نحوه پرداخت مهریه عندالمطالبه
نحوه پرداخت مهریه عندالمطالبه
مهریه عندالمطالبه حقی است که زن هر زمان اراده کند، می تواند آن را از همسر خود مطالبه کند و مرد موظف به پرداخت فوری آن است. این تکلیف مالی می تواند به صورت توافقی و مستقیم، یا از طریق مراجع قضایی و ثبتی پرداخت شود و در صورت عدم توانایی مرد در پرداخت یکجا، امکان درخواست اعسار و تقسیط مهریه وجود دارد. آشنایی کامل با نحوه پرداخت مهریه عندالمطالبه برای زوجین، به ویژه مردان، جهت جلوگیری از تبعات حقوقی مانند توقیف اموال یا حبس، از اهمیت بالایی برخوردار است.
مهریه یکی از ارکان مهم عقد نکاح در فقه اسلامی و حقوق ایران محسوب می شود که با جاری شدن صیغه عقد، زن مالک آن می شود. در نظام حقوقی ما، انواع مختلفی از مهریه وجود دارد که هر یک تکالیف و شرایط پرداخت خاص خود را دارند. در این میان، مهریه عندالمطالبه به دلیل ماهیت فوری و بدون قید و شرط خود، چالش ها و ملاحظات حقوقی ویژه ای را برای مردان ایجاد می کند.
بسیاری از مردان به دلیل ناآگاهی از فرآیندهای قانونی مربوط به پرداخت مهریه عندالمطالبه، ممکن است با مشکلات جدی مواجه شوند. این مقاله با هدف ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی، تمامی ابعاد حقوقی و اجرایی پرداخت مهریه عندالمطالبه را از دیدگاه پرداخت کننده (زوج) بررسی می کند. ما در این نوشتار به تفصیل به تعریف مهریه عندالمطالبه، تفاوت آن با مهریه عندالاستطاعه، راه های قانونی پرداخت، قوانین جدید حاکم بر مهریه (مانند سقف ۱۱۰ سکه)، چگونگی درخواست اعسار و تقسیط، و عواقب عدم پرداخت خواهیم پرداخت. هدف نهایی، توانمندسازی مخاطب برای طی کردن این فرآیند با کمترین دغدغه حقوقی و مالی است.
۱. مهریه عندالمطالبه چیست؟ (تعریف حقوقی و تمایز آن)
مهریه عندالمطالبه، به مالی اطلاق می شود که مطابق با توافق زوجین در عقدنامه، زن می تواند هر زمان که اراده کند، آن را از همسر خود مطالبه نماید. در این حالت، تکلیف پرداخت مهریه بر عهده مرد بوده و وی ملزم است به محض مطالبه زن، مهریه را به صورت کامل و فوری پرداخت کند. ماهیت عندالمطالبه بدین معناست که هیچ شرطی برای قابلیت مطالبه و پرداخت مهریه وجود ندارد و زن برای دریافت آن نیازی به اثبات توانایی مالی (استطاعت) مرد ندارد. صرف مطالبه از سوی زن، مرد را مکلف به پرداخت می سازد.
۱.۱. تعریف جامع مهریه عندالمطالبه
در حقوق ایران و بر اساس فقه اسلامی، مهریه حق مالی زن است که با عقد نکاح مالک آن می شود. مهریه عندالمطالبه دقیقاً به همین معناست که مطالبه زن به تنهایی برای ایجاد تکلیف پرداخت برای مرد کافی است. مرد نمی تواند به بهانه عدم توانایی مالی یا هر بهانه دیگری از پرداخت مهریه خودداری کند، مگر اینکه اقدام به طرح دعوای اعسار نماید که در ادامه به تفصیل بررسی خواهد شد. این نوع مهریه، رایج ترین شکل مهریه در جامعه ماست و آثار حقوقی گسترده ای دارد.
۱.۲. تفاوت اصلی با مهریه عندالاستطاعه
تفاوت اساسی بین مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه، در بار اثبات تمکن مالی زوج برای پرداخت مهریه است. این تفاوت از منظر پرداخت کننده (زوج) بسیار حیاتی است:
| ویژگی | مهریه عندالمطالبه | مهریه عندالاستطاعه |
|---|---|---|
| قابلیت مطالبه | به محض مطالبه زن، مرد مکلف به پرداخت است. | مطالبه منوط به اثبات توانایی مالی مرد توسط زن است. |
| تکلیف پرداخت | تکلیف پرداخت فوری بر عهده مرد است. | تکلیف پرداخت تنها در صورت اثبات استطاعت مرد توسط زن. |
| بار اثبات تمکن | مرد در صورت عدم توانایی باید اعسار خود را ثابت کند. | زن برای مطالبه باید تمکن مالی مرد را اثبات کند. |
| اعمال حق حبس | زن می تواند تا زمان دریافت تمام مهریه، از تمکین خودداری کند (در صورت عدم نزدیکی). | زن نمی تواند از حق حبس استفاده کند، مگر اینکه استطاعت مرد اثبات شده باشد. |
همانطور که در جدول فوق مشاهده می شود، در مهریه عندالاستطاعه، این زن است که باید وجود مال و توانایی مرد برای پرداخت را به دادگاه اثبات کند تا بتواند مهریه خود را دریافت نماید. در حالی که در مهریه عندالمطالبه، مرد باید عدم توانایی خود را در قالب دادخواست اعسار به اثبات برساند.
۱.۳. حق حبس زن
یکی از مهم ترین آثار حقوقی مهریه عندالمطالبه، حق حبس زن است. مطابق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، زن می تواند تا تمام مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند، مشروط بر اینکه مهر او حال باشد؛ و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود. این بدان معناست که اگر زن قبل از برقراری رابطه زناشویی، مهریه خود را مطالبه کند، می تواند تا زمان دریافت کامل مهریه (یا پیش قسط در صورت تقسیط مهریه)، از تمکین عام و خاص خودداری نماید و در عین حال، حق دریافت نفقه از بین نمی رود. این حق، ابزاری مهم برای زن جهت فشار آوردن به مرد برای پرداخت مهریه است.
۲. راه های قانونی پرداخت مهریه عندالمطالبه (گام به گام برای زوج)
برای پرداخت مهریه عندالمطالبه، مرد می تواند از دو روش کلی اقدام کند: پرداخت توافقی و مستقیم با زن، یا پرداخت از طریق مراجع قضایی و ثبتی. انتخاب هر یک از این روش ها بستگی به شرایط پرونده، تمایل طرفین به توافق، و میزان همکاری آن ها دارد.
۲.۱. پرداخت توافقی و مستقیم
پرداخت توافقی مهریه، ساده ترین و کم هزینه ترین راه برای زوجین است، به شرطی که هر دو طرف تمایل به حل و فصل مسالمت آمیز موضوع داشته باشند. در این روش، زن و مرد خارج از فرآیندهای دادگاهی و اداری، بر سر میزان، زمان و نحوه پرداخت مهریه به توافق می رسند.
برای اطمینان از صحت و سندیت این نوع پرداخت، رعایت نکات زیر ضروری است:
- اهمیت توافق و رضایت طرفین: توافق باید با رضایت کامل و بدون هیچ گونه اکراه از سوی زن باشد. هرگونه اجبار یا تهدید می تواند توافق را بی اعتبار کند.
- نحوه مستندسازی پرداخت: برای جلوگیری از هرگونه ادعای آتی در خصوص عدم پرداخت یا کمبود مبلغ، ضروری است پرداخت ها به صورت مستند انجام شود. بهترین روش، انتقال بانکی مبلغ با ذکر صریح عنوان پرداخت مهریه در فیش واریزی است. همچنین می توان صورتجلسه ای رسمی با حضور شهود تنظیم و در آن مبالغ پرداختی و نحوه آن را قید کرد و به امضای طرفین رساند. دریافت رسید کتبی و امضاء شده از زن، که در آن اقرار به دریافت مبلغ مشخص مهریه نماید، نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
- مزایای پرداخت توافقی: این روش به طور قابل توجهی زمان و هزینه های دادرسی را کاهش می دهد. علاوه بر این، به حفظ احترام و ارتباط بین طرفین، به ویژه در صورت داشتن فرزند مشترک، کمک شایانی می کند. عدم نیاز به حضور در دادگاه ها و اجتناب از فرسایش روحی و مالی، از دیگر مزایای بارز این شیوه است.
۲.۲. پرداخت از طریق مراجع قضایی یا ثبتی
در بسیاری از موارد، زن از طریق مراجع قانونی اقدام به مطالبه مهریه خود می کند. این مراجع شامل دادگاه خانواده، شورای حل اختلاف (برای مبالغ کمتر از ۲۰ میلیون تومان یا تا میزان سقف ۵۰ میلیون تومان در رویه های جدیدتر) و اداره ثبت اسناد و املاک (بر اساس سند رسمی ازدواج) می شوند.
- روند ابلاغ و اخطاریه به مرد: پس از ثبت دادخواست یا درخواست اجرای مهریه توسط زن، ابلاغیه ای برای مرد ارسال می شود. این ابلاغیه، مرد را از مطالبه مهریه مطلع ساخته و به وی فرصت می دهد تا در مهلت مقرر قانونی نسبت به پرداخت یا انجام اقدامات لازم (مانند طرح دعوای اعسار) اقدام کند.
- تکلیف مرد پس از دریافت ابلاغیه: مرد پس از دریافت ابلاغیه، باید فوراً واکنش نشان دهد. بی توجهی به ابلاغیه می تواند منجر به صدور حکم علیه وی، توقیف اموال و حتی حکم جلب شود. در این مرحله، مرد می تواند با مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی یا دادگاه مربوطه، از جزئیات پرونده مطلع شده و اقدامات دفاعی خود را آغاز کند.
- نحوه پرداخت وجه به حساب دادگستری یا صندوق ثبت: در صورتی که مرد قصد پرداخت یکجا یا پیش قسط مهریه را داشته باشد، می تواند با مراجعه به شعبه مربوطه، دستور واریز وجه به حساب سپرده دادگستری یا صندوق اجرای ثبت را دریافت نماید. این واریزی به منزله پرداخت رسمی مهریه است و رسید آن به عنوان مدرک معتبر، در پرونده ثبت می شود.
- مدارک لازم برای ارائه به مراجع قضایی پس از پرداخت: پس از واریز وجه، مرد باید فیش واریزی را به همراه لایحه ای به مرجع قضایی یا ثبتی ارائه دهد و درخواست ثبت پرداخت و مختومه شدن پرونده (یا کسر از بدهی) را مطرح کند. در صورت وجود توافقنامه نیز، ارائه آن به همراه اسناد پرداخت به دادگاه، برای ثبت رسمی و خاتمه دعوا ضروری است.
۳. قوانین جدید مهریه عندالمطالبه و تاثیر آن بر پرداخت
قوانین مربوط به مهریه در سال های اخیر دستخوش تغییراتی شده اند که آگاهی از آن ها برای زوجین بسیار مهم است. این تغییرات عمدتاً با هدف کاهش زندانیان مهریه و تسهیل فرآیند پرداخت انجام شده اند.
۳.۱. سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی
یکی از مهم ترین ابهامات و سوءتفاهم ها در مورد قوانین جدید مهریه، مربوط به سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی است. بسیاری تصور می کنند که این به معنای محدودیت مهریه تا ۱۱۰ سکه است، در حالی که این تعبیر صحیح نیست.
مطابق ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، «هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده (۲) قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه بیش از این میزان باشد، در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج (تمکن مالی) ملاک پرداخت است.»
این ماده قانونی به این معنا نیست که مهریه نمی تواند بیش از ۱۱۰ سکه باشد، بلکه سقف ضمانت اجرای کیفری (حبس) را تا این میزان تعیین می کند. یعنی:
- تا ۱۱۰ سکه: در صورت مطالبه زن و عدم پرداخت توسط مرد (و عدم اثبات اعسار وی)، مرد مشمول مجازات حبس خواهد شد. در واقع، دادگاه یا اداره ثبت تا این سقف می تواند مرد را ملزم به پرداخت کرده و در صورت عدم پرداخت و عدم ارائه دلیل موجه، حکم جلب و حبس او را صادر کند.
- تکلیف مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه: مهریه بیش از ۱۱۰ سکه، همچنان یک دین معتبر و قابل مطالبه است و مرد باید آن را پرداخت کند. اما، عدم پرداخت این بخش از مهریه، منجر به مجازات حبس نمی شود. برای وصول این بخش از مهریه، زن باید تمکن مالی مرد را به دادگاه ثابت کند. اگر زن نتواند تمکن مالی مرد را برای مازاد بر ۱۱۰ سکه اثبات کند، مرد بابت آن قسمت از مهریه زندانی نخواهد شد، هرچند همچنان بدهکار باقی می ماند.
بنابراین، سقف ۱۱۰ سکه تنها به معنای سقف ضمانت اجرای کیفری (حبس) است و نه سقف کلی مهریه. مرد مکلف به پرداخت تمام مهریه است، اما فشار کیفری (حبس) برای بخش مازاد بر ۱۱۰ سکه، از روی او برداشته شده است.
۳.۲. نحوه محاسبه مهریه به نرخ روز
یکی دیگر از موضوعات مهم در پرداخت مهریه، نحوه محاسبه آن به نرخ روز است. مطابق قانون، اگر مهریه وجه رایج (پول نقد) باشد، با توجه به تغییر شاخص قیمت سالانه (تورم) که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می شود، به نرخ روز محاسبه و پرداخت می گردد.
این محاسبه صرفاً برای مهریه هایی که به صورت وجه نقد تعیین شده اند، اعمال می شود. مهریه هایی که به صورت سکه طلا (مانند سکه بهار آزادی) یا سایر اموال غیرنقدی (مانند ملک یا خودرو) تعیین شده اند، نیازی به محاسبه نرخ روز ندارند، زیرا خود آن کالا یا سکه به عنوان مهریه تعهد شده و ارزش ذاتی آن با گذشت زمان تغییر می کند. بنابراین، اگر مهریه مثلاً ۲۰۰ سکه بهار آزادی باشد، مرد مکلف به پرداخت ۲۰۰ سکه است و نه معادل ریالی آن به نرخ روز عقد.
فرمول محاسبه مهریه وجه رایج به نرخ روز به این صورت است:
(شاخص سال پرداخت / شاخص سال وقوع عقد) * مبلغ مهریه در زمان عقد
شاخص های سالانه توسط بانک مرکزی به صورت رسمی اعلام می شود و دادگاه ها نیز بر اساس همین شاخص ها حکم صادر می کنند.
۴. اعسار مهریه عندالمطالبه: راهکاری برای پرداخت اقساطی
اعسار، راهکاری قانونی برای مردانی است که توانایی پرداخت یکجای مهریه عندالمطالبه را ندارند. در صورت اثبات اعسار، دادگاه مهریه را تقسیط می کند تا مرد بتواند بدهی خود را در طول زمان و متناسب با توان مالی خود بپردازد.
۴.۱. اعسار چیست و در چه شرایطی کاربرد دارد؟
«اعسار» در اصطلاح حقوقی به معنای ناتوانی مالی فرد در پرداخت دیون (بدهی ها) خود به صورت یکجا، با وجود داشتن مال در حد مستثنیات دین است. به عبارت دیگر، فرد معسر، ورشکسته نیست و از نظر مالی کاملاً بی چیز محسوب نمی شود، اما نقدینگی یا اموال قابل تبدیل به نقدینگی کافی برای پرداخت تمام بدهی خود را به صورت یکجا ندارد. در پرونده مهریه عندالمطالبه، اگر مرد توانایی پرداخت یکباره تمامی مهریه را نداشته باشد، می تواند با ارائه دادخواست اعسار، از دادگاه تقاضای تقسیط مهریه را بنماید. دادگاه پس از بررسی شرایط، در صورت اثبات اعسار، حکم به پرداخت مهریه به صورت پیش قسط و اقساط ماهیانه صادر خواهد کرد.
۴.۲. چه کسانی می توانند درخواست اعسار دهند؟
درخواست اعسار از مهریه مختص مردانی است که اموال کافی برای پرداخت یکجای مهریه (غیر از مستثنیات دین که در بخش بعدی به آن می پردازیم) را ندارند. این افراد ممکن است دارای درآمد ثابت باشند، اما درآمدشان به حدی نباشد که بتوانند تمامی مهریه را یکجا پرداخت کنند. همچنین افرادی که هیچ درآمد یا مالی ندارند، نیز می توانند درخواست اعسار دهند.
۴.۳. مراحل ثبت دادخواست اعسار از مهریه
فرآیند درخواست اعسار از مهریه، یک دعوای حقوقی مستقل است که نیازمند طی کردن مراحل قانونی زیر است:
- مرجع صالح (دادگاه خانواده): دادخواست اعسار از مهریه باید در دادگاه خانواده محل اقامت مرد یا دادگاهی که حکم پرداخت مهریه را صادر کرده، مطرح شود.
- نحوه تنظیم دادخواست و تقدیم آن: دادخواست اعسار باید به صورت کتبی و با ذکر دلایل و مستندات ناتوانی مالی تنظیم شود. این دادخواست باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دادگاه صالح تقدیم گردد. در دادخواست باید به صراحت از دادگاه تقاضای تقسیط مهریه شود.
- مدارک لازم برای اثبات اعسار:
- لیست کامل اموال منقول و غیرمنقول خود (از جمله ملک، خودرو، حساب بانکی، سهام، ابزار کار و…). ارائه این لیست، حتی در صورت نداشتن مال، اجباری است.
- استشهادیه شهود: معمولاً حداقل ۴ نفر شاهد که از وضعیت مالی مرد اطلاع دارند و می توانند عدم توانایی وی را در پرداخت یکجای مهریه تأیید کنند، باید استشهادیه را امضاء کرده و در دادگاه شهادت دهند. این شهود نباید از بستگان درجه یک باشند.
- گردش حساب بانکی: پرینت گردش حساب بانکی از تمام حساب ها (حداقل برای سه تا شش ماه گذشته) برای اثبات وضعیت نقدینگی مرد.
- فیش حقوقی یا مدارک شغلی: در صورت شاغل بودن، ارائه فیش حقوقی یا هر مدرکی که میزان درآمد ماهانه را نشان دهد. در صورت بیکاری یا مشاغل آزاد، باید این موضوع در دادخواست ذکر شود و توسط شهود تأیید گردد.
- مدارک هویتی: شناسنامه و کارت ملی.
- سند ازدواج و حکم قطعی محکومیت به پرداخت مهریه.
- روند رسیدگی دادگاه: پس از تقدیم دادخواست، دادگاه وقت رسیدگی تعیین می کند. در جلسه دادگاه، مرد و شهود او حاضر شده و شهادت می دهند. دادگاه علاوه بر شنیدن اظهارات شهود، ممکن است از مراجع مختلف (مانند اداره ثبت اسناد، بانک ها، اداره راهور، سازمان بورس) استعلام وضعیت مالی مرد را به عمل آورد. قاضی با در نظر گرفتن تمامی این مستندات و تحقیقات، در خصوص اعسار مرد تصمیم گیری خواهد کرد.
۴.۴. صدور حکم اعسار و تقسیط مهریه
در صورت اثبات اعسار مرد، دادگاه حکم به تقسیط مهریه صادر می کند. در این حکم، دادگاه معمولاً مبلغی را به عنوان «پیش قسط» تعیین می کند که مرد باید آن را به صورت یکجا پرداخت کند، و مابقی مهریه را به صورت «اقساط ماهیانه» تعیین می نماید. میزان پیش قسط و اقساط ماهیانه، با توجه به شغل، درآمد، وضعیت مالی مرد، تعداد فرزندان و سایر بدهی ها، و همچنین عرف جامعه و وضعیت معیشتی زن، توسط قاضی تعیین می شود. این حکم حتی در صورت تقسیط، مهریه را به عنوان یک دین شرعی و قانونی پابرجا نگه می دارد و مرد مکلف به پرداخت آن طبق برنامه زمان بندی شده است.
۴.۵. عواقب عدم پرداخت اقساط مهریه
پس از صدور حکم تقسیط مهریه، مرد موظف است اقساط را در سررسیدهای مقرر پرداخت نماید. عدم پرداخت حتی یک قسط می تواند عواقب جدی برای مرد به همراه داشته باشد:
- فوری شدن کل مهریه: در صورت عدم پرداخت یک یا چند قسط، زن می تواند به دادگاه مراجعه کرده و درخواست کند که کل مهریه باقی مانده از حالت اقساط خارج شده و به صورت یکجا قابل مطالبه شود.
- امکان توقیف اموال و حکم جلب: پس از فوری شدن کل مهریه، زن می تواند درخواست توقیف اموال مرد و در صورت عدم کشف اموال کافی (تا سقف ۱۱۰ سکه)، درخواست صدور حکم جلب مرد را بنماید.
بنابراین، جدیت در پرداخت اقساط مهریه، به اندازه اصل پرداخت مهریه مهم است و عدم توجه به آن می تواند منجر به بازگشت تمامی مشکلات حقوقی اولیه شود.
۵. عواقب عدم پرداخت مهریه عندالمطالبه (برای زوج)
عدم پرداخت مهریه عندالمطالبه، به خصوص در صورت عدم اقدام برای اثبات اعسار، می تواند عواقب حقوقی سنگینی برای مرد به همراه داشته باشد. آگاهی از این عواقب برای مدیریت صحیح وضعیت ضروری است.
۵.۱. توقیف اموال زوج
اولین و رایج ترین اقدامی که زن پس از مطالبه مهریه و صدور حکم دادگاه یا اجراییه از طریق اداره ثبت می تواند انجام دهد، درخواست توقیف اموال مرد است. این اموال شامل موارد زیر می شود:
- اموال منقول: شامل خودرو، موجودی حساب های بانکی، سهام بورس، حقوق و مزایای دریافتی (تا یک سوم برای افراد متأهل و یک چهارم برای افراد مجرد و غیرمعسر)، و سایر وسایل با ارزش.
- اموال غیرمنقول: شامل ملک، زمین، باغ و سایر دارایی های ثبتی.
پس از شناسایی و توقیف اموال، این دارایی ها از طریق مزایده به فروش رسیده و مبلغ حاصل از آن برای پرداخت مهریه به زن اختصاص می یابد.
مستثنیات دین
با این حال، قانون برای حمایت از زندگی حداقلی بدهکار، اموالی را تحت عنوان «مستثنیات دین» از شمول توقیف خارج کرده است. این اموال نمی توانند برای پرداخت بدهی توقیف یا فروخته شوند. طبق ماده ۵۲۳ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۲۴ قانون اجرای محکومیت های مالی، مستثنیات دین شامل موارد زیر است:
- مسکن مورد نیاز محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی با رعایت شأن عرفی و موقعیت اجتماعی.
- اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم علیه و خانواده او لازم است.
- آذوقه موجود به قدر احتیاج یک ماهه محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی.
- کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم (با رعایت شرایط).
- وسایل و ابزار کار (شغل) محکوم علیه که برای امرار معاش ضروری است (مانند تاکسی برای راننده، تجهیزات برای پزشک و…).
- مبلغی که در قانون برای تأمین معیشت محکوم علیه ضروری است (به عنوان مثال، حقوق بازنشستگی یا مزایای بیمه بیکاری تا حد معیشت).
- تلفن و سیم کارت مورد نیاز (با رعایت شرایط).
تشخیص مصادیق و مقدار مستثنیات دین بر عهده دادگاه است.
۵.۲. ممنوع الخروجی و حکم جلب
یکی از شدیدترین عواقب عدم پرداخت مهریه، صدور حکم ممنوع الخروجی و حکم جلب است:
- ممنوع الخروجی: زن می تواند از دادگاه درخواست ممنوع الخروجی مرد را بنماید. در این صورت، مرد تا زمان پرداخت مهریه یا توافق با زن، اجازه خروج از کشور را نخواهد داشت. این حکم می تواند به عنوان اهرم فشاری برای پرداخت مهریه مورد استفاده قرار گیرد.
- حکم جلب: شرایط صدور حکم جلب برای مهریه، به خصوص پس از قوانین جدید، پیچیده تر شده است. حکم جلب تنها تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی و در صورتی صادر می شود که:
- مرد از پرداخت مهریه (تا سقف ۱۱۰ سکه) امتناع ورزد.
- مرد نتواند اعسار خود را (یعنی ناتوانی در پرداخت یکجا) به اثبات برساند.
- مرد حتی پس از تقسیط مهریه نیز، از پرداخت اقساط خودداری کند و کل مهریه حال شود.
در صورت اثبات اعسار و تقسیط مهریه، تا زمانی که مرد به اقساط خود عمل کند، حکم جلب صادر نمی شود. اما در صورت عدم پرداخت اقساط، زن می تواند مجدداً برای اجرای باقی مانده مهریه و صدور حکم جلب (تا سقف ۱۱۰ سکه) اقدام نماید. هدف قانونگذار از محدود کردن حبس برای مهریه تا ۱۱۰ سکه، کاهش شمار زندانیان جرایم مالی و حفظ بنیان خانواده بوده است.
۶. نقش وکیل متخصص در فرآیند پرداخت مهریه عندالمطالبه
مواجهه با پرونده مهریه عندالمطالبه، به دلیل پیچیدگی های حقوقی و عواقب مالی و شخصی آن، می تواند بسیار استرس زا و دشوار باشد. در چنین شرایطی، بهره مندی از خدمات یک وکیل متخصص خانواده و مهریه، می تواند راهگشا و حیاتی باشد.
چرا نیاز به وکیل دارید؟
وکیل متخصص با تسلط بر قوانین مدنی، قانون حمایت خانواده، قانون اجرای محکومیت های مالی و رویه های قضایی جاری، می تواند شما را در تمامی مراحل راهنمایی و یاری کند. وکیل نه تنها به شما در درک حقوق و تکالیفتان کمک می کند، بلکه می تواند با دفاع مؤثر، از منافع شما در دادگاه محافظت نماید.
مزایای مشاوره با وکیل خانواده:
- کاهش استرس: حضور یک فرد متخصص که از ابعاد قانونی پرونده آگاه است، بار روانی زیادی را از دوش موکل برمی دارد.
- جلوگیری از اشتباهات حقوقی: ناآگاهی از ریزه کاری های قانونی می تواند منجر به اقدامات اشتباه و وارد آمدن خسارات جبران ناپذیر شود. وکیل از وقوع چنین اشتباهاتی جلوگیری می کند.
- سرعت بخشیدن به روند: وکیل با تجربه در تنظیم دادخواست ها، جمع آوری مدارک و پیگیری پرونده، می تواند فرآیند دادرسی را تسریع بخشد.
خدمات قابل ارائه توسط وکیل:
- تنظیم دقیق و مستدل دادخواست اعسار از مهریه و دفاع مؤثر از آن در دادگاه.
- مشاوره در مورد نحوه صحیح پرداخت مهریه توافقی و مستندسازی آن.
- دفاع از موکل در جلسات دادگاه و مواجهه با ادعاهای طرف مقابل.
- پیگیری مراحل رفع توقیف اموال در صورت لزوم.
- راهنمایی در خصوص ممنوع الخروجی و سایر محدودیت های قانونی.
- نشان دادن راهکارهای قانونی برای کاهش اقساط و پیش قسط مهریه.
به طور خلاصه، وکیل متخصص خانواده می تواند با ارائه راهنمایی های دقیق و پشتیبانی حقوقی کامل، به شما کمک کند تا این فرآیند دشوار را با کمترین آسیب و بهترین نتیجه ممکن پشت سر بگذارید و از بروز مشکلات حقوقی بیشتر جلوگیری نمایید.
نتیجه گیری
پرداخت مهریه عندالمطالبه، یک تکلیف حقوقی و شرعی فوری است که با جاری شدن عقد نکاح بر عهده مرد قرار می گیرد. درک صحیح از ماهیت این نوع مهریه، تفاوت آن با مهریه عندالاستطاعه و آگاهی از قوانین جدید، به ویژه سقف ۱۱۰ سکه برای ضمانت اجرای کیفری، برای مردان از اهمیت بالایی برخوردار است. راه های پرداخت مهریه شامل توافق مستقیم یا اقدام از طریق مراجع قضایی و ثبتی است و در صورت عدم توانایی در پرداخت یکجا، راهکار قانونی اعسار به مرد این امکان را می دهد که مهریه را به صورت اقساطی پرداخت کند.
عواقب عدم پرداخت مهریه عندالمطالبه می تواند شامل توقیف اموال (به استثنای مستثنیات دین)، ممنوع الخروجی و حتی حکم جلب تا سقف ۱۱۰ سکه باشد. بنابراین، اقدام به موقع، آگاهی کامل از حقوق و تکالیف، و در صورت لزوم، مشاوره با یک وکیل متخصص خانواده، گام های اساسی برای مدیریت صحیح این فرآیند و پیشگیری از مشکلات حقوقی و مالی جدی تر است. توصیه می شود در صورت مواجهه با چنین پرونده ای، حتماً از راهنمایی وکیل متخصص بهره مند شوید تا بهترین تصمیمات را اتخاذ نمایید و فرآیند پرداخت مهریه را با اطمینان و کمترین چالش ممکن به سرانجام برسانید.