سفرهای رییسی و پوتین؛ تقویت جبهه شرق

به نوشته ایزوستیا، کارشناسان معتقدند، ایران در سال‌های پیش رو می‌تواند در اتحادیه اقتصادی اوراسیا عضویت کامل به دست آورد. در حال حاضر همانطور که ولادیمیر پوتین در دیدار روز پنجشنبه با همتای ایرانی خود آیت‌الله ابراهیم رئیسی اعلام کرد، توافقنامه تجارت آزاد بین این اتحادیه و جمهوری اسلامی ایران در حال نهایی شدن است. روابط بین تهران و مسکو به شکل باثباتی در حال گسترش است. تبادلات تجاری دو کشور نیز در سال گذشته ۲۰ درصد افزایش داشته و حالا از مرز ۵ میلیارد دلار نیز عبور کرده است. رؤسای جمهور دو کشور دیروز در مسکو همچنین در خصوص شرایط غزه که رئیسی آن را نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت نامید، با هم تبادل نظر کردند.

تور خاورمیانه پوتین

ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران پنج‌شنبه شانزدهم آذر وارد مسکو شد. اجرای پروژه‌های مشترک در زمینه اقتصادی-تجاری، حمل و نقل و ترانزیت و هم چنین شرایط غزه در دستور کار دیدار مقامات دو کشور بود.

دیدار پوتین با رئیسی، سومین دیدار وی با رهبران کشورهای خاورمیانه در روزهای گذشته محسوب می‌شود. پیشتر پوتین در روز چهارشنبه پانزدهم آذر به امارات متحده عربی و عربستان سعودی سفر کرد و در آنجا با رئیس جمهور امارات و ولیعهد سعودی دیدار کرد.

ایزوستیا در ادامه نوشت: ابوظبی به طور ویژه‌ای از رئیس جمهور روسیه استقبال کرد. وی در حالی آماده مذاکره با محمد بن زاید آل نهیان شد که از یگان تشریفات سان دید و خیابان‌های پایتخت با پرچم‌های روسیه و امارات تزئین شده بود.

این رسانه روس افزود: رسانه‌های غربی از این شیوه استقبال بسیار ناامید شدند چرا که طرح انزوای روسیه با شکست مواجه شده و متحدان سنتی آمریکا در منطقه یعنی امارات متحده عربی و عربستان سعودی قصد دارند سیاست خارجی خود را متعادل کنند.

پوتین همچنین پنجشنبه و دو ساعت قبل از دیدار با رئیسی، یک تماس تلفنی کوتاه با ذی یزن بن هیثم بن طارق آل سعید ولیعهد و وزیر جوانان، فرهنگ و ورزش عمان داشت که طی آن طرفین در خصوص پروژه‌های مالی و سرمایه‌گذاری با یکدیگر صحبت کردند. وی همچنین در این گفت و گو با پوتین با موضع روسیه در خصوص لزوم پایان دادن به نظم ناعادلانه جهانی و «تسلط غرب» موافق اعلام موافقت کرد.

کارشناسان باور دارند که ارتباطات روسیه با کشورهای خاورمیانه نقش مهمی در سیاست خارجی مسکو ایفا می‌کند. بوریس دالگوف کارشناس مرکز تحقیقات عربی و اسلامی در پژوهشکده شرق‌شناسی آکادمی علوم روسیه می‌گوید تحکیم روابط با کشورهای عربی و مسلمان یک جریان جدید در سیاست خارجی روسیه معاصر محسوب می‌شود.

وی در گفت و گو با نشریه ایزوستیا گفت: «این دیدارها و مذاکرات نشانگر توسعه همکاری‌های روسیه با این کشورها و افزایش نفوذ و وزن مسکو و همچنین نقش روسیه به عنوان یک قدرت بزرگ در منطقه است».

یک نکته اشتراک دیگر در دیدارهای روزهای گذشته این است که هر سه کشور ایران، عربستان سعودی و امارات از سال آینده میلادی عضو کامل بریکس هم می‌شوند.

همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه

سفر ابراهیم رئیسی به مسکو دومین سفر وی به روسیه از زمان تصدی پست ریاست جمهوری ایران در مرداد ماه سال ۱۴۰۰ است. وی اولین بار در دی ماه همان سال از پایتخت روسیه دیدن کرد. مذاکرات روز گذشته در فضایی دوستانه انجام شد. رئیس جمهور ایران گفت که تهران پس از سفرهای پوتین به عربستان و امارات در روز ۱۵ آذرماه آماده پذیرایی از پوتین است. رهبر روسیه هم پاسخ داد که هواپیمایش «آماده فرود آمدن» بوده و تنها به این علت از این کار منصرف شده که رئیسی در راه سفر به مسکو بوده است.

پوتین در خصوص روابط دوجانبه خاطرنشان کرد که روسیه و ایران در اجرای پروژه های زیرساختی بزرگی با هم مشارکت دارند. در همین راستا در سال جاری قرارداد همکاری برای تامین مالی پروژه راه آهن رشت-آستارا در ایران امضا شد. این پروژه به عنوان بخشی از کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب اجرا می‌شود و موجب تحرک جدی روابط تجاری و اقتصادی بین دو کشور خواهد شد.

کارشناسان متقدند روابط اقتصادی بین روسیه و ایران هنوز پتانسیل‌های بسیار زیادی برای رشد بیشتر داد. سرگی کاتیرین رئیس اتاق بازرگانی و صنایع روسیه می‌گوید مبادلات تجاری دو کشور در آینده نزدیک ممکن است به ۴۰ میلیارد دلار در سال برسد.

رجب صفروف مدیرکل مرکز مطالعات ایران مدرن نیز معتقد است با وجود امضای توافقنامه منطقه آزاد تجاری میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، این عضویت هنوز کامل نیست. وی در مصاحبه با ایزوستیا گفت: «مقامات ایرانی درک روشنی از این موضوع دارند و می‌خواهند در این مسیر حرکت کنند. فکر می‌کنم حداکثر تا دو یا سه سال دیگر ایران به عضویت کامل اوراسیا در می‌آید و در این صورت، صادرات این کشور به اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا حداقل ۳۰ درصد و در بعضی موارد ۴۰ درصد افزایش پیدا می‌کند».

به گفته صفروف، افزایش فشار تحریم‌ها از سوی غرب موجب نزدیکی اقتصادی بیشتر تهران و مسکو خواهد شد. وزرای خارجه دو کشور اخیراً در حاشیه اجلاس دریای خزر نیز بیانیه‌ای درباره راه‌های مقابله با پیامدهای منفی تحریم‌ها امضا کردند. به گفته سرگی لاوروف، این امر باعث تقویت تعامل بین دو کشور در تقابل با محدودیت‌های غیرقانونی می‌شود.

درگیری اسرائیل و حماس

حل و فصل مناقشه فلسطین و اسرائیل یکی دیگر از موضوعات مهمی بود که در دیدار مقامات ایران و روسیه مطرح شد. طبق آخرین خبرها، در طول بیش از دو ماه درگیری مداوم، ۱۵ هزار غیرنظامی شهید و ۴۲ هزار نفر دیگر در نوار غزه زخمی شدند.

رئیسی در این دیدار ضمن ابراز تأسف از جان باختن بیش از ۶ هزار کودک به دست رژیم صهیونیستی گفت: «آنچه غم انگیزتر است این است که همه این جنایات توسط ایالات متحده آمریکا و همچنین کشورهای غربی حمایت می‌شود. مایه تاسف است که سازمان‌های بین‌المللی و سازمان‌هایی که قرار است از حقوق بشر حمایت کنند، کارایی خود را از دست داده‌اند و این جنایت در مقابل چشم تمام جامعه جهانی اتفاق می افتد.

به گفته وی آنچه امروز بشریت از آن رنج می‌برد، اتخاذ تدابیر یکجانبه و نظام ناعادلانه جهانی است. رئیسی افزود: آنچه در فلسطین و غزه اتفاق می‌افتد، البته نسل کشی و جنایت علیه بشریت است.

روسیه هم بارها با حمایت از حل و فصل سیاسی این مناقشه نظامی، موضع خود را در خصوص شرایط غزه اعلام کرده است. مسکو معتقد است که این شرایط تنها با به رسمیت شناختن دولت مستقل و مشروع فلسطین با پایتخت اورشلیم شرق پایان می‌یابد.

صفروف کارشناس مسائل ایران می‌گوید با توجه به حمایت همه جانبه ایرانی‌ها از فلسطین و آمادگی برخی از آنها برای اعزام به غزه، ایران مدافع فعالیت‌های حماس است اما خواستار گسترش درگیری در منطقه نیست.

311311