مراحل افزایش سرمایه شرکت‌ها در بورس

معمولاً شرکت‌ها به ‌منظور اصلاح ساختار مالی و صورت‌های مالی خود اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. دانستن مراحل افزایش سرمایه به شما کمک خواهد کرد که به‌ عنوان یک سرمایه‌گذار یا معامله‌گر، یک دید کلی نسبت به تصمیم‌گیری‌های مربوط به افزایش سرمایه شرکت و زمان‌بندی‌های آن داشته باشید.4 روش برای افزایش سرمایه وجود دارد که مراحل افزایش سرمایه در هر یک از روش‌ها تقریباً یکسان است.

چند روش افزایش سرمایه داریم؟

چهار روش برای افزایش سرمایه وجود دارد که شرکت‌ها از این محل‌ها می‌توانند برای تأمین منابع مالی خود اقدام کنند:

• افزایش سرمایه از محل سود انباشته
• افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده
• افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
• افزایش سرمایه از محل صرف سهام

در هر یک از این روش‌ها، مراحل افزایش سرمایه به‌ صورت کامل طی اطلاعیه‌ای روی سایت کدال منتشر می‌شود و به سهامداران اطلاع‌رسانی خواهد شد.

افزایش سرمایه شرکت ‌های سهامی خاص و عام

زمانی که شرکت‌ها به‌ خصوص شرکت‌های پذیرش شده در بورس، برای توسعه فعالیت خود یا اصلاح ساختار مالی، نیاز به منابع مالی جدید دارند، پیشنهاد افزایش سرمایه از جانب هیات‌ مدیره شرکت اعلام می‌شود. سپس در مجمع‌ عمومی فوق‌العاده توسط سهامداران مورد بررسی قرار می‌گیرد و به رأی گذاشته خواهد شد.

سرمایه اولیه در شرکت‌های سهامی عام حداقل 5 میلیون ریال است که از طریق عرضه اولیه تأمین می‌شود. حداقل سرمایه در شرکت‌های سهامی خاص یک میلیون ریال است و تنها از طریق آورده موسسین تامین می‌شود.

شرکت‌های سهامی عام، قابل‌ عرضه در بورس هستند اما سهام شرکت‌های سهامی خاص اجازه انتشار در بورس را ندارد. در عین حال، مراحل افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی خاص تقریبا مشابه مراحل افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی عام می‌باشد.

در صورت تصمیم به افزایش سرمایه، مراحل صورتجلسه افزایش سرمایه در مراحل مجزا طی خواهند شد. هر یک از این مراحل نکات مفیدی دارند که کمک خواهند کرد تا سرمایه‌گذاران تصمیم‌گیری بهتری داشته باشند.

مراحل افزایش سرمایه شرکت سهامی خاص

مراحل افزایش سرمایه شرکت سهامی خاص طبق ماده 158 قانون تجارت به شرح زیر است:

• تادیه مبلغ اسمی سهام جدید به یکی از طرق زیر امکان‌پذیر است:
• پرداخت مبلغ اسمی سهم به نقد. این روش درواقع بهترین روش افزایش سرمایه است یعنی که همان افزایش سرمایه از محل مطالبات سهامدران
• تبدیل مطالبات نقدی حال شده اشخاص از شرکت به سهام جدید. (سرمایه شرکت با پرداخت مبلغ نقدی سهامداران افزایش می‌یابد)
• انتقال سود تقسیم نشده یا اندوخته یا عواید حاصله از اضافه ارزش سهام جدید به سرمایه شرکت.

تبدیل اوراق قرضه به سهام. (به دلیل اینکه اوراق قرضه به رسمیت شناخته نشده است، موضوعیتی در افزایش سرمایه ندارد)

‌تبصره ۱ – فقط در شرکت سهامی خاص تادیه مبلغ اسمی سهام جدید به غیر نقد نیز مجاز است.

‌تبصره ۲ – انتقال اندوخته قانونی به سرمایه ممنوع است.

مراحل افزایش سرمایه در شرکت‌های سهامی عام

مراحل افزایش سرمایه در سایت کدال در شرکت‌های سهامی عام به شرح ذیل می‌باشد:

1) پیشنهاد هیات‌مدیره

زمانی که پیشنهاد افزایش سرمایه مطرح می‌شود، اطلاعیه‌ای با عنوان «پیشنهاد هیات‌مدیره به مجمع‌ عمومی فوق‌العاده در خصوص افزایش سرمایه» به همراه گزارش توجیهی افزایش سرمایه روی سایت کدال قرار خواهد گرفت و برنامه افزایش سرمایه شرکت به سهامداران اطلاع‌رسانی می‌شود.

گزارش توجیهی افزایش سرمایه به جهت اظهارنظر حسابرس آماده و منتشر می‌شود که در مورد هدف از افزایش سرمایه و محل آن توضیح داده شده است.اطلاع یافتن از تصمیم افزایش سرمایه شرکت پیش از انتشار اطلاعیه روی کدال، توسط افراد داخل شرکت و یا افرادی که از اطلاعات رانتی برخوردار هستند امکان‌پذیر خواهد بود.

2) تأیید حسابرس سازمان

در این مرحله حسابرس سازمان، گزارش توجیهی منتشر شده مبنی بر افزایش سرمایه شرکت را تأیید می‌کند و اطلاعیه «اظهار نظر حسابرس و بازرس قانونی نسبت به گزارش توجیهی هیات‌مدیره در خصوص افزایش سرمایه» روی کدال منتشر می‌شود.

3) صدور مجوز افرایش سرمایه

بعد از آنکه گزارش توجیهی توسط حسابرس سازمان مورد تأیید قرار می‌گیرد، باید منتظر صدور مجوز افزایش سرمایه از جانب سازمان بورس اوراق بهادار باشیم.حدود یک الی دو ماه بعد از انتشار تأییدیه حسابرس، مجوز افزایش سرمایه سازمان تحت عنوان اطلاعیه «مدارک و مستندات درخواست افزایش سرمایه» روی کدال انتشار می‌یابد که در این اطلاعیه مبلغ افزایش سرمایه و محل آن دقیق مشخص می‌شود و اینکه آیا سازمان با پیشنهاد افزایش سرمایه موافقت کرده است؟ یا فقط با درصدی از افزایش سرمایه موافقت شده؟ یا اصلاً موافقتی نشده است، مشخص می‌شود.

فرصت پذیره‌نویسی، 60 روز پس از صدور مجوز افزایش سرمایه است. در صورت عدم پذیره‌نویسی در طی 60 روز، مجوز سازمان باطل می‌شود و در صورت تمایل باید مجدد جهت دریافت مجوز جدید از سازمان اقدام کرد.

4) تصمیم‌گیری در رابطه‌ با افزایش سرمایه در مجمع‌ عمومی فوق‌العاده

مراحل افزایش سرمایه در شرکت‌های سهامی عام باید طبق قوانین و مقررات ثبت شرکت‌ها انجام شود؛ چرا که آگهی افزایش سرمایه توسط اداره ثبت شرکت‌ها صادر می‌شود و سپس شرکت اجازه انتشار آن روی کدال را می‌یابد.پس از صدور مجوز افزایش سرمایه توسط سازمان بورس، اطلاعیه «آگهی دعوت به مجمع‌ عمومی فوق‌العاده» روی کدال منتشر می‌شود.

در این اطلاعیه از سهامداران دعوت می‌شود که با حضور در مجمع فوق‌العاده هیات‌مدیره، در خصوص انجام افزایش سرمایه و محل آن تصمیم‌گیری شود. تصمیماتی که در این مجمع گرفته می‌شود نیز در اطلاعیه «تصمیمات مجمع‌عمومی فوق‌العاده» به اطلاع سهامداران خواهد رسید.

نکته: اگر قصد دارید در افزایش سرمایه شرکت کنید، باید پیش از تاریخ برگزاری مجمع آن، سهامدار باشید. 3 روز قبل از برگزاری مجمع فوق‌العاده به سهامداران اطلاع‌رسانی می‌شود و ناظر بازار پیغام بسته شدن سهم و علت آن را منتشر می‌کند.

5) اعلام زمان تشکیل جلسه هیات‌مدیره

در اطلاعیه «اعلام زمان تشکیل جلسه هیات‌مدیره» که روی سایت کدال منتشر می‌شود، زمان و محل دقیق برگزاری تشکیل جلسه که باید هیات‌مدیره جهت اتخاذ تصمیمات لازم دور هم جمع شوند، اطلاع‌رسانی می‌شود.

6) مهلت استفاده از مجوز افزایش سرمایه

اطلاعیه «مهلت استفاده از مجوز افزایش سرمایه» زمانی منتشر می‌شود که سازمان بورس، تصمیم به تمدید مجوز افزایش سرمایه می‌گیرد.

مراحل افزایش سرمایه از محل آورده نقدی

در صورتی‌ که افزایش سرمایه از محل آورده نقدی باشد (تمام یا بخشی از آن)، پس از آنکه سهم بازگشایی می‌شود اطلاعیه «مهلت استفاده از حق‌تقدم خرید سهام» روی کدال منتشر خواهد شد. در این اطلاعیه علاوه بر مهلت استفاده از حق‌تقدم، شماره حسابی نیز قید می‌شود که سهامداران می‌توانند مبلغ اسمی سهام جدید را از این طریق پرداخت کنند.

نکته: اگر افزایش سرمایه از محلی به‌ جز آورده نقدی باشد، این اطلاعیه منتشر نخواهد شد.

زمان بازگشایی سهم بعد از افزایش سرمایه با توجه‌ به درصد افزایش سرمایه تعیین می‌شود.

افزایش سرمایه کمتر از 200 درصد باشد، در کمتر از 10 روز، بازگشایی انجام خواهد شد.

افزایش سرمایه بیش از 200 درصد باشد، حداقل بعد از 2 ماه، بازگشایی انجام خواهد شد.

حق‌تقدم تنها به افرادی تعلق خواهد گرفت که در مجمع فوق‌العاده شرکت کرده‌اند. مهلت استفاده از حق‌تقدم (فروش یا نگهداری) 60 روز بعد از بازگشایی نماد حق‌تقدم می‌باشد. گاهی اوقات این زمان تمدید هم می‌شود.

طی این مدت 60 روزه سهامداران دو انتخاب دارند:

1- حق‌تقدم را بفروشند و به فرد دیگری منتقل کنند.

2- مبلغ اسمی به‌ ازای هر حق‌تقدم (1000 ریال) را به‌ حساب شرکت (طی اطلاعیه‌ای در سایت کدال منتشر می‌شود) واریز نمایند.

پس از گذشت مهلت استفاده از حق‌تقدم‌ها، نماد حق‌تقدم متوقف می‌شود و تنها سهامدارانی که در حق‌تقدم شرکت کرده‌اند منتظر انتشار اطلاعیه «ثبت افزایش سرمایه» روی سایت کدال خواهند ماند. در این صورت افزایش سرمایه شرکت به ثبت می‌رسد و حق‌تقدم‌ها به سهم تبدیل خواهند شد.