مهریه زن تا چند سکه قابل پرداخت است

بر اساس قوانین جاری ایران، در حالی که محدودیتی برای تعداد سکه های مهریه در سند ازدواج وجود ندارد، قابلیت مطالبه و به ویژه امکان صدور حکم جلب برای عدم پرداخت، تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی است. مهریه های بیش از این مقدار نیز کاملاً قابل وصول است، اما برای مطالبه آن، اثبات تمکن مالی زوج توسط زوجه ضروری بوده و شامل حکم جلب نمی شود. این تفکیک برای درک صحیح حقوق و تکالیف مربوط به مهریه حیاتی است.

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین تعهدات مالی در عقد نکاح، همواره موضوعی پربحث و پرابهام در جامعه و نظام حقوقی ایران بوده است. نوسانات اقتصادی، تغییرات در قوانین و البته شایعات و اطلاعات نادرست، بر پیچیدگی های این موضوع افزوده و زوجین، به ویژه آنانی که در آستانه ازدواج قرار دارند یا با چالش های حقوقی مواجه شده اند، را دچار سردرگمی می کند. هدف از نگارش این مقاله، ارائه یک تحلیل جامع و مستند از قوانین مرتبط با مهریه در ایران است، با تمرکز بر این پرسش اساسی که مهریه زن تا چند سکه قابل پرداخت است؟. تلاش می شود با روشن سازی مفاهیم کلیدی، تبیین دقیق تفاوت میان تعیین مهریه و قابلیت اجرای آن، و بررسی ابعاد حقوقی مرتبط با ۱۱۰ سکه و طرح های پیشنهادی مانند ۱۴ سکه، به مخاطبان در اتخاذ تصمیمات آگاهانه کمک شود.

سقف قانونی تعیین مهریه: آیا محدودیتی برای تعداد سکه وجود دارد؟

یکی از باورهای رایج و در عین حال نادرست در خصوص مهریه، تصور وجود سقف قانونی برای تعداد سکه هایی است که می توان در سند ازدواج به عنوان مهریه تعیین کرد. واقعیت حقوقی این است که در نظام حقوقی ایران، هیچ محدودیتی برای تعیین تعداد سکه به عنوان مهریه در زمان عقد نکاح وجود ندارد. زوجین می توانند با توافق یکدیگر، هر تعداد سکه ای را که مایل باشند، اعم از یک سکه یا هزاران سکه، به عنوان مهریه تعیین و در سند رسمی ازدواج ثبت کنند. این امر به ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی استناد دارد که بر اساس آن، هر چیزی که مالیت داشته و قابل تملک باشد، می تواند مهریه قرار گیرد. بنابراین، از نظر تئوری و در مرحله ثبت عقد، محدودیتی در تعداد سکه ها وجود ندارد.

اما نکته حیاتی و اغلب نادیده گرفته شده در این بحث، تفاوت فاحش میان تعیین مهریه و قابلیت مطالبه و اجرای مهریه است. اگرچه می توان هر تعدادی سکه را به عنوان مهریه مشخص کرد، اما نحوه و میزان مطالبه و به ویژه ضمانت اجرای کیفری (مانند حکم جلب) برای عدم پرداخت آن، تابع قوانین خاصی است که این آزادی عمل اولیه را در عمل، محدود می سازد. در واقع، قانون گذار برای حمایت از حقوق زن و مرد و همچنین حفظ بنیان خانواده، تدابیری اندیشیده است تا مطالبه مهریه به ابزاری برای فشار نامتعارف تبدیل نشود. در بخش های بعدی به تفصیل به این محدودیت های اجرایی و تفاوت های کلیدی خواهیم پرداخت.

مهریه تا ۱۱۰ سکه: شرایط مطالبه و حکم جلب

موضوع ۱۱۰ سکه بهار آزادی، یکی از مهم ترین نقاط ابهام و سوال برای بسیاری از افراد در خصوص مهریه است. این عدد که در ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ مطرح شده است، نه به معنای سقف مهریه، بلکه نشان دهنده حدی برای ضمانت اجرای کیفری یا همان امکان صدور حکم جلب برای زوج، در صورت عدم پرداخت مهریه است. بر اساس این ماده، چنانچه مهریه بیش از ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، صرفاً تا سقف ۱۱۰ سکه امکان بازداشت (حبس) زوج به دلیل عدم پرداخت مهریه وجود دارد.

در عمل، این بدین معناست که اگر زوجه مهریه خود را مطالبه کند و زوج از پرداخت آن خودداری ورزد، دادگاه یا اداره ثبت تا سقف ۱۱۰ سکه می تواند برای مرد حکم جلب صادر کند. پس از صدور اجراییه و عدم پرداخت مهریه در مهلت قانونی، در صورت درخواست زوجه، برای ۱۱۰ سکه اول، دادگاه می تواند حکم جلب صادر و زوج را تا زمان پرداخت یا ارائه دادخواست اعسار و تقسیط مهریه، بازداشت کند. این سازوکار، ابزاری قدرتمند در دست زوجه برای اجبار زوج به ایفای تعهد خود در خصوص حداقل میزان مهریه محسوب می شود. مراحل مطالبه ۱۱۰ سکه معمولاً از طریق مراجعه به دادگاه خانواده و ارائه دادخواست مطالبه مهریه آغاز می شود. پس از بررسی و صدور رأی و سپس اجراییه، در صورت عدم پرداخت، امکان درخواست حکم جلب برای این میزان مهریه فراهم می گردد.

مهریه بیش از ۱۱۰ سکه: چگونه مطالبه می شود و آیا حکم جلب دارد؟

بسیاری از افراد به اشتباه تصور می کنند که اگر مهریه بیش از ۱۱۰ سکه باشد، مازاد آن دیگر قابل مطالبه نیست. این تصور کاملاً نادرست است. مهریه، فارغ از تعداد آن، یک دین شرعی و قانونی بر عهده زوج است و تمامی آن، چه ۱۰۰ سکه باشد و چه ۱۰۰۰ سکه، کاملاً قابل مطالبه و وصول است. تفاوت اصلی در اینجاست که برای مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه، قانون گذار امکان صدور حکم جلب (بازداشت) زوج را سلب کرده است. به عبارت دیگر، عدم پرداخت ۱۱۰ سکه اول می تواند منجر به بازداشت مرد شود، اما برای بخش مازاد بر این ۱۱۰ سکه، چنین ضمانت اجرایی وجود ندارد.

مطالبه مازاد ۱۱۰ سکه مستلزم اثبات توانایی مالی (تمکن مالی) زوج توسط زوجه است. در این موارد، زوجه باید به دادگاه ثابت کند که زوج از دارایی و اموال کافی برای پرداخت مهریه مازاد برخوردار است. این اثبات تمکن مالی می تواند از طریق معرفی اموال منقول و غیرمنقول زوج صورت گیرد؛ مانند معرفی حساب های بانکی، املاک (خانه، زمین)، وسایل نقلیه (خودرو)، سهام شرکت ها، حقوق و مزایای شغلی و هر نوع دارایی دیگری که مرد به نام خود دارد یا در آن سهیم است. دادگاه با بررسی این اموال و دارایی ها و همچنین وضعیت مالی زوج، در خصوص نحوه و امکان پرداخت مازاد مهریه تصمیم گیری می کند. به عنوان مثال، اگر مرد دارای یک ملک مسکونی باشد، زن می تواند تقاضای توقیف و فروش آن را برای وصول مهریه خود، حتی برای مازاد ۱۱۰ سکه، مطرح کند. این فرآیند ممکن است زمان بر باشد و نیاز به پیگیری دقیق حقوقی دارد.

مهریه به هر میزان که باشد، یک حق قانونی برای زن است که مرد موظف به پرداخت آن است؛ تنها تفاوت در ابزارها و ضمانت های اجرایی برای بخش های مختلف مهریه است.

قانون جدید مهریه (طرح ۱۴ سکه): واقعیت، شایعه یا طرح در دست بررسی؟

در سال های اخیر، بحث ها و شایعات زیادی در مورد تصویب قانون جدید ۱۴ سکه به گوش می رسد که بسیاری از زوجین و خانواده ها را سردرگم کرده است. لازم به تأکید قاطع است که تا این لحظه، هیچ قانون رسمی تحت عنوان قانون جدید ۱۴ سکه مهریه به تصویب نهایی نرسیده و اجرایی نشده است. آنچه در رسانه ها و افکار عمومی مطرح می شود، صرفاً در حد طرح یا پیشنهاد در مجلس شورای اسلامی و کمیسیون های مربوطه در حال بررسی است و مراحل طولانی و پیچیده قانونی برای تبدیل شدن به قانون را در پیش دارد.

این طرح که با هدف کنترل تعداد مهریه ها و کاهش آمار زندانیان مهریه مطرح شده، شامل پیشنهاداتی از قبیل محدود کردن سقف اجرایی مهریه به ۱۴ سکه، وضع مالیات بر مهریه های بالاتر از این سقف، و یا تغییر در مفاهیم عندالمطالبه و عندالاستطاعه است. به عنوان مثال، برخی پیشنهادات حاکی از آن است که مهریه های بیش از ۱۴ سکه مشمول مالیات شوند یا صرفاً به صورت عندالاستطاعه (منوط به توانایی مالی مرد) قابلیت اجرا داشته باشند. با این حال، به دلیل مخالفت ها و موافقت های متعدد از سوی کارشناسان حقوقی، جامعه شناسان، و نمایندگان مجلس، این طرح هنوز به اجماع نرسیده و مراحل بررسی و اصلاح آن ادامه دارد. از مهم ترین پرسش هایی که در صورت تصویب چنین طرحی مطرح می شود، این است که آیا این قانون شامل ازدواج های پیشین نیز خواهد شد؟ عموماً قوانین، عطف به ماسبق نمی شوند مگر آنکه صراحتاً در قانون ذکر شده باشد. بنابراین، در صورت تصویب احتمالی، بعید است که ازدواج های قبلی را تحت تأثیر قرار دهد، اما باید منتظر جزئیات نهایی بود.

برای پیگیری اخبار رسمی و به روز در این زمینه، توصیه می شود به جای شایعات، صرفاً به اطلاعیه ها و مصوبات رسمی مجلس شورای اسلامی و قوه قضاییه که از طریق خبرگزاری های معتبر منتشر می شوند، مراجعه شود. هرگونه تغییر در قانون مهریه، ابتدا در صحن علنی مجلس به تصویب می رسد، سپس به شورای نگهبان ارسال شده و پس از تأیید نهایی، جهت اجرا به دستگاه های ذی ربط ابلاغ می گردد.

روش های قانونی مطالبه مهریه: از اداره ثبت تا دادگاه

مطالبه مهریه در ایران از دو مسیر اصلی قانونی قابل پیگیری است: از طریق اداره ثبت اسناد و املاک، و از طریق دادگاه خانواده. هر یک از این روش ها دارای مزایا، معایب و مراحل خاص خود هستند که درک آن ها برای انتخاب مسیر مناسب ضروری است.

مطالبه از طریق اداره ثبت

مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت، یک روش سریع تر و در برخی موارد، کم هزینه تر از مسیر قضایی است. زمانی که سند ازدواج رسمی و مهریه مشخص باشد، زوجه می تواند به دفتر ازدواجی که عقد در آن جاری شده یا به اداره اجرای ثبت اسناد محل اقامت خود مراجعه کرده و تقاضای صدور اجراییه نماید.

• مزایا: این روش در ابتدا سریع تر است و نیاز به گذراندن مراحل طولانی دادرسی در دادگاه ندارد. همچنین، در صورت شناسایی اموال مشخص از زوج، اداره ثبت می تواند به سرعت نسبت به توقیف آن ها اقدام کند. هزینه های اجرایی اولیه نیز ممکن است کمتر از دادگاه باشد.
• معایب: اداره ثبت تنها در صورتی می تواند اقدام کند که زوج دارای اموال ثبتی (مانند ملک یا خودرو) باشد. برای معرفی و توقیف این اموال، زن باید اطلاعات دقیق در مورد آن ها داشته باشد. همچنین، اداره ثبت صلاحیت رسیدگی به دادخواست اعسار (ناتوانی از پرداخت مهریه) و یا صدور حکم جلب اولیه را ندارد. اگر زوج مالی برای توقیف نداشته باشد یا دادخواست اعسار مطرح کند، پرونده در نهایت به دادگاه ارجاع داده خواهد شد.
• مراحل: مراجعه به دفتر ازدواج و اخذ گواهی مبنی بر مطالبه مهریه، مراجعه به اداره اجرای ثبت، تقاضای صدور اجراییه، معرفی اموال زوج، توقیف اموال و در نهایت مزایده و وصول مهریه.

مطالبه از طریق دادگاه (محاکم خانواده)

مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده، مسیر جامع تری است که اغلب زمانی انتخاب می شود که مسیر ثبت به نتیجه نرسیده یا نیاز به رسیدگی های پیچیده تری وجود دارد. این روش برای مواردی مانند عدم شناسایی اموال از سوی زوجه، نیاز به صدور حکم جلب، یا درخواست اعسار از سوی زوج، ضروری است.

1. چه زمانی مراجعه به دادگاه ضروری است؟
   • زمانی که زوجه از محل یا نوع اموال زوج اطلاع دقیقی ندارد و نیاز به استعلام از مراجع مختلف (مانند اداره ثبت اسناد، راهنمایی و رانندگی، بانک ها) وجود دارد.
   • زمانی که زوج دارای اموال ثبتی نباشد و زوجه بخواهد از سایر دارایی ها یا حقوق و مزایای وی مهریه را مطالبه کند.
   • درخواست حکم جلب برای ۱۱۰ سکه اول مهریه.
   • زمانی که زوج دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را تقدیم کرده باشد.
2. مراحل کلی شکایت و پیگیری:
   • تهیه و تقدیم دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه خانواده.
   • پرداخت هزینه دادرسی.
   • تشکیل جلسه رسیدگی با حضور طرفین یا وکلای آن ها.
   • صدور رأی مبنی بر محکومیت زوج به پرداخت مهریه.
   • صدور اجراییه و ابلاغ آن به زوج.
   • در صورت عدم پرداخت یا عدم ارائه دادخواست اعسار، امکان درخواست توقیف اموال یا حکم جلب.
3. تفاوت های کلیدی بین مطالبه از ثبت و دادگاه: مسیر دادگاه معمولاً زمان برتر و پرهزینه تر (هزینه های دادرسی) است، اما صلاحیت رسیدگی آن گسترده تر بوده و می تواند به تمامی جنبه های موضوع، از جمله اعسار و حکم جلب، رسیدگی کند. در حالی که مسیر ثبت، سریع تر اما محدودتر به اموال ثبتی و عدم وجود اختلاف در اصل دین مهریه است.

تقسیط مهریه و دادخواست اعسار: راهکار قانونی برای زوجین ناتوان از پرداخت یکجا

در شرایطی که زوج توانایی مالی پرداخت یکجای مهریه را ندارد، قانون برای جلوگیری از حبس و مشکلات اجتماعی ناشی از آن، راهکار دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را پیش بینی کرده است. مفهوم اعسار به معنای ناتوانی مالی زوج از پرداخت یکباره مهریه است و نه به معنای عدم توانایی مطلق برای پرداخت آن در طول زمان.

مفهوم دادخواست اعسار از پرداخت مهریه

دادخواست اعسار، درخواستی است که زوج به دادگاه تقدیم می کند تا ثابت کند توانایی پرداخت کل مهریه را به صورت یکجا ندارد. دادگاه با بررسی وضعیت مالی زوج (شغل، درآمد، دارایی ها، بدهی ها و تعداد افراد تحت تکفل)، در مورد پذیرش یا رد این دادخواست تصمیم گیری می کند. این دادخواست باید ظرف مدت یک ماه پس از ابلاغ اجراییه مهریه به زوج، تقدیم دادگاه شود.

شرایط پذیرش دادخواست اعسار توسط دادگاه

برای اینکه دادگاه دادخواست اعسار را بپذیرد، زوج باید مدارک و دلایل کافی برای اثبات عدم تمکن مالی خود را ارائه دهد. این مدارک شامل استعلام از بانک ها، اداره ثبت اسناد، راهنمایی و رانندگی، و همچنین معرفی حداقل دو شاهد معتبر است که به وضعیت مالی زوج آگاهی کامل دارند و می توانند در دادگاه شهادت دهند. دادگاه با در نظر گرفتن تمامی این شواهد، به ارزیابی توانایی مالی زوج می پردازد.

نحوه تعیین مبلغ پیش پرداخت (پیشه) و اقساط مهریه

در صورت پذیرش دادخواست اعسار، دادگاه با در نظر گرفتن توانایی مالی مرد و همچنین وضعیت معیشتی زن، اقدام به تعیین مبلغی به عنوان پیش پرداخت (پیشه) و سپس اقساط ماهیانه مهریه می کند. مبلغ پیش پرداخت معمولاً بخشی از مهریه است که زوج موظف به پرداخت فوری آن می شود. اقساط نیز بر اساس درآمد و دارایی های مرد، به گونه ای تعیین می شوند که هم او توانایی پرداخت داشته باشد و هم حقوق زوجه تضییع نگردد. به عنوان مثال، ممکن است دادگاه برای یک کارمند عادی با درآمد متوسط، پیش پرداختی معادل ۵ تا ۱۰ سکه و اقساط هر شش ماه یا یک سال یک سکه را تعیین کند.

پیامدهای عدم پرداخت اقساط مهریه

پس از تعیین پیش پرداخت و اقساط، زوج موظف است آن ها را به موقع پرداخت کند. در صورت عدم پرداخت هر یک از اقساط، به ویژه اگر سه قسط متوالی پرداخت نشود، زوجه می تواند مجدداً از دادگاه درخواست صدور حکم جلب زوج را به دلیل عدم رعایت شرایط اعسار نماید. در این حالت، زوج تا زمان پرداخت اقساط معوقه و یا تسویه کامل پیش پرداخت، در معرض بازداشت مجدد قرار خواهد گرفت.

مدت زمان قانونی برای ارائه دادخواست اعسار

زوج یک ماه از تاریخ ابلاغ اجراییه مهریه (چه از طریق دادگاه و چه از طریق ثبت) فرصت دارد تا دادخواست اعسار خود را به دادگاه تقدیم کند. در صورت عدم تقدیم دادخواست اعسار در این مدت و عدم پرداخت مهریه، زوجه می تواند درخواست صدور حکم جلب زوج را برای ۱۱۰ سکه اول مطرح کند.

تفاوت های کلیدی انواع مهریه در قانون مدنی ایران

قانون مدنی ایران، انواع مختلفی از مهریه را پیش بینی کرده است که هر کدام دارای شرایط و احکام خاص خود هستند. شناخت این تفاوت ها برای درک عمیق تر حقوق و تکالیف مربوط به مهریه ضروری است.

مهرالمسمی

مهرالمسمی رایج ترین و شناخته شده ترین نوع مهریه است. این مهریه، مالی است که با توافق و تراضی زوجین در زمان عقد نکاح تعیین شده و در سند ازدواج ثبت می شود. نام مسمی به معنای نام برده شده یا مشخص شده است و اشاره به ماهیت دقیق و معین بودن این مهریه دارد. مهرالمسمی می تواند شامل سکه، طلا، وجه نقد، ملک، یا هر مال دیگری باشد که از نظر شرعی و قانونی مالیت داشته و قابلیت تملک را دارا باشد. به محض انعقاد عقد نکاح، مهرالمسمی به مالکیت زن درمی آید و او می تواند هر زمان که بخواهد، آن را مطالبه کند.

مهرالمثل

مهرالمثل، مهریه ای است که در عقد نکاح تعیین نمی شود، اما پس از وقوع نزدیکی میان زوجین، دادگاه آن را تعیین می کند. شرایط تعیین مهرالمثل به این صورت است که:

• در عقد نکاح، مهریه اصلاً تعیین نشده باشد.
• عقد نکاح باطل باشد اما نزدیکی صورت گرفته باشد و جهل به بطلان عقد وجود داشته باشد.
• در عقد نکاح مهریه ای تعیین شده باشد، اما آن مهریه از نظر شرعی یا قانونی باطل باشد (مثلاً مال حرام یا مال غیرقابل تملک).

در این موارد، دادگاه با در نظر گرفتن شرایط و اوصاف زوجه (مانند وضعیت اجتماعی، سن، تحصیلات، زیبایی، و جایگاه خانوادگی) و همچنین عرف و عادت محلی، مهریه ای معادل مهریه زنانی که مشابه او هستند و در موقعیت های مشابه ازدواج کرده اند، تعیین می کند.

مهرالمتعه

مهرالمتعه، نوع دیگری از مهریه است که در صورت عدم تعیین مهریه در عقد نکاح و وقوع طلاق قبل از نزدیکی، توسط دادگاه تعیین می شود. تفاوت اصلی آن با مهرالمثل در زمان تعیین و ملاک آن است.

• در عقد، مهریه تعیین نشده باشد.
• طلاق قبل از نزدیکی (دخول) واقع شود.

در این شرایط، دادگاه با در نظر گرفتن وضعیت مالی مرد (و نه وضعیت زن)، مبلغی را به عنوان مهرالمتعه تعیین می کند تا زن از لحاظ مالی متضرر نشود. این به معنای متاع یا هدیه است که مرد به زن می دهد.

مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

این دو اصطلاح، نوع مهریه را از نظر زمان و شرایط مطالبه و پرداخت مشخص می کنند:

مهریه عندالمطالبه

مهریه عندالمطالبه به این معناست که زن می تواند هر زمان که بخواهد (چه در طول زندگی مشترک و چه پس از آن)، مهریه خود را از مرد مطالبه کند و مرد موظف به پرداخت آن است. اصل بر این است که مهریه ها عندالمطالبه هستند، مگر اینکه در سند ازدواج به گونه دیگری تصریح شده باشد. در این نوع مهریه، نیازی به اثبات تمکن مالی مرد توسط زن نیست و مرد باید آن را بپردازد و در صورت ناتوانی، دادخواست اعسار دهد.

مهریه عندالاستطاعه

مهریه عندالاستطاعه به این معناست که پرداخت مهریه منوط به اثبات توانایی مالی مرد توسط زن است. این شرط باید صراحتاً در سند ازدواج قید شود. در این حالت، زن برای مطالبه مهریه خود باید به دادگاه مراجعه کرده و ثابت کند که مرد از توانایی مالی لازم برای پرداخت مهریه برخوردار است. تا زمانی که این تمکن مالی اثبات نشود، زن نمی تواند مهریه خود را دریافت کند و مرد نیز ملزم به پرداخت آن نیست. این نوع مهریه، مرد را در برابر مطالبه یکجای مهریه در شرایط عدم توانایی مالی، تا حدی حمایت می کند.

سوالات متداول (FAQ) پیرامون مهریه

اگر زن فوت کند، آیا مهریه به ورثه می رسد؟

بله، مهریه جزء ترکه زن محسوب می شود. حتی اگر زن در طول زندگی مشترک فوت کند و مهریه خود را مطالبه نکرده باشد، ورثه قانونی او (مانند پدر و مادر و فرزندانش) می توانند مهریه را از مرد مطالبه کنند. سهم هر وارث بر اساس قوانین ارث تعیین می شود.

آیا مهریه مشمول مالیات می شود؟

خیر، خود مهریه به عنوان یک تعهد مالی، مشمول مالیات بر درآمد یا مالیات بر ارث نیست. اما در زمانی که مهریه از طریق مراجع قضایی یا اداره ثبت به اجرا گذاشته می شود، نیم عشر اجرایی (معادل ۵ درصد مبلغ مهریه) به عنوان هزینه های اجرایی از آن کسر می شود. این مبلغ به صندوق دولت واریز می گردد.

چرا مهریه با قیمت روز سکه محاسبه می شود و نه ارزش زمان عقد؟

بر اساس قانون، مهریه (به ویژه در مورد سکه یا وجه نقد) بر مبنای نرخ روز محاسبه و پرداخت می شود. دلیل این امر حفظ ارزش واقعی مهریه در برابر تورم و نوسانات اقتصادی است. اگر مهریه با قیمت زمان عقد محاسبه می شد، با توجه به نرخ تورم در ایران، ارزش واقعی آن به شدت کاهش می یافت و این امر به تضییع حقوق زن منجر می شد. بنابراین، قانون گذار برای عادلانه تر کردن فرآیند پرداخت، محاسبه بر اساس نرخ روز را الزامی دانسته است.

اگر مرد هیچ مال و اموالی نداشته باشد، زن چگونه می تواند مهریه خود را بگیرد؟

در صورتی که مرد هیچ مال و اموالی نداشته باشد و توانایی مالی برای پرداخت یکجای مهریه را نیز اثبات کند (از طریق دادخواست اعسار)، دادگاه مهریه را به صورت تقسیط تعیین می کند. اگر مرد مطلقاً هیچ دارایی و درآمدی نداشته باشد و قادر به پرداخت اقساط نیز نباشد، مطالبه مهریه به زمانی موکول خواهد شد که او تمکن مالی پیدا کند. در این شرایط، زن باید منتظر بهبود وضعیت مالی مرد بماند و نمی تواند او را به خاطر عدم پرداخت، بازداشت کند، مگر اینکه توانایی او برای پرداخت اقساط اثبات شود و وی از پرداخت امتناع ورزد.

آیا مهریه سکه بهار آزادی همان سکه طلا است؟

بله، در اصطلاح عرفی و قضایی ایران، منظور از سکه در مهریه، سکه تمام بهار آزادی (اعم از طرح قدیم یا طرح جدید) است که ارزش آن بر پایه قیمت جهانی طلا و نرخ ارز تعیین می شود. این سکه ها از جنس طلا بوده و دارای عیار و وزن مشخصی هستند که توسط بانک مرکزی ضرب می شوند.

تا چه مدت زمانی مرد فرصت دارد مهریه را بپردازد یا دادخواست اعسار دهد؟

معمولاً پس از ابلاغ اجراییه مهریه (که ممکن است از طریق اداره ثبت یا دادگاه صادر شده باشد)، مرد یک ماه فرصت دارد تا مهریه را پرداخت کند یا دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه تقدیم نماید. در صورت عدم انجام این اقدامات در مهلت مقرر، زن می تواند درخواست اقدامات اجرایی، از جمله توقیف اموال یا صدور حکم جلب (برای ۱۱۰ سکه اول) را از مراجع مربوطه داشته باشد.

نتیجه گیری

بحث مهریه، به عنوان یکی از ستون های حقوقی و اجتماعی در نظام خانواده ایرانی، همواره مملو از پیچیدگی ها و ابهامات بوده است. همان طور که تشریح شد، در حالی که قانون محدودیتی برای تعیین تعداد سکه های مهریه در سند ازدواج قائل نیست، اما در عمل، ضمانت های اجرایی و به ویژه امکان صدور حکم جلب، تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی محدود شده است. این بدان معناست که تمامی مهریه، به هر میزان که باشد، یک دین قانونی بر عهده مرد است و قابل وصول می باشد؛ اما برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، زن باید تمکن مالی زوج را به دادگاه اثبات کند و امکان بازداشت مرد در این بخش وجود ندارد.

همچنین، ضروری است که در مواجهه با اخبار و شایعات مربوط به قانون جدید ۱۴ سکه، هوشیاری لازم را حفظ کرد؛ چرا که این موضوع هنوز در حد یک طرح پیشنهادی در مجلس شورای اسلامی باقی مانده و به تصویب نهایی و اجرا نرسیده است. پیچیدگی های حقوقی مهریه، اعم از فرآیندهای مطالبه از طریق ثبت یا دادگاه، و امکان تقسیط مهریه از طریق دادخواست اعسار، لزوم آگاهی عمیق و به روز از قوانین را دوچندان می سازد. در این مسیر پرفراز و نشیب، مشاوره با وکیل متخصص در امور خانواده، پیش از هرگونه اقدام، می تواند راهگشا باشد و از بروز مشکلات حقوقی و مالی بیشتر برای هر دو طرف جلوگیری کند. اتخاذ تصمیمات آگاهانه و مسئولانه، از سنگ بناهای یک زندگی مشترک پایدار و عادلانه است.