد جزییات این درمان و مشاوره با بهترین فوق تخصص ناباروری مردان در اصفهان می‌توانید با شماره های درج شده در سایت تماس حاصل نمایید.
برداشتن پروستات چیست؟
برداشتن پروستات عمل جراحی است که از طریق آن کل پروستات یا قسمتی از آن برداشته می‌شود. غده پروستات به اندازه یک گردو بوده که بین و قرار گرفته است. ممکن است برای درمان ، بیماری‌های جدی مجاری ادرار یا (هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات) نیاز به انجام عمل پروستات باشد.
انواع
روش‌های مختلفی برای جراحی پروستات وجود دارد، جراح روش مناسب را با توجه به عارضه موجود توصیه میکند:
پروستاتکتومی رادیکال عملی است که در آن کل غده پروستات و غدد لنفاوی اطراف آن برداشته می‌شود تا سرطان پروستات موضعی درمان شود. عمل جراحی پروستات رادیکال به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که در ادامه آنها را توضیح می‌دهیم:
پروستاتکتومی رادیکال علاوه بر عوارض متداول مربوط به تمام عمل‌های جراحی، با احتمال بروز عوارض خاص زیر نیز همراه است:
جراحی ساده پروستات معمولاً برای مردانی توصیه می‌شود که از علائم ادراری شدید رنج می‌برند و غده پروستاتشان بسیار بزرگ شده، اما مبتلا به سرطان پروستات نیستند. جراحی ساده پروستات را می‌توان به روش باز یا روباتیک انجام داد. در عمل پروستاتکتومی ساده، برخلاف پروستاتکتومی رادیکال، کل غده پروستات برداشته نمی‌شود و جراح فقط بخشی از پروستات را برمی‌دارد که جریان ادرار را مسدود کرده است.
خطرات و عوارض احتمالی پروستاتکتومی ساده
عوارض پروستاتکتومی ساده باز به شرح زیر است:
جراحی پروستات عموماً برای درمان سرطان پروستات موضعی انجام می‌شود. جراحی به تنهایی یا همراه با پرتودرمانی، شیمی درمانی و هورمون درمانی انجام می‌شود. در عمل پروستاتکتومی که برای درمان سرطان پروستات انجام می‌شود، جراح کل غده پروستات، کیسه منی (سمینال وزیکول) و بخشی از بافت‌های اطراف شامل غدد لنفاوی را برمی‌دارد. جراحی پروستات برای درمان سرطان پروستات به روش‌های پروستاتکتومی رادیکال باز، پروستاتکتومی رادیکال لاپاروسکوپی و پروستاتکتومی روباتیک رادیکال انجام می‌شود.
جراحی ساده پروستات چندان برای درمان سرطان پروستات کاربرد ندارد، اما گاهی برای درمان انسداد میزراه ناشی از بزرگ شدن پروستات انجام می‌شود. در عمل پروستاتکتومی ساده که برای درمان بزرگ شدن پروستات انجام می‌شود، همواره کل پروستات برداشته نمی‌شود. این جراحی علائم ادراری و عوارض ناشی از انسداد جریان ادرار را برطرف میکند؛ این علائم به شرح زیر است:
قبل از انجام عمل پروستات
قبل از انجام عمل پروستات، پزشک ممکن است انجام دهد (فرایندی که از طریق آن می‌توان داخل مثانه و مجرای ادرار را مشاهده کرد.) در مورد بیماری‌های که قبلاً به آنها مبتلا بوده‌اید قبل از انجام برداشتن پروستات به پزشک اطلاع دهید. ممکن است از شما خواسته شود که مصرف برخی داروها مانند آسپیرین، کومادین (وارفارین)، پلاویکس (اکسید گوگرد کلوپیدوگرل)، آدویل (ایبوپروفن) یا آلیو (ناپروکسن) را از چند هفته قبل از انجام عمل قطع کنید.
در صورتی که سیگار می‌کشید به پزشک اطلاع دهید. استعمال دخانیات در فرایند بهبودی پس از عمل پروستات اختلال ایجاد میکند. ممکن است به شما گفته شود که از چند ساعت قبل از انجام عمل جراحی از خوردن و آشامیدن پرهیز کنید. شما باید دستورات پزشک را به دقت انجام دهید.
مراحل عمل جراحی پروستات
جراح بیمار را بیهوش میکند یا بی‌حسی نخاعی انجام می‌دهد، چنانچه بی‌حسی نخاعی انتخاب شود، بیمار در طول عمل هوشیار است، اما دردی حس نمی‌کند. البته بی‌حسی نخاعی امروزه به ندرت کاربرد دارد. در بعضی موارد تزریق اینتراتکال نیز علاوه بر بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
مراقبت‌های پس از درمان
با این که در اغلب اوقات با انجام عمل پروستات همه سلول‌های سرطانی برداشته می‌شوند اما نباید از مراقبت‌های پس از درمان غافل شد تا در صورت بازگشت دوباره سرطان بتوان آن را به موقع تشخیص داده و تحت درمان قرار داد. مراقبت‌های دوره‌ای پس از انجام عمل پروستاتکتومی عبارتند از:
میزان موفقیت درمان
انجام عمل پروستاتکتومی رادیکال معمولاً در درمان سرطان پروستات که هنوز به بیرون از پروستات گسترش نیافته است مؤثر است. به این حالت سرطان موضعی پروستات گفته می‌شود. پس از انجام عمل جراحی، میزان پیشروی سرطان بر اساس میزان گسترش آن تعیین می‌شود. عموماً در صورتی که پس از عمل همه سلول‌های سرطانی با موفقیت برداشته شوند، سطح PSA به صفر می‌رسد. در صورتی که سرطان گسترش یافته باشد ممکن است پس از عمل پروستات باز هم سرطان عود کند.
بیشتر یافته‌های پزشکی در مردان مبتلا به سرطان پروستات نشان می‌دهد که احتمال مرگ مردانی که عمل جراحی برای درمان سرطان پروستات موضعی انجام داده‌اند کمتر از مردانی است که عمل جراحی پروستاتکتومی رادیکال را انجام داده‌اند (پرتو درمانی خارجی). این موضوع به خصوص برای مردان سالمی که سن آنها کمتر از 65 سال است بیشتر صدق میکند. مردان بالای 80 سال و مردانی که به بیماری‌های خطرناک و جدی دیگری مبتلا هستند بهتر است عمل پرتودرمانی را انجام دهند. مطالعات نشان می‌دهد که میزان موفقیت عمل و بروز عوارض جانبی بیشتر به مهارت جراح بستگی دارد تا به نوع عمل انجام شده.
پیش‌آگهی
با انجام عمل پروستات باید تمام سلول‌های سرطانی برداشته شوند. به هر حال، شما باید به دقت تحت نظارت باشید تا سرطان دوباره بازنگردد. شما باید به طور مرتب مورد معاینه‌ها و آزمایش‌هایی مانند آزمایش آنتی‌ژن مخصوص پروستات یا PSA قرار گیرید. بر اساس نتایج پاتولوژی و نتایج PSA پس از برداشتن غده پروستات، پزشک در مورد انجام پرتودرمانی یا هورمون درمانی با شما صحبت میکند.
چند نکته:
مردانی که مبتلا به سرطان موضعی پروستات هستند، می‌توانند سلامتی خود را با انجام دادن این عمل بازیابند. اکثر بیمارانی که شرایط عمل جراحی باز را دارند، نتایج رضایتبخشی از عمل روباتیک می‌گیرند. کاربردهای این روش بسیار شبیه جراحی باز است.
نرخ موفقیت پروستاتکتومی رادیکال لاپاروسکوپی مانند پروستاتکتومی رادیکال باز است، به شرط آن که جراح از مهارت و تجربه بالایی برای انجام دادن این عمل برخوردار باشد. بنابراین برای انجام این عمل به جراحی مراجعه کنید که تجربه انجام صدها عمل لاپاروسکوپی موفقیت‌آمیز را داشته باشد.
اکثر بیماران روز بعد از جراحی مرخص می‌شوند. البته زمان ترخیص به مورد خاص هر بیمار بستگی دارد. حال بیش از 90 درصد بیماران در شب دوم آنقدر بهبود می‌یابد که مرخص شوند.
بیماران به طور متوسط 150 سی سی خون در این عمل از دست می‌دهند که ضرورت تزریق خون را به شدت کاهش می‌دهد.
عمل جراحی معمولاً سه تا چهار ساعت طول می‌کشد. البته از لحظه آمادگی قبل از عمل تا منتقل شدن به اتاق ریکاوری عموماً پنج تا شش ساعت زمان میبرد. پس از آن بیماران دو ساعت دیگر در بخش ریکاوری تحت نظر گرفته می‌شوند.
پروستات غده‌ای به اندازه‌ی یک گردو است که جزو اندام تولید مثلی مردان محسوب می‌شود و در قسمت جلویی راست‌روده و بین مثانه و آلت تناسلی قرار گرفته‌است. این غده مایعی به نام مایع پروستات تولید میکند که بخشی از مردان است. از داخل این غده، مجرای ادراری اسپرم‌ها را عبور داده و در نهایت موجب تخلیه‌ی آن می‌شود. پروستات ممکن است دچار بیماری‌های مختلفی گردد که از جمله در مردان بالای 50 سال بسیار شایع هستند. از جمله‌ی بیماری‌های پروستات می‌توان به پروستاتیت (عفونت) حاد باکتریایی، پروستاتیت مزمن باکتریایی، هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات و اشاره‌کرد.
جراحی‌های مختلف پروستات و عوارض آنها
بسته به آسیب واردشده به پروستات، روش‌های درمانی مختلفی نیز وجود دارند. انواع پروستاتیت معمولا با آنتی‌بیوتیک و سایر داروها درمان می‌شوند اما برای درمان هایپرپلازی خوش‌خیم و سرطان پروستات معمولا نیاز به انواع جراحی خواهدبود. در ادامه به بررسی جراحی‌های مختلف پروستات و عوارض آنها خواهیم پرداخت.
1. پروستاتکتومی
پروستاکتومی شامل روش‌های جراحی مختلف است که به از بین بردن بخشی یا تمام غده‌ی پروستات منجر می‌شود.این روش برای درمان سرطان پروستات و درمان پروستات بزرگ‌شده بکار می‌رود. در روش سنتی این نوع جراحی، پوست را برش داده و از طریق حفره‌ی ایجادشده، به پروستات و بافت‌های اطراف آن دسترسی پیدا می‌کنتد. برش می‌تواند در پایین شکم (روش رتروپوبیک) و یا بین مقعد و کیسه‌ی (روش پرینه‌ای) ایجاد شود که اولویت با برش در پایین شکم است زیرا روش پرینه‌ای احتمال اختلال و ناتوانی در نعوظ پس از جراحی را بالا میبرد.
در روش‌های جدیدتر برای پروستاکتومی از روش لاپراسکوپی نیز استفاده می‌شود. در روش لاپراسکوپی، برش‌های کوچکی در پوست ایجاد می‌شوند و از طریق لوله‌ها یا بازوهای رباتیک، تغییرات مورد نظر پزشک بر روی پروستات اعمال می‌شود.
عواض جراحی پروستاکتومی
بسته به روش استفاده‌شده برای پروستاکتومی، عوارض زیر ممکن است بروز کند:
– ایجاد زخم و خونریزی – درد – احتمال اختلال در نعوظ و وجود دارد. – ارگاسم خشک (اسپرم‌ها به جای خروج از بدن، به وارد می‌شوند). – با توجه به اینکه انزال صورت نمی‌گیرد و مایع به مثانه وارد می‌شود فرد، عقیم شده و امکان زادآوری نخواهد داشت. – تنگی میزراه ی یا دهانه مثانه – تشکیل لنفوسل که کیست حاوی لنف است. – عفونت مجاری ادرار – – به ندرت آسیب راست‌روده نیز مشاهده شده‌است.
2. جراحی لیزری پروستات
در این روش، بافت پروستاتی آسیب‌دیده را که مانع جریان طبیعی ادرار است، با استفاده از لیزر و بدون برش پوست از بین می‌برند. این روش بیشتر برای درمان هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات کاربرد دارد.
عوارض جراحی لیزری پروستات
– ناتوانی در ادرار چند روز پس از جراحی. تا رفع این مشکل از سوند مثانه استفاده می‌شود. – – تنگی یا انسداد مجاری ادراری بوسیله‌ی باقی‌مانده‌ی بافتی پس از جراحی – ارگاسم خشک (اسپرم‌ها به جای خروج از بدن، به مثانه وارد می‌شوند) – با توجه به اینکه انزال صورت نمی‌گیرد و مایع منی به مثانه وارد می‌شود فرد عقیم شده و امکان زادآوری نخواهد داشت. – . این مشکل در جراحی لیزری کمتر از سایر انواع جراحی پروستات ایجاد می‌شود. – به دلیل اینکه بخشی از پروستات توسط لیزر از بین می‌رود، احتمال عود مجدد پروستات توسط یخش‌های باقی‌مانده وجود دارد.
3. دسترسی به پروستات از طریق پیشابراه
دسترسی به پروستات از طریق پیشابراه به دو هدف می‌تواند صورت بگیرد. اول برداشتن کامل پروستات یا بخشی از آن که روش TURP نام دارد و برای هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات استفاده می‌شود. در این روش بخشی از پروستات را برش داده و سپس بافت‌های برش‌یافته را از داخل مثانه خالی می‌کنند. در روش دوم که TUIP نام دارد برش‌های کوچکی در پروستات و گردن مثانه ایجاد می‌شود تا جریان ادرار به حالت طبیعی بازگردد.
عوارض جراحی پروستات به روش دسترسی از طریق پیشابراه: –
ناتوانی در ادرار چند روز پس از جراحی. تا رفع این مشکل از سوند ادراری استفاده می‌شود. – عفونت در مجاری ادراری – در روش TUIP به دلیل اینکه بخشی از بافت پروستات باقی می‌ماند، احتمال عود مجدد و نیاز به درمان مجدد وجود دارد. – (مایع منی به جای انزال به بیرون بدن به داخل مثانه وارد می‌شود). این عارضه در TURP بیشتر از TUIP مشاهده‌می‌شود. – احتمال عقیم‌شدن وجود دارد. – بی‌اختیاری ادرار از جمله در روش TURP – اختلال در نعوظ – – خونریزی
برای کاهش اثرات مخرب جراحی، پس از جراحی پروستات باید موارد زیر را رعایت کرد:
– برای حداقل 6 هفته از هرگونه کار سنگین خودداری کنید. – برای حداقل یک هفته از رانندگی اجتناب کنید. – محل جراحی، برش، زخم و بخیه را تمیز کرده و ضدعفونی کنید. – از مایعات و فیبر جهت تسهیل عملکرد روده استفاده کنید.
منبع: مرکز درمان ناباروری در اصفهان