حملات پهپادی؛ مرحله جدید جنگ اوکراین

گروه بین‌الملل خبرگزاری تیتر اول، همایون برخور:  با وجود پیشروی کند نیرو‌های ارتش روسیه در غرب اوکراین، جنگ این کشور علیه روسیه به علت کند بودن پیشروی و جابجا نشدن مرز‌های نبرد، به جنگی فرسایشی تبدیل شده است. همین مسئله هر دو کشور را وادار به استفاده فزاینده از توانمندی‌های هوایی خود، بخصوص عملیات پهپادی کرده و این مسئله در تازه‌ترین حملات اوکراین و روسیه علیه یک دیگر به وضوح مشاهده می‌شود.

در تاریخ ۱۵ الی ۱۷ مارس، همزمان با انتخابات ریاست جمهوری روسیه، اوکراین ضمن نادیده گرفتن دستور متحدان غربی خود برای عدم حمله به خاک روسیه با استفاده از پهپاد‌های تولید داخلی و غربی، حملات پهپادی خود علیه مواضع غیرنظامی، نظامی و زیرساخت‌های انرژی روسیه را تشدید کرد و به اوج خود در طول جنگ رساند.

به باور تحلیلگران، حملات پهپادی اوکراین، روی قوای نظامی، اقتصادی و ثبات داخلی روسیه هیچ تاثیری ندارد، بلکه تلاشی برای جلب توجه کشور‌های غربی و راضی کردن آنها برای ارسال کمک‌های تسلیحاتی است.

با توجه به بحران فزاینده اوکراین برای تامین مهمات مورد نیاز خود و عدم هرگونه پیشروی در مقابل نیرو‌های روسیه، تصمیم زلنسکی برای نادیده گرفتن درخواست آشکار متحدان غربی خود برای توقف حملات پهپادی علیه خاک روسیه، به مثابه قماری خطرناک است.

اما حتی تازه‌ترین حملات اوکراین به پالایشگاه‌های نفتی روسیه همچون پالایشگاه نفت سیرزان، تلاشی آشکار برای جلب توجه رسانه‌های غربی و تغییر لحن این رسانه‌ها درباره سیر تحول جنگ بوده است.
چنان چه پیش از شدت گرفتن حملات پهپادی اوکراین، همه رسانه‌های غربی، حتی رسانه‌های سرسختی همچون تلگراف، فایننشیال تایمز در سرتیتر مطالب خود به شرایط بحرانی اوکراین و احتمال شکست این کشور در جنگ می‌پرداختند، اما اکنون، همگی جان دوباره‌ای گرفتند و با تمرکز روی حملات پهپادی اوکراین و نادیده گرفتن شرایط میدانی و چشم انداز این جنگ در ماه‌های آینده، درحال تمجید از راهبرد تازه اوکراین هستند.

البته، برخی رسانه ها به وظیفه خود بعنوان رسانه ای بی طرف پایبند مانده اند و با تمرکز روی اذعان متعدد مقامات غربی پیرامون شکست حتمی اوکراین در صورت عدم حمایت گسترده تر از این کشور، چشم انداز جنگ را به نفع روسیه تفسیر می کنند.

اما واقعا چقدر حملات اوکراین در مقابله با روسیه موثر است؟

در صورت تداوم حملات نظامی اوکراین به زیرساخت‌های مسکو، کشور‌های وارد‌کننده فرآورده‌های نفتی با چالش‌های عدیده‌ای روبه‌رو خواهند شد. آخرین بمباران روسیه منجر به خسارات گسترده‌ای در زیرساخت‌های کلیدی در سراسر اوکراین، از جمله نیروگاه‌ها، مخازن ذخیره گاز اروپا و پست‌های برق در شهر‌هایی مانند خارکف، زاپوریژیا و لویو شده‌است.

بر اساس گزارش‌ها، تخریب این تاسیسات بیش از ۲۰ درصد از ظرفیت تولید برق سراسر اوکراین را از بین برده است. شدیدترین پیامد‌ها شامل تخریب سد هیدروالکتریک دنیپرو بوده که مخزن عظیمی از آب را مهار می‌کند و برای تامین انرژی کشور حیاتی است. علاوه‌بر این، این حملات اتصال شبکه برق به نیروگاه هسته‌ای Zaporizhzhia را قطع و نگرانی‌هایی را درباره خاموشی احتمالی ایجاد‌کرده است.

حملات اخیر به تلافی هدف قرار‌دادن پالایشگاه‌های نفت روسیه توسط اوکراین انجام شده‌است. از ژانویه سال‌جاری، کی‌یف حملات پهپادی متعددی را در خاک روسیه انجام داده، اما برخلاف حملات پهپادی و موشکی روسیه، حملات اوکراین دستاورد چندانی نداشته و در خوشبینانه‌ترین وضعیت، براساس تحلیل پایگاه تحلیلی کارنگی، بخش‌های صدمه دیده ظرف چند ساعت تعمیر شده اند.

حتی تازه ترین حمله پهپادی اوکراین به مواضع غیرنظامیان در شهر بلگورود در تاریخ 20 آوریل نیز به مرگ دو غیرنظامی و انتقاد گسترده رسانه های غربی از این حمله انجامیده است.

از طرفی، پیامد‌های حملات کی‌یف به تاسیسات نفتی روسیه به‌ویژه برای کشور‌های غربی نگران کننده است، زیرا کاهش ظرفیت پالایشی روسیه، پتانسیل برهم زدن بازار‌های جهانی انرژی را دارد. روسیه به‌عنوان یک صادرکننده بزرگ انرژی، نقش مهمی در عرضه جهانی انرژی ایفا می‌کند لذا اختلال در تولید نفت این کشور می‌تواند منجر به افزایش قیمت‌ها و نوسانات غیر‌منتظره بازار شود و همین مسئله یکی از دلایل اصلی مخالفت آشکار غرب با ادامه یافتن حملات پهپادی اوکراین است.

درمیان این چالش‌ها، اوکراین خود را در موقعیت دشواری می‌بیند و با فشار آمریکا برای توقف حملات خود مواجه‌شده ولی در عین‌حال تلاش می‌کند حمایت لازم را از کنگره ایالات‌متحده کسب کند. تصمیمات اتخاذ‌شده توسط ولودمیر زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین در جهت هدایت این منافع متضاد، آینده اوکراین را رقم خواهد زد.

کاخ‌سفید به اوکراین هشدار داده که حملات هواپیما‌های بدون‌سرنشین به پالایشگاه‌های نفت روسیه را ادامه ندهد. مسکو از ۲۲ تا ۲۴ مارس تهاجماتی را علیه نیروگاه‌های برق و آب اوکراین آغاز کرد. خسارت اخیر اگرچه باعث فراموشی بحران انرژی بین سال‌های ۲۰۲۲-۲۰۲۰ شده، اما تشدید حملات به زیرساخت‌های غیرنظامی در هر دو طرف، بازار‌ها و سیاست‌های جهانی را تحت‌تاثیر قرار داده‌است، ضمن اینکه این تنش‌ها یادآور آن است که شعله‌های جنگ در اروپا همچنان افروخته است. در آخرین دور بمباران روسیه در هفته گذشته، حداقل ۱۹۰ موشک و ۱۴۰ پهپاد سرتاسر اوکراین از خارکف تا زاپوریژیا و لویو را مورد حمله قرار دادند.

خسارات احتمالی هنوز اعلام نشده، اما دنیس شمیهال، نخست‌وزیر اوکراین گفت که تقریبا ۲۰ پست برق و همچنین تاسیسات ذخیره‌سازی گاز زیرزمینی مورد اصابت قرارگرفته و چندین نیروگاه تخریب شده‌اند. به گفته ایگور سیروتا، مدیرعامل Ukrhydroenergo، بیش از ۲۰‌ درصد از ظرفیت تولید برق اوکراین از بین رفته‌است. فراتر از تراژدی انسانی، بدترین پیامد حملات اخیر، تخریب سد هیدروالکتریک دنیپرو است که بزرگ‌ترین سد در کشور است. این حمله اتصال شبکه برق را به نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا که بزرگ‌ترین نیروگاه هسته‌ای اروپا بود، قطع کرد و احتمال قطع برق نیروگاه را افزایش داد. شرکت دولتی اتمی اوکراین، Energoatom گفته است که این یک «وضعیت بسیار خطرناک» است.

از طرفی، حتی در صورت دستیابی اوکراین به تجهیزات پیشرفته، ۴۰ درصد پالایشگاه‌های نفت روسیه خارج از تیررس پهپاد‌های اوکراین هستند و در صورت موفقیت اوکراین برای تخریب زیرساخت‌های روسی در دسترس خود، روسیه با استفاده از زیرساخت‌های خارج از محدوده عملیاتی اوکراین می‌تواند نیاز‌های خود را تامین کند و این مسئله بدون در نظر گرفتن توانایی روسیه برای واردات گسترده سوخت و انرژی در صورت مواجه شدن با شرایطی اضطراری است.

اما، تازه‌ترین موج حملات طرفین ذینفع، نشان دهنده تغییرات گسترده در جنگ‌های مدرن است. تجهیزات رادای و اختلال راداری بسیار ارزان‌تر و در دسترس‌تر از گذشته هستند. از طرفی، با توجه به ساختار ارتباطی استارلینک، کشور‌ها می‌توانند با فاصله‌ای هزار کیلومتری، پهپاد‌های خود را همچنان کنترل کنند و تصاویر ماهواره‌ای موجود، می‌تواند دقت عملیاتی پهپاد‌ها را دو چندان کند.

همین رویکرد‌های تازه در میدان نبرد، مخصوصا در شرایطی مشابه جنگ اوکراین که تبدیل به جنگی فرسایشی شده است، می‌تواند برای تخریب روحیه جبهه مقابل حیاتی باشد. همانطور که پیشتر ذکر شد، حملات موشکی و پهپادی روسیه در مختل کردن چرخه انرژی اوکراین موثر بوده و این در شرایطی است که اوکراین همچنان از پدافند‌های هوایی برخوردار است.

اما، همانطور که ولودیمیر زلنسکی در روز‌های اخیر اعلام کرده است؛ پدافند‌های هوایی اوکراین رو به اتمام است و به گفته وی، در ماه آینده، کی‌یف هیچ پدافند هوایی نخواهد داشت و به هدفی بزرگ برای موشک‌ها و پهپاد‌های روسیه تبدیل خواهد شد.

دلیل پافشاری زلنسکی برای ادامه دادن حملات پهپادی خود علیه روسیه و برانگیختن خشم متحدان خود و مسکو چیست؟

دولتمردان غربی برای تصمیم گیری از نظر اذهان عمومی خود و البته منابع شخصی و سیاسی خود پیروی می‌کنند و این مسئله به وضوح در جنگ اوکراین دیده می‌شود. در شروع جنگ، اذهان عمومی غربی از اوکراین حمایت می‌کردند. در همین راستا، دولتمردان غربی شروع به حمایت سیاسی، اقتصادی و نظامی گسترده‌ای از کی‌یف کردند.

اما، اکنون، با گذشت بیش از دو سال از جنگ اوکراین، پیشروی‌های پیوسته، اما کند روسیه در میدان نبرد و آشکار شدن دروغ‌های کی‌یف درباره پیروزی در ضدحملات خود علیه مواضع روسیه و نامعلوم باقی ماندن سرنوشت بودجه‌های هنگفت ارسال شده از سوی غرب به اوکراین، اذهان عمومی غربی باور خود به پیروزی اوکراین را از دست داده اند و این مسئله، روی روند تصمیم گیری دولتمردان کشورهای متحد اوکراین تاثیر مستقیم داشته است.

در چنین شرایطی، رئیس جمهور اوکراین ضمن نادیده گرفتن خواست شهروندان خود برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و سرکوب هرگونه مخالفت داخلی و رقبای سیاسی خود، به دنبال پیروزی در عرصه سیاست خارجی است و تنها هدف وی از حملات پهپادی کشور خود علیه مواضع روسیه، کسب حمایت رسانه‌های غربی و در امتداد آن، کسب نظر مثبت اذهان عمومی کشور‌های غربی است.

اما اذهان عمومی نمی‌توانند سرعت صنایع دفاعی غربی در تولید مهمات و تسلیحات نظامی را افزایش دهند. براساس گزارش تلگراف، کشور‌های غربی در تامین تسلیحات نظامی مورد نیاز خود نیز با چالش مواجه شده اند و نمی‌توانند به اوکراین کمک کنند و در چنین شرایطی، به اذعان خود شخص زلنسکی، مهمات پدافند هوایی اوکراین رو به اتمام است.

اما صنعت روسیه کاملا نظامی شده است و با توجه به واردات مهمات گسترده از کره شمالی، این کشور با بحران‌های اوکراین در تامین مهمات و نیروی انسانی مواجه نیست. از طرفی، بسیاری از کشور‌های جهان جنوب درحال افزایش حمایت‌های خود از روسیه هستند و این کشور درحال خروج از انزوای کوتاه مدت خود در عرصه خارجی است و تنها کشور‌های اروپایی و آمریکایی و متحدان نزدیک آن هستند که از برقراری هرگونه ارتباط با روسیه سر باز می‌زنند.

به عبارت ساده، اوکراین خود را در یک سناریوی باخت-باخت گرفتار می‌بیند. از یک‌سو، کی‌یف با فشار شدید کاخ‌سفید برای توقف حملات پهپادی خود علیه پالایشگاه‌های روسیه مواجه است. از طرفی دیگر، به‌رغم نیاز فوری اوکراین به تسلیحات و کمک‌های مالی برای بقا، تلاش‌های اوکراین برای جلب حمایت کنگره ایالات‌متحده با شکست مواجهه شده‌است و سرنوشت جنگ در ماه‌های آتی مشخص خواهد شد و در صورت عدم تغییر شرایط کنونی، شکست اوکراین در جنگ امری قطعی است.

انتهای پیام/