اصطلاحات تخته نرد

گشاد دادن:

وقتی شما مهره ای را به صورت تک در خانه ای قرار میدهید  و حریف قادر است ان را بزند .

 پیشخوان  یا بار :

به قسمت بلند میان زمین بازی که  زمین  را به دو  نیم تقسیم میکتد پیشخوان گویند . معمولا مهره های کشته ی بازی را در

این قسمت قرار میدهند

 ششدر کردن :

بستن شش خانه ی متوالی که در هر خانه نیز 2 مهره قرار گرفته باشد.  چنانکه  شما بتوانید این عمل را انجام دهید، حریف با

بزرگترین تاس (6) هم قادر به گذشتن از مهره های شما نیست و به اصطلاح ششدر شده .

در تصویر زیر سیاه موفق شده یک سد ۶ خانه ای را مقابل دومهره ی سفید درست کند

حتما تجربه این رو داشتید که با دوستان نشستید نرد بازی میکنید و یکی از دوستان که تخته بلد نیست نشسته پشت دست

شما و مشغول نگاه کردن بازی هست

افشار و گرفتم  –   تاس نگیر  –  ششدر شدی

شخصی که بازی نرد رو انجام نداده حتما کلمات بالا برایش عجیب و شاید  خنده دار باشد .و از شما میپرسد ششدر یعنی

چی؟  افشار چیه دیگه ؟

 
در اینجا سعی میکنم کلمات و اصطلاحات  تخته نرد  رایج در ایران رو ذکر کنم تا دوستانی که کمتر با این کلمات برخورد کرده اند بیشتر آشنا شوند.

چیدن : قرار دادن مهره در زمین  برای شروع یازی

افشار : به خانه شماره 5 زمین خود وحریف  خان افشار میگویند

افشار گیری :گرفتن خانه 5 خود و یا حریف

اسیر : دو مهره ای که در زمین حریف و در خانه 24 هستند

فرار : برداشتن مهره در تیررس حریف و بردن بر روی دیگر مهره های خودی ، مخصوصا مهره ای اسیر در زمین حریف

جفت :  وقتی دو تاس مانند هم به زمین میشینند مثلا 22  –  33   11   و….

دو کور:  تاس جفت یک  11

درب خانه : خانه شماره هفت هر بازیکن

خال خان :  خانه شماره یک  در زمین خودی

دو شش :  جفت شش

کوه خانه : خانه ای بیشتر از 5 مهره در ان قرار گرفته باشد

پل : به مهره های خانه شماره 13  که نقش پل را برای فرار دو اسیر ایفا میکنند

تاس ریز : استوانه هایی مانند لیوان که تاس را در ان قرار میدهند  و به روی صحفه میریزند

نراد :  کسی که نرد بازی میکند

نرد : به معنی جنگ و منظور بازی تخت نرد است

گشاد : مهره که به صورت تنها در یک خانه قرار گرفته باشد و امکان کشته شدندش توسط حریف باشد

قات کردن : فرار کردن – بردن مهره به روی مهره های خودی مثله  65  از   18/24

خانه مرشد : خانه شماره 3 زمین خودی

ته خانه : خانه های اخر زمین خودی ( خانه 1 و 2 )

مایه : مهره ای که به صورت یدکی بر روی دومهره خود یا تک باشد و با تاس بعدی اماده گرفتن خانه های ازاد باشد

دش : مخفف دو شش

مارس : هنگامی که شما تمام مهره های خود را از بازی خارج کردید و حریف هنوز هیچ مهره ای برنداشته

سگ مارس : هنگامی که شما همه مهره ها را خارج کردید و حریف هنوز در زمین شما مهره دارد

ماره : همان سگ مارس

زدن : کشته شدن مهره تک که باید برگردد و از زمین حریف بازی رو اغاز کند

گشایش : حرکت اول بازی

خانه آزاد : خانه هایی که مهره ای در انها قرار نگرفته

داو ( دو )  : دو برابر کردن نتیجه بازی

دوبرگرد : برگرداندن داو (دو یا دبل )  حریف به خودش

بازی به دو : بازی که داو یا دبل ردو بدل شده و امتیاز برد آن بازی 2 شده است

نشستن : قرار گرفتن مهره کشته شده از روی پیشخوان به روی زمین

کعبتین : تاس

تاس گرفتن : حیله و نیرنگ به منظور نشستن  تاس روی عدد خاص

تاس موافق : تاس مورد علاقه و خواسته شده

تاس مخالف : تاسی که  مورد نیاز بازیکن نیست

تاس ریختن : پرتاب تاس از درون تاس ریز به روی زمین

تاس بالا : تاسهای که عدد بزرگتری دارند مثل  چهار و پنج شش

تاس پایین : تاسهای که اعداد کمتری دارند  مثه یک و دو وسه

حکم تاس : بازی که به اجبار و برای بازی کردن هر دو تاس  باشد

دست به مهره: طبق قوانین ایرانی دست شما هر مهره ای را لمس کرد باید همان ار بازی کند

خوردن مهره : برداشتن مهره ها در انتهای بازی از زمین و خارج کردن انها از بازی

گشاد بازی : بازی ای که به دلیل احتمال باخت زیاد همه مهره ها رو تک بدهید  و ریسک بازی را بالا ببرید

بازی تاخیری: بازی که در قسمت بیرونی زمین حریف مانند خانه های 7 -8 -9 -10 خانه گرفتید و منتظر گشاد دادن حریف هستید

رجز خوانی : جنگ لفظی دو بازیکن که در بازی دوستانه باعث شیرینتر شدن بازی میشود

تاس آینه : تاسی که به روی لبه زمین بازی یا مهره  قرار بگیرد و عدد  آن مشخص نباشد

وینشیر : نام قدیمی بازی تخته نرد

نردشیر : نام قدیمی بازی تخته نرد

لنگر پایین : گرفتن خانه های یک – دو – سه حریف  با دو مهره و بیشتر

لنگر بالا :گرفتن خانه های چهار- پنج – شش حریف با دو مهره و بیشتر

خان : منظور هر یک از 24 خانه بازی تخته نرد است

پیشخوان : به قسمت برجسته وسط که زمین بازی را دو نصف میکند و مهره های کشته در بالای ان قرار میگیرند

بستن : گرفتن یک خانه با دو مهره

سد : بستن راه حریف

ششدر : گرفتن شش خانه جلوی حریف با دو مهره به طوری که حریف قادر به گذشتن از انها نیست

حمله برق اسا: بازی هجومی وگرفتن کشته از حریف  در زمین خودی که با بستن  خانه ها همراه است

پوشش : بستن یک مهره تک با مهره ی دیگر

شستن بازی : وقتی دو حریف با توافق بازی رو مساوی تمام میکنند

تعطیل است : مهره کشته شده در زمین حریف  ننشیند

شش بش : تاس شش پنج

باز کردن خانه : برداشتن یک مهره و ازاد ساختن خانه ای برای نشستن یا زدن حریف

مفت بر : کسی که بازی ای را به راحتی میبرد

مفت باز : کسی که به راحتی بازی واگذار میکند

شکستن : نصف کردن مهرهای موجود در یک خانه  و قرار دادن انها در خانه یا خانه های دیگر

ازمیز تخته نرد در موارد متعددی استفاده می شود. امروزه از این نوع میز ها بیشتر برای دکوراسیون خانه ها و منازل مسکونی و واحد های تجاری استفاده می شود. علت این امر نیز این است که این میز ها بسیار زیبا و چشم نواز هستند. بعلاوه می توان از آن ها برای بازی کردن نیز استفاده کرد.

منبع: pinterest.com